دنیای مخرب بازی‌های رایانه‌ای

دنیای بازی‌های رایانه‌ای هر روز رنگ و لعاب بیشتری می‌گیرد و طیف‌های مختلف جامعه از کودک تا بزرگسال را درگیر خود می‌کند. اگر به دقت نگاه کنیم خواهیم دید که در این سال‌ها فقط خود بازی دچار تغییر و تحول نبوده بلکه تجربه بازی کردن یا به نوعی تجربه کاربر هم هر چند سال یکبار متحول شده است؛ از بازی کردن بر روی کنسول‌های خانگی و رایانه‌های شخصی گرفته تا کنسول‌های قابل حمل، نصب بازی بر روی گوشی‌های هوشمند در چند سال اخیر و تعریف مدل کسب و کار‌های جدید بر روی آن تا دوربین‌های واقعیت مجازی و به زودی توسعه واقعیت افزوده که باعث شده تجربه بازی کردن به طور مداوم در حال تغییر باشد، به گونه‌ای است که نمی‌توان به درستی پیش بینی کرد که در آینده نزدیک چه تحولاتی در این صنعت ایجاد خواهد شد. از طرفی توسعه و رشد روزافزون بازی‌های رایانه‌ای باعث تاثیرگذاری این بازی‌ها بر جنبه‌های مختلف زندگی شده است. آمار‌های مربوط به بازی‌های رایانه‌ای نشان می‌دهد از منظر اقتصاد، تکنولوژی و مصرف؛ کشور ما شرایطی مشابه با جهان ندارد با این حال بازار مصرفی بزرگی در این عرصه برای تولید کنندگان بازی‌های رایانه‌ای فراهم شده است.

تازه‌ترین آمار‌ها

 

تازه‌ترین آمار‌های بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای نشان می‌دهد کودکان و نوجوانان ۳ تا ۱۹ سال بیشترین مخاطب بازی‌های موبایلی هستند و تحقیقات جدید نشان می‌دهد، سن بازیکنان بازی‌های رایانه‌ای دو سال کاهش یافته است یعنی از ۲۱ به ۱۹ سال رسیده است. هم‌اکنون ۲۸ میلیون گیمر در ایران وجود دارد که بیش از ۹۳ درصد آن‌ها کودک و نوجوان هستند و ۳۱ درصد این آمار مختص کودکان زیر ۱۲ سال است. همچنین طبق آمار‌های رسمی موجود، بیش از هشت میلیون نفر کودک گیمر در کشور داریم که روزانه ۹۰ دقیقه مشغول بازی هستند و همین مساله، حساسیت پرداختن به این موضوع را بیش از گذشته می‌کند. یکی دیگر از آمار‌های قابل توجه در این حوزه آن است که گیمر‌های ایرانی در یک شبانه‌روز بیش از ۴۰ میلیون ساعت صرف بازی‌های رایانه‌ای می‌کنند که نزدیک به ۱۳ میلیون ساعت ویژه همین کودکان زیر ۱۲ سال است. دلایل این کاهش سن را می‌توان به گسترش موبایل و بازی‌های هوشمند، گسترش بازی‌هایی با پرداخت درون برنامه‌ای و همین طور رایگان بودن دانلود بازی در داخل کشور، مرتبط دانست.

مقایسه بازار خارجی و داخلی

 

در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که بازی‌های خارجی به صورت رایگان روی سایت‌های اینترنتی قرار می‌گیرد و نیازی نیست در کشور برای دانلود آن‌ها هزینه‌ای پرداخت کرد که این موضوع باعث می‌شود نظارت روی دنیای بازی‌ها کم‌رنگ‌تر از گذشته شود. از طرف دیگر امکان دانلود رایگان بازی‌های رایانه‌ای خارجی، بازار داخلی بازی‌های موبایلی را نیز تهدید می‌کند و ضروری است که نسبت به این موضوع، توجه ویژه‌ای شود. طبق آمار‌ها هم‌اکنون فقط ۵ درصد سهم بازار بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی را بازی‌سازان ایرانی در دست گرفته‌اند که با توجه به تقاضای روزافزون باید این مقدار افزایش پیدا کند. در حالیکه محصولات ما باید با هدف فروش و تصاحب بازار‌های خارجی تولید شوند، این که ما چرا نتوانستیم تا به امروز حداقل همین نیاز مصرف کننده داخلی خود را با محتوای بومی تأمین کنیم تا جایی که در کشور ما میزان فروش تولیدات داخلی یک دهم بازی‌های خارجی است، نیاز به بررسی دقیقی دارد. علاوه بر این متاسفانه فقدان نظارت کافی بر بازی‌های رایانه‌ای دسترسی کودکان به بازی‌هایی دارای خشونت و رفتار‌های پرخطر را افزایش است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به عنوان متولیان اصلی این حوزه باید برای ساماندهی به این وضعیت برنامه‌ریزی کنند.

سوال همیشگی مواجه شدن با یک پدیده، تهدید یا فرصت محسوب کردن آن است که بازی‌های رایانه‌ای نیز از این قاعده مستثنی نیست. واقعیت این است که استفاده از بازی‌های رایانه‌ای همیشه دو لبه تهدید و فرصت داشته است و مساله اصلی این است که ما یا صرفاً به تهدید‌ها می‌پردازیم یا به فرصت‌ها و هیچ‌گاه رویکرد میانه‌رو نداریم درحالیکه می‌توانیم با استفاده از سواد رسانه‌ای این رویکرد را در جامعه رشد دهیم. یکی از نیاز‌هایی که در این بین احساس می‌شود نظارت والدین روی بازی‌های کودکان است. در گذشته یک کامپیوتر در خانه بود و افراد معمولاً با رعایت نوبت جدا می‌نشستند و بازی می‌کردند، اما الان هر فرد یک موبایل دارد که به راحتی امکان دسترسی به بازی‌های رایانه‌ای را برایش فراهم می‌کند و به تنهایی و به دور از چشم سایر اعضای خانواده درگیر آن می‌شود. علاوه بر نظارت درون خانواده کارشناسان معتقدند صدا و سیما نیز می‌تواند در آموزش همگانی چگونگی نظارت بر انجام بازی‌های رایانه‌ای مثمرثمر واقع شود و باید نسبت به زمان بازی فرهنگ‌سازی صورت گیرد. اگر در کنار اختصاص زمان نرمال به بازی، به دیگر فعالیت‌های مفید، چون مطالعه و ورزش هم برسند، تقصیر‌ها تنها متوجه بازی نمی‌شود. مساله این است که در اغلب کشور‌های دنیا بچه‌ها بازی‌های مخصوص خودشان را دارند، اما متاسفانه این مساله در کشور ما رعایت نمی‌شود در حالیکه ساده‌ترین راهکار پیشگیری از پیامد‌های احتمالی بازی‌های رایانه‌ای، اجرای رده‌بندی سنی در فروشگاه‌هاست. در هر صورت رشد استفاده از بازی‌های رایانه‌ای نیاز به ارتقای سواد بازی‌های دیجیتال را بیشتر از قبل کرده است و این موضوع باید به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های سواد رسانه‌ای مورد توجه و آموزش قرار گیرد.