دیپلماسی تبادل زندانیان

 مبادله اتباع زندانی در دو کشور ایران و آمریکا قبلا هم صورت گرفته این بار بحث تبادل اتباع زندانی دو کشور که به دلایل امنیتی در زندانهای یکدیگر محبوس می باشند بصورت رسمی از زبان وزیر خارجه ایران در سفر به آمریکا مطرح شده است. دو کشور قبلا در جریان مذاکرات هسته ای تعدادی از اتباع زندانی خود را با هم مبادله نموده اند.رکسانا صابری، خبرنگار ایرانی-امریکایی که در سال 1388 به اتهام جاسوسی برای دولت امریکا به 8 سال زندان محکوم شده بود،و سه جوان امریکایی متهم به جاسوسی از زندان اوین در سال‌های ۱۳۸۹ و۱۳۹۰ از مواردی بود که در نتیجه دیپلماسی میانجیگرایانه عمان آزاد شدند. همچنین در تاریخ 26 دی 1394 روزی اعلام بیانیه اجرایی شدن برجام مبادله تعدادی از  زندانیان انجام شد.

در جریان این تبادل نام کسانی چون (جیسون رضاییان، خبرنگار واشنگتن پست در تهران، سعید عابدینی، کشیش مسیحی و امیر حکمتی، تفنگدار دریایی سابق در امریکا و نصرت‌الله خسروی رودسری) دیده می‌شد.همزمان آمریکا هم از آزادی 7 ایرانی دربند در این کشور خبر داد. نادر مدانلو، بهرام مکانیک، خسرو افقهی، آرش قهرمان، تورج فریدی، نیما گلستانه و علی صابونچی از جمله کسانی بودند که با وساطت سوئیس در جریان این تبادل آزاد شدند.
بار دیگرآزادی زندانیان دوکشور بحث رسانه های داخلی و خارجی شده است،محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه برابر با 24 آوریل در نشست (جامعه آسیا)در نیویورک موضوع تبادل زندانیان دو کشور را اعلام کرد.
وی همچنین گفت که حدود شش ماه پیش هم‌زمان با برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک به صورت محرمانه به دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا پیشنهاد مبادله زندانیان داده اما پاسخی دریافت نکرده است.
ظریف در مصاحبه با خبرگزاری «سی‎بی‏‌اس» در در خصوص ایده تبادل زندانی میان ایران و آمریکا بیان داشت: خوب، ما قبلاً این کار را کرده‎ایم و این امکان مهیا شد که برخی ایرانیانی که در زندان‌های آمریکا یا تحت آزادی مشروط در این کشور بودند را آزاد کنیم.
ما آنها را از این شرایط رها کردیم و بعد برخی ایرانی-آمریکایی‌هایی که در ایران زندانی بودند؛ آزاد شدند. فکر می‌کنم که می‏‌شود باز هم این کار را انجام داد. دولت قبلی آمریکا سعی به مشارکت در این طرح داشت حال آنکه دولت فعلی هم در اوایل چنین تمایلی از خود نشان می‌داد. ایران در ماه میلادی سپتامبر از اعلام آمادگی خود در این باره خبر داد و ما (اکنون هم) آماده‎ایم. پیشنهاد تبادل زندانیان را بر روی میز گذاشتم. من آماده‌ام و از اختیار لازم نیز برخوردار هستم.
محمد جواد ظریف، در گفت‌وگو با شبکه المانیتور گفت از «رابرت اُ براین»، نماینده ویژه رئیس‌جمهوری امریکا در امور گروگان‌ها نامه‌ای دریافت کرده که در آن درخواست شده اتباع امریکایی بازداشت‌‌شده در ایران بدون هیچ قید و شرطی آزاد شوند. تفکر موجود در واشنگتن این است که از ما انتظار دارد اقدامات یکجانبه انجام دهیم.
ترامپ به دنبال تحقق شعار نخست آمریکای خود است اما در یک جهان ناامن، این شعار نمی‌تواند محقق شود. در جهان همه باید با هم کار کنند. ظریف افزود:هیچ کشوری از اینکه آمریکا خواسته‌هایش را به دیگران تحمیل می‌کند، خوشحال نیست. چین، ترکیه، روسیه، فرانسه و حتی متحدان آمریکا از این بابت خوشحال نیستند
پیش از این نیز، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به اظهارات ظریف،‌ بار دیگر به شرط‌گذاری روی آورد و اعلام کرد ایران ابتدا باید به صورت یکجانبه تمام زندانیان آمریکایی را آزاد کند. درخواست آزادی یک طرفه زندانیان آمریکایی ناشی از عدم درک درست آنان از مفاهیم مذاکره توافق و تبادل است.
سردارسلیمانی،فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در خصوص این اظهارات  گفت:
دشمن می‌خواهد با فشارهای اقتصادی ما را به میز مذاکره بکشاند که این مذاکره مصداق تسلیم است اما مردم ما هوشیار و هوشمندند و معتقدند مذاکره در شرایط کنونی با دشمن، تسلیم شدن محض است و قطعاً تن به این ذلت نمی‌دهیم.
سردار سلیمانی با بیان اینکه امروز دیگر امریکا و ایادی‌اش جریان قدرتمند قابل اعتنا در غرب و شرق آسیا ندارند و همه اتکایش به دولت‌های نامشروع است، خاطرنشان کرد: امریکا و همدستانش به جریان‌های انحرافی متوسل شده‌اند و باید بدانند که امروز ایران اسلامی، کشور قدرتمندی است و از نظر نظامی و امنیتی به بلوغ بالایی رسیده است.
در ظاهر امر، وزیر خارجه کشورمان دست به یک ابتکار زده و به زعم خود، پیشنهادی برای «خروج رابطه تهران و واشنگتن از بن‌بست» ارائه داده است.اما در شرایط کنونی، مذاکرات علنی تسلیم شدن غیرقابل قبول در برابر زورگویی آمریکا خواهد بود؛ همچنان‌که در دولت اوباما اتفاق افتاد، دیپلماسی در سکوت(همراه با کاهش جنگ لفظی) بخت بیشتری برای موفقیت در ابتدای کار دارد.
شاید به زعم برخی دیپلماسی تبادل زندانیان کانال جدیدی برای کاستن از روند تشدید تنش‌ها بین تهران و کاخ سفید شود. ولی واقعیت امر این است که این سطح از مذاکره که به گفته آقای ظریف در آن از اختیارات لازم برخوردار است اقدامی است برای حل یک مشکل مشترک نه چیز دیگر که منجر به تشدید طرح تقاضاهای زیاده خواهانه و گستاخانه کاخ سفید شود.