ایران به هر اقدام تحریک آمیز اروپا پاسخ قاطع می‌دهد

تبیین:

هجدهمین نشست شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار شد؛ جلسه‌ای که در آن گزارش دبیرکل منتشر شد که هشدار می‌دهد در مقایسه با جلسه شش ماه قبل، «تحولات منطقه‌ای پیرامون برجام بدتر شده» است. دولت‌های اروپایی سه‌شنبه شب هر چند در لفافه، مجدداً تهدید به فعال‌کردن مکانیسم موسوم به اسنپ‌بک کردند، اما ایران هم هشدار داد استفاده از این مکانیسم، اقدامی تحریک‌آمیز است و با پاسخی قاطع و متناسب مواجه خواهد شد. 
نماینده ایران در سازمان ملل نگفت که پاسخ «قاطع و متناسب» ایران چیست ولی احتمالاً منظور او همان موضع قبلی وزیر خارجه است که گفته اگر اسنپ‌بک فعال شود، «بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات «هسته‌ای» گرایش پیدا خواهد کرد.»
۱۰ ماه مانده به اکتبر ۲۰۲۵، یعنی زمانی که اعضای باقی‌مانده در برجام باید بین دوراهی «عادی‌سازی برنامه هسته‌ای ایران» یا «اجرای مکانیسم ماشه» دست به انتخاب بزنند، چشم‌انداز چندان خوشبینانه‌ای از برخورد سه دولت اروپایی با ایران به چشم نمی‌خورد. سه‌شنبه شب شورای امنیت سازمان ملل شاهد هجدهمین نشست بررسی وضعیت اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ بود که در سال ۱۳۹۴ (۲۰۱۵) تصویب شد و برجام را الزامی کرد؛ توافقی که با خروج امریکای ترامپ از آن در ۲۰۱۸، الان دیگر به جز ایران، فقط پنج عضو دارد. در ابتدای جلسه دیروز، دی کارلو، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور سیاسی، هجدمین گزارش شش ماهه او از اوضاع حول‌و‌حوش اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ را قرائت کرد؛ گزارشی که در آن به صراحت گفت که «از زمان آخرین گزارش من، تحولات منطقه‌ای پیرامون برجام بدتر شده» و «بر نیاز حیاتی به راه‌حل صلح‌آمیز برای موضوع هسته‌ای ایران تأکید» کرد: «امریکا نه به این طرح {برجام}بازگشته، نه تحریم‌های یک‌جانبه اعمال‌شده پس از خروج از برجام در هشتم می ۲۰۱۸ را لغو یا تعلیق کرده است.»
 گزارش دبیرکل تحت تأثیر گزارش آژانس و مواضع اخیر رافائل گروسی مدیرکل آن قرار دارد که روز قبل‌تر از نشست سه‌شنبه شب در یک گفت‌وگوی کم‌سابقه با خبرگزاری ایتالیایی ای‌ان‌اس‌ای گفته بود: «توافق برجام دیگر کاربردی ندارد» و ادعا کرد «ایران با غنی‌سازی اورانیوم تا سطح نزدیک به درجه تسلیحاتی، سریعاً به موقعیت یک کشور هسته‌ای نزدیک می‌شود.» به همین خاطر، دبیرکل سازمان ملل نیز تحت تأثیر همین فضا، در گزارش خود از قول آژانس نقل کرد که «فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی مربوط به برجام «به‌طور جدی تحت تأثیر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران» قرار گرفته و «تداوم آگاهی و اطلاعات در بسیاری از جنبه‌های برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را از دست داده است.» 
گزارش سازمان ملل همچنین متأثر از موضع اروپاییان (فرانسه، آلمان، انگلیس) است که در نامه ۲۸نوامبر۲۰۲۴ خطاب به دبیرکل، از سطح غنی‌سازی اورانیوم و ذخایر آن در جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی» و تهدید به اجرای اسنپ‌بک کرده‌اند، البته دبیرکل سازمان ملل در گزارش خود گفته که سه کشور اروپایی مکرراً و به طور فاحشی به تعهدات خود طبق بند ۲۰ پیوست V برنامه جامع اقدام مشترک عمل نکرده‌اند و با نقل‌قول‌های روسیه و ایران درباره تخلفات اروپاییان، کوشیده است تا حدی بی‌طرفی را رعایت کند، ولی کلیت گزارش او، بازتاب رویکرد اروپاییان در قبال ایران است. در طول جلسه هم، سه دولت اروپایی بار دیگر گفتند که ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده ایران به «سطوح بی‌سابقه‌ای» رسیده است و در یک بیانیه هم که پیش از نشست شورای امنیت صادر شد، گفتند که تهران باید «تشدید اقدامات هسته‌ای را معکوس کند.» نماینده فرانسه در این نشست گفت که اکنون ایران از ذخایر اورانیومی ۳۲برابر حد تعیین‌شده در برجام برخوردار است که برای ساختن چهار بمب هسته‌ای کافی است. 
همچنین نماینده آلمان گفت: ایران تنها کشوری است که سلاح هسته‌ای ندارد و درحال غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰درصد است و با گفتن اینکه «قطعنامه۲۲۳۱ کمتر از یک سال دیگر ملغی خواهد شد»، به طور تلویحی این را روشن کرد که کشورش در پایان این ۱۰ ماه، به جای زدن دکمه عادی‌سازی پیش‌بینی‌شده در برجام، قصد دارد با اسنپ‌بک، تحریم‌های شورای امنیت را علیه ایران برگرداند. 
نماینده انگلیس با تکرار ۳۲ برابر شدن ذخایر ایران گفت که این ذخایر می‌تواند به ایران برای ساخت بمب هسته‌ای کمک کند، هرچند این را هم گفت که برای ادامه مذاکرات با تهران آماده هستیم و نهایتاً نماینده امریکا نیز هرچند گفت دیپلماسی بهترین مسیر برای ایران است، اما گفت که «امریکا آماده است از تمام توانایی خود برای جلوگیری از هسته‌ای‌شدن ایران استفاده کند. ایران هسته‌ای غیرقابل قبول است.» «واسیلی نبنزیا» نماینده دائم روسیه شرایط کنونی را ناشی از «تصمیم غیرمنطقی و سیاست غلط امریکا و اعضای اروپایی برجام» خواند و گفت که طرف‌های غربی «در حال حمله‌کردن به ایران به بهانه تصمیم تهران برای توسعه توانایی خود برای غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰درصد هستند، اما این کشور‌ها علت تصمیم ایران را نیز در نظر نگرفته‌اند» و این را هم روشن کرد که «تهدیدات اروپا و غرب برای استفاده از مکانیسم ماشه، محکوم به شکست خواهد بود.» 
فو کونگ، نماینده دائمی چین هم با بیان اینکه به کارگیری مکانیسم ماشه شورای امنیت سازنده نیست، با موفق دانستن مذاکرات اخیر ایران و اتحادیه اروپا خواستار ادامه گفتگو‌ها شد. 

 پاسخ قاطع می‌دهیم 
تحت چنین شرایطی، نماینده ایران در نطق خود، آنچه را که اروپاییان و امریکا «نقض برجام» خوانده‌اند، «اقدامات جبرانی» خواند که «کاملاً مطابق حقوق مصرح در بند‌های ۲۶و۳۶ برجام» است. امیر سعید ایروانی گفت که برنامه هسته‌ای ایران همواره کاملاً صلح‌آمیز بوده و تحت دقیق‌ترین نظام نظارتی تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت کرده است.
او گفت که ایران هرگونه تهدید مربوط به استفاده از سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» از سوی تروئیکای اروپایی را قویاً رد و تأکید می‌کند: «بگذارید یک بار برای همیشه روشن کنیم: سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» ابزاری در دستان شما نیست که بتوانید از آن برای تهدید ایران سوءاستفاده کنید. ایران به صراحت اعلام کرده است چنین اقدام تحریک‌آمیزی با پاسخی قاطع و متناسب مواجه خواهد شد.» 
نماینده ایران هشدار داد که «فعال‌سازی سازوکار موسوم به اسنپ‌بک برای «باز اعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده» بحرانی بزرگ ایجاد خواهد کرد که به نفع هیچ طرفی نخواهد بود، ولی جزئیاتی در این باره بیان نکرد. با این حال، احتمالاً اشاره نماینده ایران، اشاره‌ای تلویحی به موضع چند هفته قبل سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه در جریان سفر به پرتغال است که گفته است: «اگر غرب تهدید به اعمال مجدد همه تحریم‌های سازمان ملل متحد کند، احتمالاً بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات «هسته‌ای» گرایش پیدا خواهد کرد.»