خواب آشفته‌ی آمریکا برای صفرسازی فروش نفت ایران

جنگ اقتصادی آمریکا با ایران وارد عملیاتی‌ترین فاز خود یعنی تحریم نفت ایران از سوی آمریکا شده است. اگرچه آمریکایی‌ها از توانی که پیشتر و در زمان اوباما از آن برخوردار بودند، بهره‌مند نیستند، اما همین که شرکت‌های اروپایی و اروپا هنوز هم با ترس و لرز نسبت به آمریکا مواضع خود را اعلام می‌کنند نشان می‌دهد که نباید به اروپا آن طور که در رسانه‌ها گفته می‌شود نگاه شود و انتظار فضایی غیر از فضایی که رسانه‌ها منعکس می‌کنند را باید انتظار کشید. پی گیری توئیت‌های دونالد ترامپ نشان می‌دهد که او قصد دارد در مهلت ۱۸۰ روزه‌ای که در ۱۸ اردیبهشت آن را اعلام کرد و تا اواسط نوامبر یعنی ۱۸ آبان به اتمام می‌رسد، خرید نفت ایران توسط کشور‌های هم پیمان خود از جمله کشور‌های اروپایی را متوقف کرده و به طور کلی فروش نفت ایران را به تعبیر خودش به صفر برساند. در این خصوص می‌توان به چند نکته اشاره کرد: ترامپ با استفاده از کدام پشتوانه این سخن را بیان می‌کند؟
ترامپ پیش از اجلاس اوپک نیز از به صفر رساندن پشتوانه فروش نفت ایران سخن گفته بود. هدف ترامپ از مطرح کردن این موضوع این بود که بتواند شریان‌های اقتصادی ایران را از بین برده و به مرور زمان ایده اصلی و کلی خود مبنی بر تغییر تدریجی رژیم را عملیاتی کند. فراموش نکنیم که ترامپ تنها یک سال و شش ماه است که بر مسند قدرت در کاخ سفید تکیه زده است و این حجم از برنامه‌های ضد ایرانی که او علیه ایران داشته تنها در چند ماه عملیاتی شده است.
۱. تصمیم اخیر اوپک
مبنای سخنان ترامپ را اوپک در نشست اخیر خود بنا نهاد. اوپک با طرح مسئله افزایش میزان تولیدات کشور‌های اوپک و غیر اوپک به یک میلیون بشکه در روز، به نوعی یکی از پشتوانه‌های قانونی تصمیم ترامپ برای محدودیت خرید نفت از ایران را بنیان نهاد. روسیه و عربستان در توافقی که در ضمن نشست اوپک داشتند هر یک با افزایش میزان تولیدات به اندازه ۵۰۰ هزار بشکه در روز موافقت کردند و همین موضوع ترامپ را برای درخواست بعدی خود مصر‌تر کرد.
۲. دیکته آمریکا، پذیرش سعودی
یکی از اتفاقات عجیب در حوزه سیاست خارجی عربستان سعودی در همین هفته گذشته روی داد. در جایی که آمریکایی‌ها طی نامه‌ای از عربستان سعودی درخواست کردند که تولید نفت خود را به میزان ۲ میلیون بشکه بیشتر از این میزانی که هم اینک در روز تولید می‌کنند، افزایش دهند. پذیرش این دیکته دونالد ترامپ از سوی ملک سلمان (که البته اتفاق عجیبی هم نبود و با توجه به سیاست خارجی عاریه‌ای عربستان سعودی که خصوصا بعد از ترامپ علنی‌تر و عملی‌تر هم شده است پیش بینی آن می‌شد)، یکی از گام‌های عملیاتی و پشتوانه‌های آمریکا و ترامپ برای توقف خرید نفت ایران توسط کشور‌های اروپایی است.
۳. ناتوانی اتحادیه اروپا از ارائه بسته عملیاتی محکم برای حمایت از تجارت با ایران
یکی از مسائل عینی دیگری که ترامپ از آن مطلع است، ناتوانی و بی عملی اروپا برای ارائه یک بسته عملیاتی و مورد نیاز ایران است که بتواند مقامات ایرانی را اقناع کند. در همین روز‌های گذشته و همزمان با سفر رئیس جمهور ایران به اتریش و سوئیس دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا هشدار داد اگر شرکت‌های اروپایی با ایران تجارت کنند مشمول تحریم‌های آمریکا خواهند شد. رئیس جمهور آمریکا همچنین اوپک را به دستکاری در بازار نفت متهم کرد و از این سازمان خواست این دخالت‌ها را متوقف کند. این موضوع نشان می‌دهد که ترامپ از یک سو می‌داند که اروپا از بیم و هراس تنبیه احتمالی آمریکا موضوع تحریم امریکا را جدی خواهد گرفت و با نفت ایران، آن گونه که تهران تصور می‌کند رفتار نخواهد کرد و از دیگر سو زمینه‌هایی را فراهم می‌کند که طبق آن‌ها آمریکا با توجه به ناتوانی‌های اروپا، موضوع نفت را بیشتر و عملیاتی‌تر پی گیری کند تا به انسداد تجاری ایران ختم شود. طرح کلان به صفر رساندن خرید نفت ایران در حالی از سوی دونالد ترامپ به پیش برده می‌شود که وضعیت اروپا هم اینک نیز مشخص نیست. اروپا نمی‌داند که در مواجه با ایران باید چه سیاستی را پیش بکشد. همین حالا هم برخی از کشور‌های اروپائی همچون بلغارستان نظر چندان مساعدی با ۲۷ عضو دیگر اتحادیه اروپا در خصوص ایستادگی در برابر تصمیمات آمریکا در برابر ایران ندارد و معتقد است بایستی در خصوص تصمیمات آمریکا و ممانعت از تنبیهات بعدی آمریکا با احتیاط بیشتری در مورد ایران «سخن» گفت. سیاست تحدید و تهدید فروش نفت ایران یکی از جدی‌ترین گزینه‌های جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران است. دولت جمهوری اسلامی با نگرش واقع گرایانه نسبت به مقدورات و محذورات اتحادیه اروپا و با نگرش دقیق نسبت به منافع ملی کشور‌های اروپایی مستقل از اتحادیه ۲۸ کشوری اروپا، بایستی ترتیباتی را در نظر گیرد که بر اساس آن آسیب‌های کمتری در خصوص فروش نفت به اقتصاد ایران وارد شود. طبیعی است که آمریکایی‌ها برای رسیدن به هدف خود در خصوص عدم خرید نفت ایران حداکثر اقدامات ممکن را انجام خواهند داد؛ لذا توان عملیاتی و میدانی دولت برای کنترل این وضعیت بایستی چندین برابر شود.