تجاوز تحریرالشام به لبنان، افزایش نگرانی از بی‌ثباتی منطقه‌ای

عناصر تروریستی تحریرالشام که با کشتار گسترده اقلیتهای دینی در هفته‌های اخیر، سوریه را به سمت بی‌ثباتی مجدد پیش برده‌اند، در عرصه خارجی نیز سیاست تنش با برخی همسایگان را در پیش گرفته‌اند. در تازه‌ترین تحول، از روز یکشنبه (۲۶اسفند) دور جدید درگیری‌ بین گروه تحریرالشام و عشایر لبنانی شروع شده است. این درگیری‌ها پس از آن آغاز شد که چهار عضو تحریرالشام قصد ورود به خاک لبنان در منطقه  القصر را داشتند و در مواجهه با عشایر محلی، سه نفر از آن‌ها کشته و تعدادی دیگر زخمی و به بیمارستانی در این منطقه منتقل شدند.

پس از این حادثه، نیروهای تحریرالشام از مناطق حمص و دمشق به مرزهای لبنان منتقل شده و اقدام به شلیک راکت به مناطقی در مرز با هرمل لبنان، از جمله روستای القصر کردند. فعالان در شبکه‌های اجتماعی کلیپ‌های ویدیویی را از منطقه پخش کردند که نشان می‌دهد در میان آوارگی مشابه در سمت لبنان، نیروهای نظامی سوریه مناطقی را در داخل خاک لبنان گلوله باران می‌کنند. پایگاه النشره، نیز گزارش داد که در نتیجه گلوله باران گروه‌های مسلح سوری به مناطق القصر و حوش السید علی، یک کودک به شهادت رسید.

آماده باش در دو طرف مرز

درحالی که حزب‌الله با صدور بیانیه‌ای هرگونه ارتباط میان خود با رخدادها در سوریه را تکذیب کرده است، عناصر تحریرالشام در بیانیه‌ای ادعا کردند گروهی از اعضای حزب‌الله از طریق یک کمین، سه تن از عناصر ارتش سوریه را در مرزهای دو کشور در نزدیکی سد زیتا در غرب حمص ربودند و سپس آنها را به خاک لبنان برده و آنها را کشتند. مسلحین پس از این ادعاهای خود، مدعی شدند تمامی تدابیر لازم را اتخاذ خواهد کرد. در همین راستا، منابعی به شبکه العربیه گفتند مسلحین برای صف آرایی نیروها در مرزها با لبنان آماده می‌شود.

در پی این اقدام، ارتش لبنان گفت که تماس‌ها بین فرماندهی ارتش و مقامات سوریه برای کنترل امنیت و حفظ ثبات در منطقه مرزی ادامه دارد. ارتش لبنان تأکید کرد:«ما نیروهای خود را در مرزهای سوریه برای کنترل وضعیت امنیتی تقویت کردیم. یگان‌های نظامی ما با سلاح مناسب به منبع تیراندازی در خاک سوریه پاسخ دادند. ما جسد سه سوری را به مقامات این کشور تحویل دادیم».

مناطق مرزی بین لبنان و سوریه شاهد درگیری‌های پراکنده است که اغلب ناشی از فعالیت‌های قاچاق یا تنش‌های امنیتی بین گروه‌های مسلح، در بحبوحه وضعیت پیچیده امنیتی در منطقه است. اواخر ماه گذشته، در بحبوحه تنش‌های امنیتی فزاینده در منطقه، درگیری‌هایی بین عناصر تحریرالشام با قبایل لبنانی رخ داد که به کشته و زخمی شدن چند نفر منجر شد.

تحریرالشام با حملات خود به دنبال ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی در لبنان است تا از این طریق به اهداف سیاسی خود دست یابد.

تلاش برای کشاندن حزب‌الله به صحنه درگیری

با توجه به سابقه حمایت حزب‌الله از دولت بشار اسد در جنگ با گروه‌های تروریستی، تحریرالشام که همچنان موقعیت خود را در داخل سوریه متزلزل و ناپایدار می‌بیند از انگیزه‌های تاریخی و سیاسی و نظامی لازم برای  تضعیف مواضع حزب‌الله و کاهش نفوذ آن در منطقه کاملاً برخوردار است. بنابراین، با ایجاد تنش در مناطق مرزی، تحریرالشام سعی دارد حزب‌الله را وارد درگیری‌های جدید کند و از این طریق نفوذ منطقه‌ای آنرا کاهش دهد.

با توجه به اینکه گروه‌های سوری ضربات سختی را از نیروهای حزب‌الله در جنگ داخلی سوریه خورده‌اند و اکنون که به قدرت رسیده‌اند سعی دارند تا حزب‌الله را به درگیری جدید بکشانند تا شاید انتقام تعدادی از کشته‌های خود را بگیرند.

تنشهای اخیر یک هفته پس از آن انجام شد که گروههای مقاومت در استانهای لاذقیه و طرطوس، با عناصر تحریرالشام درگیر شدند که دولت موقت، حزب‌الله و برخی بازیگران منطقه را به دست داشتن در این اقدام مسلحانه متهم کرد.

بهانه‌جویی گروه‌های شورشی در مرزهای لبنان درحالی است که ابومحمد الجولانی بارها ادعا کرده که گروه‌های تحت امرش هیچ تهدیدی برای کشورهای همسایه نیستند اما با این حال تجربه سه ماه گذشته نشان داد که این گروه‌ها نه تنها دنبال برقراری نظم و امنیت در سوریه و تامین امنیت در مرزهای مشترک با عراق و لبنان نیستند، بلکه دنبال ناامن سازی همسایگان هستند. 

بازی در پازل صهیونیست‌ها 

بدون شک هر گونه درگیری در کشورهای اسلامی به ویژه آنهایی که مرز مشترک با سرزمینهای اشغالی دارند، به نفع رژیم صهیونیستی خواهد بود. لذا، در تنشهای اخیر بین تحریرالشام و لبنان، به اذعان برخی کارشناسان، رد پای آمریکا و رژیم صهیونیستی نیز دیده می‌شود که درصددند هم توجهات حزب‌الله را از شمال سرزمینهای اشغالی به سمت منطقه تنش در سوریه معطوف کنند تا بدین ترتیب مناطق اشغالی در جنگ اخیر را همچنان تحت کنترل خود داشته باشند.

همچنین صهیونیست‌ها با دامن زدن به درگیریها، می‌خواهند دولت موقت سوریه را از توجه به اشغالگری نظامیان اسرائیل در جنوب سوریه منحرف کنند. زیرا برآورد سرویسهای اطلاعاتی اسرائیل این است که احتمالا دولت الجولانی برای فرار از زیر بار انتقادات داخلی، احتمالا در تدارک اقدامی علیه این رژیم است و به همین خاطر بود که وزیر جنگ صهیونیستی اخیرا در سخنانی تهدید کرد که تل‌آویو از فاصله 40 کیلیومتری دمشق، تحرکات الجولانی را زیر نظر دارد.  

جنگ افروزی گروه‌های مسلح سوری با هدف ناامن سازی مرزهای لبنان درحالی است که تحریرالشام در دو ماه گذشته که ارتش صهیونیستی قلمرو جنوبی سوریه را به عرصه تاخت و تاز خود تبدیل کرده، هیچ واکنش نظامی نشان نداده است.

الجولانی و دیگر سرکردگان تحریرالشام از زمان تسلط بر دمشق سعی کرده‌اند با تغییر ظاهر و سر دادن شعارهای دموکراسی‌خواهی و حمایت از حقوق بشر نگرانی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را از سوابق تروریستی و دیدگاه‌های تکفیری رهبران این گروه مرتفع کنند. اعتبار این مسئله از همان روزهای نخست با شروع ترورهای کور و انتقام‌گیری عناصر مسلح از اقلیت‌ها و مقامات امنیتی وابسته به رژیم سابق، به شدت زیر سوال رفت و اکنون حمله به خاک لبنان بیش از پیش تردیدها درباره تغییر رویکرد گروه‌های مسلح و پاییندی حاکمیت جدید به حفظ ثبات و امنیت کشورهای همسایه را افزایش خواهد داد.

چالش جدی برای منطقه‌

از آنجا که غرب آسیا از دو سال پیش در امواجی از بحرانها به سر می‌برد لذا، درگیری‌های اخیر میان گروه‌های مسلح سوری و نیروهای لبنانی پیامدهای امنیتی و سیاسی متعددی به همراه دارد. از منظر امنیتی، این تنشها می‌تواند به بی‌ثباتی در مناطق مرزی منجر شود و خطر نفوذ گروههای تروریستی به داخل لبنان را افزایش دهد.

درگیری‌های مرزی می‌تواند به تشدید تنش‌های نظامی بین لبنان و سوریه منجر شود که ثبات منطقه را تهدید می‌کند. ادامه درگیری‌ها می‌تواند منجر به آوارگی ساکنان مناطق مرزی و ایجاد بحران انسانی شود که بار سنگینی را روی دوش دو کشور خواهد گذاشت که به لحاظ اقتصادی در بدترین شرایط قرار دارند.

علاوه‌براین، با افزایش تنش‌ها، احتمال دخالت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این درگیری‌ها وجود دارد که می‌تواند اوضاع را پیچیده‌تر کند. از اینرو، تحرکات اخیر تحریرالشام در مرز لبنان و سوریه می‌تواند پیامدهای جدی برای امنیت و ثبات منطقه به همراه داشته باشد. ضروری است که جامعه بین‌المللی و کشورهای منطقه با اتخاذ تدابیر مناسب، از تشدید تنش‌ها جلوگیری کرده و به حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات کمک کنند.

در کل، تجاوز تحریرالشام به مرزهای لبنان در چارچوب نقشه شوم عبری-غربی برای قطع ارتباط دمشق-بیروت بوده و سیگنال مناسبی برای رژیم صهیونیستی است تا به بهانه نبود امنیت در اطراف سرزمینهای اشغالی، اشغالگری خود در جنوب لبنان و سوریه را تثبیت کند.