چرا «تیک تاک» کابوس ترامپ شده است؟

دونالد ترامپ اخیرا از تصمیم خود برای اعلام ممنوعیت اپلیکیشن «تیک تاک» در آمریکا خبر داده است. او تلاش دارد به دلایلی که آن‌ها را تهدید علیه امنیت ملی آمریکا می‌داند، این اپلیکیشن چینی را ممنوع اعلام کند. اما واقعیت امر آن است که جمهوری‌خواهان نگران آن هستند که چین از طریق این نر‌م افزار قصد دخالت در انتخابات 2020 آمریکا را داشته باشد بر اساس ادعای برخی رسانه‌های آمریکایی این شبکه اجتماعی در جریان اعتراضات اخیر آمریکا نقشی بزرگ را علیه ترامپ ایفا کرد همچنین برخی کارشناسان معتقدند «تیک تاک» در انتخابات 2016 نیز ایفای نقش کرده است. دولت آمریکا این اپلیکیشن را «تهدید امنیتی» تلقی و بارها تلاش کرده شرکت چینی را مجبور کند سهام‌اش را بفروشد. شواهد نیز حاکی از آن است که شرکت مایکروسافت در حال گفتگو برای خرید تیک تاک از کمپانی «بایت دنس» است

«تیک تاک» در مسیر سیاسی شدن

«تیک تاک» متعلق به شرکت بایت‌دنس (ByteDance) است که در 2012 از سوی «ژانگ ییمینگ» در پکن تاسیس شد. علی رغم عدم تمایل شرکت مادر، «تیک‌تاک» به مکانی برای نمایش هویت سیاسی آمریکایی‌ها تبدیل شده است. به‌گونه ای که اکنون بسیاری از ناظران سیاسی از قدرت این اپلیشکیشن برای تاثیرگذاری بر معادلات سیاسی در کشور آمریکا سخن به میان می‌آورند.

این اپلیکیشن چینی که در سال‌های اخیر به ویژه در بین نوجوانان بسیار محبوب شده، از سوی دولت ترامپ و اعضای کنگره به خاطر ارتباطش با شرکت فناوری اینترنتی چینی «بایت دانس» به شدت مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. قانون‌گذاران با اشاره به قوانین کشور چین که افشای اطلاعات حساس به درخواست دولت پکن را الزامی‌ می‌کنند، ابراز نگرانی کرده‌اند که اطلاعات آمریکایی‌ها در دستان تیک تاکدر امنیت نیست. در حقیقت، به نظر می‌رسد این برنامه بیش از آنکه سیاسی باشد از سوی دولت‌مردان آمریکایی به عنوان ابزاری سیاسی برای تاثیرگذاری بر سیاست و حکمرانی در این کشور معرفی می‌شود.

جوانان آمریکایی در انحصار «تیک تاک

در وضعیت کنوین اهمیت اپلیکیشن چینی تیک تاک به اندازه‌ای مورد توجه قرار گرفته که کارشناسان رسانه در این کشور به بررسی نقش آن در شکل دادن به هویت جمعی آمریکایی‌ها به مطالعه پرداخته‌اند. در همین زمینه، جان هرمان، کار شناس مسائل رسانه در یادداشتی تحت عنوان «چگونه تیک توک در حال شکل دادن به سیاست است؟» در روزنامه نیویورک تایمز می‌نویسد: « تیک تاک به عنوان مکانی که میلیون ها جوان آمریکایی در آن هویتشان را به نمایش می گذارند، به مکان برجسته ای برای بروز اطلاعات ایدئولوژیک، فعالیت سیاسی و گشت و گذار تبدیل شده است. این برنامه دارای مغایرتهایی در داخل کشور چین است و علی رغم عدم تمایل شرکت مادرش برای مشارکت در سیاست که مطابق با آن این سرویس اجازه تبلیغات سیاسی را نمی دهد، از طرف کمپین ها مورد توجه قرار گرفته است. همچنین فضایی است که افراد به سرعت می توانند در آن دور هم جمع شوند و دست به اقدام بزنند.»

وی در ادامه می‌نویسد: «قبل از بروز تظاهرات علیه ترامپ در تولسای اوکلاهاما، تیک تاک در سازمان دهی جمعیت معترض با ثبت نام از طریق اطلاعات جعلی مؤثر بود. در این شبکه ی اجتماعی فیلم هایی از وحشیگری پلیس و همچنین اظهارنظرهای معترضان جنبش زندگی سیاهان ارزش دارد به اشتراک گذاشته شد. در این فیلم ها از جلوه های بصری متمایز و گسترده استفاده می شود. یک بی نظمی شیطنت آمیزی در فیلم ها دیده می شود، به دقت ویرایش شده اند و از موسیقی در آنها به خوبی بهره گرفته شده است. بسیاری از جمله نیویورک تایمز مطرح کرده اند که نوجوانان فعال در تیک تاک دنیا را نجات می دهند.»

اما حقیقت پیچیده تر از این ها است. تیمی از محققان به لحاظ سیاسی تیک تاک را قبل از اینکه تبدیل به آنچه الان هست، شود، تحلیل کرده اند. در حالی که ممکن است افرادی که از تیک تاک استفاده نمی کنند، تصور کنند که در قالب این ابزار یکباره در معرض یک صحنه سیاسی قرار می گیرند که شبیه به یک هویت سیاسی جمعی است، اما تحقیقات تصویر متفاوتی ارائه می دهد.

برخلاف آنچه تصور می شود، تیک تاک یک جامعه متنوع و پراکنده را به نمایش می گذارد و نه یک جامعه تقریباً متحد متشکل از میلیون ها جوان. این تحقیقات با کشف توانایی ها و محدودیت های برنامه ی مورد بحث مشخص می کنند که این اپلیکیشن علی رغم شباهت های فراوان به نمونه‌ های قبلی،  مکانی بی نظیر و عجیبی است.

بهانه‌جویی به سبک ترامپ

در مقطع کنونی کانون تمرکز اصلی دولت آمریکا طرح اتهام امنیتی علیه تیک تاک در ارتباط با وابستگی این اپلیکیشن به حزب کمونیست چین و نقش آن در تهییج معترضان آمریکایی در چند وقت گذشته است.  در همین زمینه، به گزارش پایگاه خبری هیل، مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس نیوز تاکید می‌کند: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفته که «دیگر بس است و ما هم قرار است اوضاع را درست کنیم. در همین راستا، رئیس جمهور طی روزهای آتی با توجه به خطرات امنیت ملی متعددی که از سوی شرکت‌های نرم افزار مرتبط با حزب کمونیست چین وجود دارد، اقدامی انجام خواهد داد.»

این  اظهارات پامپئو به دنبال اطلاعیه روز جمعه ترامپ مطرح شد؛ اطلاعیه‌ای که ترامپ در آن اعلام کرد، آماده است تا دستور اجرایی را برای ممنوع کردن فعال بودن یک اپلیکیشن ویدئوهای کوتاه تحت عنوان تیک تاک در آمریکا را امضا کند. پامپئو در این مصاحبه تاکید کرد که شرکت‌های نرم افزار چینی که در آمریکا مشغول فعالیت هستند داده‌ها را مستقیما به دولت پکن منتقل می‌کنند و این اقدامات برابر با مسائل مهم امنیت ملی هستند. وی به طور ویژه به اپلیکیشن‌های تیک تاک و وی‌چت که اپلیکیشن‌های پیام‌رسان و رسانه‌های اجتماعی چینی هستند، اشاره کرد. وزیر امور خارجه آمریکا ادامه داد: اینها مسائل خصوصی واقعی برای مردم آمریکا هستند و برای یک مدت طولانی آمریکا تنها گفت که اگر این اپلیکیشن‌ها موجب شادی و تفریح مردم آمریکا می‌شود و یا یک شرکت می‌تواند از طریق آنها درآمد کسب کند، اجازه فعالیت آنها را در این کشور می‌دهیم. مقامات ماه‌هاست که در حال ارزیابی تصمیمی در این خصوص هستند.

طرح بحث خرید تیک تاک

در سطحی دیگر، گزارش‌های حاکی از آن هستند که دونالد ترامپ به شرکت چینی «بایت‌دنس» مالک تیک‌تاک ۴۵ روز فرصت داده است تا با فروش این اپلیکیشن به شرکت مایکروسافت موافقت کند. به گزارش رویترز، مقام‌های آمریکایی می‌گویند تیک‌تاک تحت مالکیت چین یک خطر ملی است چرا که این اپلیکیشن  داده‌های شخصی آمریکایی‌ها را در اختیار دارد. ترامپ جمعه از برنامه‌هایش برای ممنوع کردن تیک‌تاک در ایالات متحده، پس از رد ایده فروش آن به مایکروسافت صحبت کرده بود. اما به دنبال رایزنی ترامپ و ساتیا نادلا، مدیر اجرایی مایکروسافت، یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام شد که مذاکرات برای خرید تیک‌تاک از بایت‌دنس ادامه می‌یابد و هدف این است که تا ۱۵ سپتامبر توافقی حاصل شود.

به گفته یک منبع مطلع، دونالد ترامپ پس از فشار برخی از مشاورانش و بسیاری در حزب جمهوری‌خواه تغییر عقیده داد. ممنوع کردن تیک‌تاک بسیاری از کاربران جوان آن را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری نوامبر رویگردان می‌کند و ممکن است موجی از چالش‌های حقوقی به جریان بیندازد. تعدادی از قانونگذاران سرشناس جمهوری‌خواه در روزهای گذشته از ترامپ خواستند تا از فروش تیک‌تاک به مایکروسافت حمایت کند. لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه در واکنش به موضع‌گیری جدید ترامپ در روز یکشنبه گفت: یک توافق برد-برد در حال ایجاد است.

به گفته منابع، مذاکرات میان بایت‌دنس و مایکروسافت با نظارت کمیته سرمایه‌گذاری خارجی در ایالات متحده (CFIUS) انجام می‌شود که یک هیات در دولت آمریکاست که مجاز به متوقف کردن هر توافقی است. شرکت مایکروسافت در بیانیه‌ای اعلام کرد قطعیتی برای عقد توافق وجود ندارد. شرکت بایت‌دنس و کاخ سفید هنوز واکنشی به اخبار مذاکرات با مایکروسافت نداشته‌اند. شرکت بایت‌دنس یکشنبه در بیانیه‌ای بدون اشاره به تیک‌تاک اعلام کرد: این شرکت با دشواری‌های پیچیده و غیر قابل تصور مواجه است.