سفر نخست‌وزیر عراق به تهران با پیام گفتگوی منطقه‌ای

پایگاه رهنما :

عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق روز گذشته در صدر هیئتی دیپلماتیک راهی تهران شد. از لحظه اعلام این سفر یکباره که دومین بازدید عبدالمهدی از ایران در کسوت نخست وزیری عراق می باشد بحث‌ها و گمانه‌زنی‌های مختلفی در مورد دلایل انجام این سفر و موضوعات مورد مذاکره میان وی و مقامات ایرانی مطرح شده است که دلیل اصلی این موضوع روند پرشتاب و غیرقابل پیشبینی تحولات منطقه می باشد. در ادامه به بررسی مهمترین اهداف و موضوعات انجام این سفر خواهیم پرداخت.

عراق شاهراه میانجی‌گری

دولت عراق به واسطه موقعیت استراتژیک منطقه ای در همسایگی ایران و عربستان و همچنین میزبانی از پایگاه‌های آمریکایی و همچنین بنابر دوگانه همزمان ماهیت عربی خود و اشتراکات و همبستگی مذهبی با ایران از جمله نخستین طرف‌های منطقه ای بود که با بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه خواستار ایفای نقش میانجی گری و جلوگیری از افزایش دامنه بحران شد. دولت عراق که به تازگی از بحران‌های بزرگ داعش و نیروهای گریز از مرکز رهایی یافته و هنوز به طور کامل بر این بحران‌ها فائق نیامده است با چالش اعتراضات داخلی نسبت به کند بودن روند رفع مشکلات عدیده خدمات اجتماعی و مبارزه با فساد و رانت‌خواری مواجه است و بر همین اساس دولتمردان عراقی نگران هستند که بروز جنگ و تشدید بحران های منطقه ای ناخواسته به داخل مرزهای عراق کشیده شده و چالش های این دولت را برای اداره امور صدچندان کند. در این ارتباط محمد علی الحکیم وزیر خارجه عراق هفته گذشته در کنفرانسی مطبوعاتی اعلام کرد: عراق نباید به میدان جنگ در منطقه تبدیل شود، بلکه باید در کنار کشورهایی چون کویت و عمان در حل آن نقش داشته باشد.

از این رو می توان گفت یکی از مهترین اهداف عادل عبدالمهدی در انجام سفر غیرمنتظره به تهران آماده کردن زمینه های کاهش تنش های منطقه ای میان مهمترین رقبای این عرصه یعنی ایران، عربستان سعودی و ایالات متحده از طریق برگزاری کنفرانس بین المللی گفتگوی منطقه ای می‌باشد که پیشنهاد آن را پیشتر مقامات عراقی در جریان سفر فدریگا موگرینی رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا به بغداد در 22 تیرماه ارائه کرده بودند. موضوعی که به نظر می‌رسد مبنای اصلی اولین سفر موگرینی بعد از سال ۲۰۱۴ به بغداد نیز بوده است به صورتی که وی در این سفر اعلام کرد: اتحادیه اروپا آماده است تا از طرح کنفرانس منطقه ای عراق به هر طریقی که می تواند مفید باشد حمایت کند.

اوایل هفته آینده یوسف بن علوی وزیر امور خارجه عمان نیز برای دیدار و مذاکره با مقامات ایران راهی تهران است که به نظر می رسد این سفر نیز در همین رابطه صورت بگیرد. عراق متحد استراتژیک ایران در منطقه است و تهران از نقش آفرینی این کشور در حفظ صلح و ثبات منطقه حمایت می کند که این امر موجب توجه اروپا به نقش آفرینی بغداد در میانجی گری و کنترل تنش ها در منطقه شده است. در همین راستا گفته می شود در طی تماس وزیر دفاع انگلیس با نخست وزیر عراق پیش از انجام این سفر، لندن از عبدالمهدی خواسته که برای پایان دادن به بحران بوجود آمده پس از توقیف نفتکش ایرانی در آبهای بین المللی و سپس توقیف نفتکش بریتانیایی در تنگه هرمز وارد عمل شود.

توجه به اهمیت این سفر برای کنترل تنش ها در منطقه وقتی بیشتر می شود که به سخنان هفته گذشته نماینده عربستان در سازمان ملل نسبت به آمادگی گفتگو و تعامل دیپلماتیک با ایران توجه شود. عبدالله المعلمی، نماینده عربستان در سازمان ملل متحد روز پنج شنبه در مقر سازمان ملل در نیویورک گفت کشورش به دنبال جنگ با ایران نیست و زمان آن فرا رسیده که جنگ یمن فروکش کند و به پایان برسد. او همچنین از برقراری تماس هایی با تهران در جریان نشست کنفرانس اسلامی که در مکه در ابتدای ژوئن برگزار شد، خبر داد. این در شرایطی است که ایران همواره از باز بودن درهای دیپلماسی و شنیدن سخنان منطقی حمایت کرده است.

پیام صریح همکاری‌های اقتصادی

بخش دیگری از موضوع سفر عادل عبدالمهدی به تهران مذاکرات در مورد توافقات صورت گرفته در زمینه همکاری های اقتصادی می باشد که در سفر چند ماه پیش روحانی به بغداد حاصل شد. پیام مهمی این سفرها عدم توجه بغداد به فشارهای آمریکا علیه این کشور برای همراهی با تحریم های یکجانبه و غیرقانونی علیه ایران است که عراقی ها هیچ گاه آنها را جدی نگرفته و اقدامی هم برای آن انجام نداده اند. همچنان که گفته شد یکی از چالش های مهم دولت عبدالمهدی در حال حاضر تأمین خدمات رفاهی برای عموم شهروندان عراقی بویژه در گرمای تابستان است که کمبود برق شهروندان عراقی را به ستوه می آورد و آخرین نمونه از اعتراضات مردمی در این زمینه روز جمعه صورت گرفت. عراق بخش مهمی از نیاز خود به انرژی را با واردات برق و گاز از ایران تامین می کند.