ایران چگونه کرونا و آمریکا را با هم شکست داد؟

«ایوان کزیچ» نویسنده مستقل کروات در مقاله‌ای که روی وب‌سایت اندیشکده «بنیاد فرهنگ استراتژیک» منتشر شده، تلاش همه‌جانبه سازمان و نهادهای دولتی و غیردولتی ایران، از ستاد اجرایی و نیروهای مسلح گرفته تا بسیج و گروه‌های داوطلبی در مبارزه با کرونا به شکلی سریعی مرور کرده و تصریح کرده است سازمان‌هایی که از نظر آمریکا تروریست یا خیالی خوانده می‌شوند، ایران را در مقابله با کوید-۱۹ موفق کرده است.

این اندیشکده گزارش خود را اینگونه آغاز می‌کند: ویروس کرونا در سراسر جهان شیوع پیدا کرده و باعث ضربات شدید اقتصادی، سقوط بورس، از دست رفتن میلیون‌ها شغل، لغو رویدادهای فرهنگی و ورزشی و ترس گسترده از کمبود و قحطی لوازم و کالاهای اساسی شده. این ویروس که یک بیماری تنفسی شدید به نام کوید-۱۹ ایجاد می‌کند، در حال حاضر بیش از ۲۰۰ کشور را درگیر کرده، بیش از ۳ میلیون نفر را مبتلا کرده و نزدیک به ۲۴۰ هزار نفر را به کام مرگ فرستاده است. واقعیت این است که فاجعه کرونا برخلاف همه همه‌گیری‌های تاریخی، به کشورهای توسعه‌یافته ضربات سخت‌تری وارد کرده و آنها را غافلگیر و مبهوت ساخته است. بنابراین تقریباً همه کشورها در سخت‌ترین اوضاعی که تاکنون تجربه کرده‌اند، از سایر کشورها یا سازمان‌های بین‌المللی کمک گرفته‌اند. در این میانه اما کشوری هم وجود دارد که همین شرایط دشوار را تحمل می‌کند و مجبور است به تنهایی بجنگد.

ایران، نخستین موارد ابتلا به کرونا را در ۱۹ فوریه گزارش کرد و در فاصله کوتاهی به دومین کشور با بیشترین مبتلا تبدیل شد. گزارش ده‌ها کشته و صدها مبتلا به کرونا در این کشور در هفته نخست مارس، ایران را پس از چین، به عنوان مرکز این بیماری همه‌گیر قرار داد. اینجا بود که دولت ایران مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز خرید، بازارها و حرم‌های مقدس را بست و رویدادهای عمومی و جشنواره‌ها را لغو کرد. وزارت بهداشت ایران نیز با تأیید موارد ابتلا سفرها و ترددهای برون شهری را محدود کرد. وضعیت بی‌سابقه‌ای که کرونا ایجاد کرد، ایران را به خرید و دریافت ماسک، دستگاه‌های تنفس مصنوعی و سایر تجهیزات پزشکی نیازمند کرد؛ اما واردات این اقلام به دلیل تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده تقریباً غیرممکن است.

ایران در مواجهه با چنین وضعیت غیرانسانی و ضدبشری که حتی در تاریخ جنگ‌های اقتصادی هم دیده نشده، به منابع خود توجه کرد. دولت نزدیک به ۲۴ میلیارد دلار تخصیص داد تا اثر کرونا بر اقتصاد ملّی کاهش دهد. در اوایل ماه مارس، یک تیم عملیاتی از طرف سازمان بهداشت جهانی به ایران سفر کرد و پیشرفت‌های سریع ایران در زمینه افزایش توان انجام تست‌های کرونا را تأیید کرد.

هنگام ورود این تیم متشکل از کارشناسان آلمانی و چینی، ایران ۲۲ آزمایشگاه انجام تست داشته و وقتی که تیم در حال ترک ایران بود، این عدد به ۴۰ آزمایشگاه رسیده بود. پنج روز بعد، رئیس انستیتوی پاستور ایران که پرچمدار مبارزه با بیماری‌های عفونی در ایران است، اعلام کرد روزانه ۶ هزار تست کرونا در ۵۰ آزمایشگاه انجام می‌شود و دو هفته بعد نیز اعلام کرد این عدد به ۲۰ هزار تست و ۱۰۰ آزمایشگاه رسیده است.

در ادامه این گزارش، با اشاره به پیشرفت های فناورانه ایران در مبارزه با کرونا، آمده است: در همین زمان، چندین شرکت بیودارویی توانستند مجوزهای لازم برای تولید کیت‌های تشخیص کرونا را از مراجع بهداشتی ایران دریافت کنند تا ۸۰ هزار کیت تولیدی در هفته را به بازار برسانند. علاوه بر آزمایش‌های تشخیصی، مقامات بهداشت و درمان ایران تا ۱۵ مارس، بیش از ده میلیون نفر را از نظر علائم کرونا غربالگری کردند. هفته بعد این تعداد به ۴۱ میلیون نفر و تا پایان مارس این رقم به ۶۵ میلیون نفر رسید. تا ابتدای آوریل، ایران به اندازه فرانسه و انگلیس، ۲۵۰ هزار تست تشخیص کرونا انجام داد.

سازمان‌های مختلف دولتی و غیردولتی ایران از جمله سازمان بسیج که یک نهاد داوطلبی است، نیز در مبارزه با شیوع کرونا اقدامات و دستاوردهای موفقیت‌آمیزی داشتند. ایران همچنین از نرم‌افزار هوشمندی که به کمک هوش مصنوعی اسکن‌های توموگرافی را تجزیه و تحلیل می‌کرد، رونمایی کرد. این نرم‌افزار در عرض یک ماه توسط محققان دانشگاهی ایران در یک پروژه مشترک ساخته شده است. به گفته یک استاد فناوری‌های نوین دانشگاه شریف ایران، این نرم‌افزار در مقایسه با محصولات مشابه چینی و آمریکایی، خطای تشخیصی کمتری دارد.

محققان دانشگاه شهید بهشتی ایران نیز به موازات ساخت ونتیلاتورهای سبک و ماسک‌های ضدویروس، کیت‌های تشخیص ویروس را که کمتر از ۲۰ دقیقه نتیجه می‌دهد، به محصول رساندند. این دانشگاه، شش واحد پژوهشی علمی تأسیس کرده تا مقامات بهداشت و درمان ایران را در زمینه مبارزه با شیوع کرونا یاری دهد. تعداد بسیاری از مؤسسات علمی دارویی ایران از جمله دکتر مسعود سلیمانی، دانشمند حوزه سلول‌های بنیادی که اخیراً از یک بازداشت غیرقانونی در آمریکا رهایی یافت، درگیر ساخت روش‌ها و داروهای درمان کرونا هستند. دکتر سلیمانی به دنبال آن است که از سلول‌های استروما مزانشیمی (MSC) برای درمان بیماران کرونایی بهره گیرد.

ستاد اجرایی {فرمان امام (ره)} کوشید تمامی تجهیزات مورد نیاز برای تأمین نیازمندی‌های مردم و داروهای لازم را بسیج کند. تا امروز، ستاد ۲۵ میلیون ماسک سه لایه و N۹۵ تأمین کرده و به رغم تلاش‌های آمریکا برای تحریم ایران سعی کرده است یک خط تولید ماسک‌های پزشکی راه بیندازد. علاوه بر این باید از تولید کیت تست ایرانی، توسعه تحقیقات در مورد ویروس کرونا، راه‌اندازی خط تلفن اختصاصی ویژه پاسخگویی به مردم، شکست انحصار ایالات متحده در ساخت کنسانتره اکسیژن و تولید ۴۰۰ هزار لیتر ژل ضدعفونی نیز نام برد.

این ستاد همچنین بزرگترین کارخانه تولید ماسک در جنوب غرب آسیا با ظرفیت تولید روزانه ۴ میلیون ماسک مجهز به فیلتر نانو که سطح بالایی از حفاظت را تأمین می‌کند، افتتاح کرد. بنیاد برکت، از زیرمجموعه‌های ستاد، نیز یک خط تولید ماسک سه لایه خبر داد که توان تولید یک و نیم میلیون ماسک در روز را داراست و به زودی این توان به تولید سه میلیون در روز خواهد رسید و در نتیجه بخش عمده‌ای از نیاز ایران را تأمین خواهد کرد. از ابتدای شیوع بیماری، شرکتی در شمال غربی ایران وابسته به بنیاد برکت، روزانه بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ لباس ایزوله را تولید کرده و بین بیمارستان‌های ایران توزیع می‌کند. کارگاه‌های تولید ماسک در شهرهای مختلف ایران که به تعبیر یکی از مسؤولان بنیاد برکت در مناطق محروم و مناطق روستایی قرار دارد، نیز روزانه ۷۰ هزار ماسک تولید می‌کند.  

بالا رفتن نیاز به ماسک باعث بروز پدیده‌ای عجیب در ایران شده است: تبدیل موقت مکان‌های مقدس مثل مساجد و زیارتگاه‌ها به کارگاه‌های تولید ماسک. برای نمونه، در امامزاده معصوم در جنوب تهران، زنان پشت چرخ خیاطی ماسک می‌دوزند و مردان روی فرش‌های محل خواندن نماز دستکش‌های پلاستیکی را با دستگاه‌های عایق حرارتی محکم می‌کنند. یا در حرم شاهچراغ در شیراز روزانه ۳ هزار ماسک تولید می‌شود. امروز شاهچراغ که از نظر معماری و کاشی‌کاری از زیباترین مساجد جهان به شمار می‌آید، می‌توان زیباترین کارخانه جهان نامید.

همچنین ایران‌مال، که در سال‌های سخت اقتصادی در ایران ساخته شده، به یک بیمارستان سه هزار تختخوابی ویژه درمان بیماران کرونایی تبدیل شده است. نیروهای مسلح ایران نیز در سراسر کشور از تهران تا بوشهر، هزاران تخت بیمارستانی تهیه کردند. سپاه پاسداران ایران، ۲۴ بیمارستان ثابت و ۱۳ بیمارستان سیار به همراه ۳۸۰ درمانگاه نظامی را در اختیار ستاد ملّی مبارزه با کرونا قرار داده است. از جمله بیمارستان بقیه‌الله در تهران که یکی از بزرگترین آزمایشگاه‌های تشخیص ویروس کرونا را فراهم کرده است.

نتیجه همه این تلاش‌ها، کاهش روزانه تعداد مبتلایان است. تا جایی که براساس آخرین اعلام وزارت بهداشت، بیش از ۹۷ هزار نفر در ایران به کرونا مبتلا شده و ۶۲۰۰ نفر از دنیا رفته‌اند. طی یک ماه گذشته ایران از رتبه دوم در آمار ابتلا به رتبه دهم رفته و پشت سر آمریکا، اسپانیا، ایتالیا، آلمان، فرانسه و ... قرار گرفته است. در مقایسه با همه این کشورها به جز چین، ایران کمترین موارد ابتلا و کمترین موارد فوت در هر میلیون نفر و بیشترین آمار بهبودی‌ها را در اختیار دارد. برخلاف بسیاری از کشورها، آمار ابتلا و مرگ و میر بر اثر کرونا در ایران نزولی شده است. و همه این دستاورد و موفقیت ایران با همه کمبودها در تجهیزات و زمان و منابع مالی، با مشارکت سازمان‌هایی که توسط ایالات متحده «تروریست» یا «شرکت‌های خیالی» خوانده شده‌اند، به دست آمده است.