وقت شکوفایی «سبک زندگی» در گام دوم انقلاب

سبک زندگی امروز مردمان هر جامعه‌ای، سرنوشت فردای آن جامعه را در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی و اقتصادی رقم می‌زند و شاید مبالغه‌آمیز به نظر برسد، اما همین سبک زندگی مردم یک جامعه است که شکل بازیگری و میزان قدرت آن‌ها را در عرصه‌های بین‌المللی نیز ترسیم می‌کند. انقلاب اسلامی ایران هم که حالا از مرز ۴۰ سالگی گذر کرده و قدم در راه پنجمین دهه از حیات خود گذاشته، مستقیم یا غیرمستقیم برگرفته از سبک زندگی معنوی و روحی خانواده‌های ایرانی بوده که شرایط موجود در آن روزگار را به ضرر دین و دنیای خود تشخیص دادند و مقابل ظلم و فساد ایستادند و قطعا هدف عالی و برتر آن‌ها از این انقلاب سرنوشت‌ساز نیز، شکوفایی بیش از پیش در سبک زندگی و سلوک اجتماعی‌شان بوده است؛ هرچند در این مسیر ۴۰ ساله برای شکوفایی سبک و سیاق زندگی مانند هر مبارزه و تلاشی، موانع و دست‌انداز‌های ریز و درشت سر راهش وجود داشته است.

 

با این پیش‌فرض، رهبر معظم انقلاب حدود ۲۰ روز قبل و در آغاز دهه پنجم انقلاب، بیانیه تاریخی‌شان را با عنوان «گام دوم» خطاب به مردم به ویژه جوانان صادر کردند و مانند همیشه، صریح و صمیمی با آنان سخن گفتند و در نهایت، ۷ توصیه راهبردی برای پیمودن مسیر انقلاب در گام دوم ارائه کردند که آخرین آنها، به موضوع «سبک زندگی» اختصاص داشت. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این بخش اینطور با جوانان این مرز و بوم سخن گفتند؛ «سخن لازم در این باره بسیار است؛ آن را به فرصتی دیگر وامی‌گذارم و به همین جمله اکتفا می‌کنم که تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان‌هاست». این نخستین بار نیست که رهبر معظم انقلاب بر اهمیت و حساسیت مسئله «سبک زندگی» و خطرات مقابل آن سخن گفته‌اند. ایشان در سه دهه اخیر در موقعیت‌های مختلف و با تعابیر متناسب با هر زمان، از قبیل: «تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی و ...» خطرات و آسیب‌های پیش روی سبک و روش زندگی مردم را گوشزد کرده و به صورت سلبی و ایجابی، راه حل داده‌اند؛ از جمله در سخنان تاریخی ایشان در مهرماه ۱۳۹۱ در جمع دانشگاهیان خراسان شمالی که ۲۰ پرسش مصداقی و کلیدی را در حوزه‌های مختلف به عنوان «چالش‌های سبک زندگی» خطاب به نخبگان حوزوی و دانشگاهی مطرح کردند و خواستار تعمق، اندیشه‌ورزی و یافتن راه حل از سوی آن‌ها شدند و البته حالا وقت آن است که همه اعم از مردم و مسئولان، به خودشان و دیگران پاسخ دهند که با گذشت بیش از ۶ سال از طرح آن پرسش‌ها، چقدر در این مسیر وقت و انرژی گذاشته‌اند؟!

تلاش غربی برای زدن ریشه سبک زندگی ایرانی.

اما تکیه اصلی رهبر انقلاب در توصیه اخیرشان در زمینه «سبک زندگی» در بیانیه «گام دوم»، اشاره به تلاش دنیای استعماری و استکباری غرب در «ترویج سبک زندگی غربی در ایران» و «زیان‌های بی‌جبران اخلاقی، اقتصادی، دینی و سیاسی» آن برای کشورمان بوده است. اگر قرار باشد مصادیق این تلاش نظریه‌پردازان و محافل پشت پرده غربی برای استحاله فرهنگی جامعه ایرانی فهرست شود، شاید ده‌ها و حتی صد‌ها عنوان بتوان نوشت، اما فصل مشترک همه این تلاش‌ها برای تغییر در سبک زندگی جامعه ایرانی، یک چیز است؛ راحت‌تر و هموارتر شدن مسیر برای تسلط بر منابع مادی و معنوی سرشار جامعه ایرانی. به تعبیر دیگر، وقتی سبک زندگی یک جامعه را مطابق با آنچه میل خودشان است تغییر می‌دهند، تسلط بر دیگر داشته‌های آن ملت هم کار سختی نیست. به طور اجمالی، نباید از این گلوگاه‌ها برای تغییر سبک زندگی و سلوک خانواده‌های ایرانی غفلت کرد که همیشه و هر زمان و البته با مدل‌های متنوع و متفاوت دنبال می‌شود؛ «لباس و پوشش زن و مرد ایرانی، قبح‌زدایی از روابط خارج از محیط خانواده و ترویج ارتباطات بی‌قید و بند، غفلت از حال و روز هم‌نوعان، ترویج مصرف‌گرایی و اشرافیت در سطح جامعه، رواج تنبلی و راحت‌طلبی، خودباختگی و خودکم‌بینی» و ده‌ها مصداق مشابه که اگر در یک جامعه جابیفتد، یعنی تلاش بدخواهان آن جامعه برای تغییر در باور و سبک زندگی آنان کم و بیش موفق بوده است. طبیعی است که نتیجه این تغییر هم در میان‌مدت و درازمدت، همان آسیب‌های غیرقابل جبرانی است که به تعبیر رهبر انقلاب در حوزه‌های «اخلاقی، دینی، اقتصادی و سیاسی» به کشورمان وارد شده و یا ممکن است بیشتر از این‌ها وارد شود و کمترین این ضرر‌ها نیز – همانطور که اشاره شد – افزایش آسیب‌پذیری و شکنندگی یک جامعه در برابر فشار‌ها و تهدیدات بیرونی و از دست رفتن حیثیت و همه داشته‌هایش در یک بزنگاه حساس خواهد بود که شاید دیگر هیچ‌وقت قابل جبران نباشد.

اما رهبر انقلاب در همین توصیه و هشدار کوتاه، راه حل مقابله با این خطر را نیز به اجمال یادآوری کردند؛ «جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه» که چشم امید در این جهاد نیز به «جوان‌ها» است. به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران و دلسوزان، در این جهاد همه‌جانبه و هوشمندانه «خانواده، مدرسه، مسجد و رسانه» چهار جبهه حساس و اثرگذار است که اگر بموقع، هنرمندانه و هوشمندانه به آن‌ها پرداخته شود، تهاجم دشمن به الکوی زندگی جامعه ایرانی عقیم خواهد ماند.