تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه پس از شهادت «سردار سلیمانی»

دکتر «پژمان واضحی»، کارشناس مسائل روابط بین الملل در گفتگویی ، اقدام دولت آمریکا در فرودگاه بغداد علیه سرداران مقاومت را اقدامی تروریستی عنوان کرد که پس از آن به تغییرات عمده‌ای از نظر ژئوپولیتیک در منطقه منجر می‌شود.

کارشناس سابق کالج کینگ لندن، در این گفتگو، دولت فعلی در کاخ سفید آمریکا را فاقد استراتژی مشخص در ارتباط با سیاست خارجی عنوان کرد که باعث شده تا منافع آمریکا در سراسر جهان بیش از گذشته در خطر و تهدید قرار گیرد.

به گفته دکتر واضحی، عدم وجود استراتژی در سیاست خارجی دولت ترامپ حتی با خشم و انتقاد بسیاری در آمریکا روبرو شده و کارشناسان آمریکایی و حتی سیاستمداران این کشور نیز اقدامات ترامپ را مضر و تهدید کننده منافع ملی واشنگتن عنوان کرده‌اند.

پژمان واضحی در این گفتگو درباره اقدام نظامی کاخ سفید در فرودگاه بغداد علیه سردارن مقاومت، گفت: این اقدام از این منظر که فاقد مجوز و بدون اطلاع دولت بغداد صورت گرفت به طور کلی نقض حاکمیت عراق به شمار می‌رود و از سوی دیگر اقدام تروریستی نیز به شمار می‌رود، چون علاوه بر هدف قرار دادن مقامات رسمی، در واقع در شرایط نابرابر و به صورت عملیات ترور انجام شده، اگرچه این عملیات ترور از سوی یک دولت بوده است، اما ماهیت تروریستی آن تغییر نمی‌کند.

کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه درباره تغییرات و تاثیرات شهادت سردار سلیمانی بر تحولات منطقه نیز گفت:

پس از شهادت سردار سلیمانی ما شاهد سه تغییر عمده در منطقه هستیم:

نخست اجماع افکارعمومی در عراق و حتی افغانستان برای خروج نظامیان خارجی و بویژه آمریکایی: در حالی که تا قبل از شهادت سردار سلیمانی، خروج آمریکایی‌ها از عراق و افغانستان همواره یکی از خواسته‌های مردمی بود، اما پس از شهادت سردار سلیمانی، این درخواست علاوه بر مردم، به طور عمده از سوی مسئولان و مقامات این کشور‌ها نیز دنبال می‌شود و مسئله خروج نظامی آمریکا از منطقه حال یک واقعیتی است که به صورت یک اولویت در افغانستان و عراق دنبال می‌شود. تلاش برای به نتیجه رساندن گفتگو‌های صلح در افغانستان نیز در راستای خروج فوری‌تر آمریکا از افغانستان دنبال می‌شود و بخشی از عملکرد و اولویت دولت در بغداد پیگیری مصوبه پارلمان برای خروج نظامیان خارجی و آمریکایی است که به صورت روزانه و مدام در جریان است.

واضحی، تغییر دوم در منطقه پس از شهادت سردار سلیمانی را افزایش و تشدید بی اعتمادی در میان کشور‌های عربی هم پیمان آمریکا نسبت به رهبران واشنگتن عنوان کرد. به گفته کارشناس مسائل خاورمیانه، پس از شهادت سردار سلیمانی، رهبران امارات در حال تجدیدنظر در سیاست‌های پیشین خود در ارتباط با ایران هستند و اگرچه به صورت رسمی همچنان خود را هم پیمان آمریکا می‌نامند، اما تلاش پشت پرده بسیاری برای نزدیک شدن به ایران و تغییر سیاست‌های خصمانه خود در برابر ایران دنبال می‌کنند. واضحی در این ارتباط گفت: رهبران عربی به این نتیجه رسیده‌اند که آمریکا قابل اعتماد نیست و علی رغم ادعای مذاکره از جمله در ارتباط با مسئله ایران، اما رفتاری خصمانه دنبال می‌کنند. این بی اعتمادی در جریان خروج آمریکا از برجام نیز بوجود آمده بود، اما شهادت سردار سلیمانی روند بی اعتمادی به آمریکا در منطقه را تشدید کرد و همین موضوع به تمایل و علاقه کشور‌های عربی برای نزدیکی بیشتر به ایران دامن زده است.

مسئله سوم تغییرات در منطقه پس از شهادت سردار سلیمانی که مورد تاکید این کارشناس مسائل منطقه قرار گرفت، تحت الشعاع قرار گرفتن مسئله مبارزه با داعش از سوی ائتلاف آمریکایی و غربی در عراق و سوریه بود. به گفته دکتر واضحی، آمریکا با ترور سردار سلیمانی در واقع برجسته‌ترین چهره مبارزات ضد تروریستی در منطقه را هدف قرار داد و همین موضوع باعث شد تا ادعای مبارزه با داعش توسط آمریکا در افکارعمومی منطقه‌ای به چالش کشیده شود. کارشناس سابق کالج کینگ در این ارتباط گفت: پس از ترور سردار سلیمانی، ادعای مبارزه با داعش از سوی آمریکا دیگر چندان خریداری در افکارعمومی منطقه نخواهد داشت و فراتر از آن رهبران دیگر کشور‌ها از جمله روسیه، چین، ترکیه و بسیاری دیگر از مقامات سیاسی در منطقه این اقدام را محکوم کرده و سردار سلیمانی را فرمانده برجسته و بسیار تاثیرگذار در مبارزات ضدتروریستی علیه داعش توصیف کردند. در این شرایط مشخص است که ادعای آمریکا برای مبارزه با داعش بیش از آن که ادعایی واقعی ارزیابی شود، بیشتر چهره تبلیغاتی و سیاسی کاری آمریکا را نشان می‌دهد که دیگر به مانند گذشته طرفداری ندارد.

کارشناس روابط بین الملل با توجه این تغییرات، فضای ژئوپلتیکی منطقه پس از شهادت سردار سلیمانی را بسیار متفاوت از قبل عنوان کرد. به گفته واضحی، پس از شهادت سردار سلیمانی با توجه به تشدید فشار‌ها برای خروج آمریکا از منطقه و تشدید بی اعتمادی‌ها به واشنگتن، می‌توان انتظار داشت که ما شاهد ائتلاف‌‍های منطقه‌ای جدیدی باشیم که می‌توان آن را ائتلاف‌های منهای واشنگتن در خاورمیانه عنوان کرد.

با این حال دکتر واضحی، تغییرات ژئوپولیتیکی در منطقه پس از شهادت سردار سلیمانی را روندی به نسبت میان مدت عنوان کرد که ممکن است زمان بر باشد و در کودتا مدت نمی‌توان شاهد چنین تغییراتی بود، اگرچه روند تغییرات آغاز شده است.