در روز 11 سپتامبر 2001، خبر مهمی توسط تمامی خبرگزاری‌های دنیا مخابره شد. آن خبر مهم عبارت بود از حمله تروریستی القاعده به مرکز تجارت جهانی در نیویورک. در اثر این حمله تروریستی نزدیک به سه‌ هزار نفر به کام مرگ فرورفتند. این حادثه جدا از تلفات انسانی، خسارت مالی و اقتصادی عظیمی بر پیکره اقتصاد جهان تحمیل کرد.

پس از این رخداد دولت آمریکا، خود را در جبهه مبارزه با تروریسم قرار داد. مؤسسه بین‌المللی واتسون دانشگاه براون مدعی است از سال 2001 تا 2015 نزدیک به چهار هزار میلیارد توسط دولت آمریکا صرف مبارزه با تروریسم شده است. در مجموع حادثه 11 سپتامبر زیان و لطمات اقتصادی چشمگیری را به ارمغان آورد. اما حمله 11 سپتامبر زوایای دیگری نیز داشت. دیک چنی وزیر دفاع بوش پدر، سهام‌دار و عضو هیئت‌مدیره شرکت هالیبرتون بود. در سال 2003 آمریکا به بهانه حمایت مداوم صدام از تروریسم، حمله نظامی به عراق را آغاز کرد. در اثر این حمله شرکت هالیبرتون حضوری فعال در عراق را تجربه کرد. خانم ناتومی کلاین در کتاب «دکترین شوک» چنین بازگو می‌کند: تصمیم گرفته شد که ارائه خدمات به ارتش آمریکا توسط بخش خصوصی ارائه شود. لذا شرکت هالیپرتون متعهد بود تمامی امکانات رفاهی را برای سربازان آمریکایی مهیا کند. گفته می‌شود درآمد هالیبرتون بر اساس درصدی از هزینه‌های انجام‌شده بود. یعنی هرقدر هزینه سربازان شرکت‌کننده در جنگ با تروریسم افزایش می‌یافت، متعاقبا درآمد هالیبرتون نیز رشد می‌کرد.

پل برمر به عنوان نماینده دولت آمریکا در سال 2003 در عراق منصوب شد. برمر قوانین اقتصادی فاجعه‌باری را بر اقتصاد عراق تحمیل کرد که قادر بود منافع شرکت‌های آمریکایی حاضر در عراق را تأمین کند. طبق این قوانین وضع شده، شرکت‌های آمریکایی می‌توانستند صددرصد سهام شرکت‌های عراقی را تصاحب کرده، از پرداخت مالیات معاف شده و قادر بودند درآمدهای خود در عراق را به‌طورکامل از عراق خارج کنند، بدون آنکه ملزم باشند در این کشور سرمایه‌گذاری کنند. براساس این توافق‌نامه حتی ساده‌ترین کارها مانند سمپاشی گیاهان نیز به آمریکایی‌ها سپرده شد. به عبارتی عراقی‌ها، مانند تماشاگران مرعوب فقط نظاره‌گر جولان‌دادن آمریکایی‌ها بودند. در این ایام صرفا برای بازسازی عراق 38 میلیارد دلار از کنگره آمریکا، 15 میلیارد دلار از کشورهای دیگر و 20 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی عراق تأمین مالی شد. رفتار آمریکا با عراق مانند شرکتی بود که می‌خواهد سهام آن عرضه اولیه شود. هرچند 11 سپتامبر، حادثه‌ای ناگوار بود ولی برخی از آن حادثه، بر مبنای سرمایه‌گذاری فاجعه‌محور توانستند منافع شخصی و سازمانی خود را حداکثر کنند. این روند گیج‌کننده با یک شاخص اقتصادی موسوم به شاخص نسبت سلاح به خاویار نیز رصد شده است. این شاخص میزان فروش جت‌های جنگنده و جت‌های اعیانی و گران‌بها (معادل مفهوم خاویار) را نشان می‌دهد. در 17 سال متوالی قبل از حادثه 11 سپتامبر همواره چنین بود که وقتی فروش جت‌های جنگنده افزایش می‌یافت، جت‌های اعیانی با کاهش فروش مواجه بود و بالعکس. اما بعد از واقعه 11 سپتامبر خرید هر دو نوع جت جنگی و اعیانی هم‌زمان افزایش پیدا کرد. هر‌چند رشد اقتصادی چین در رشد خرید جت‌های اعیانی بی تأثیر نبوده ولی مطالعات نشان می‌دهد افراد مرتبط با شرکت‌های نفتی، شرکت‌های پیمانکاری نظامی، شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات امنیتی و تولیدکنندگان اسلحه، همگی از ذی‌نفعان بحران 11 سپتامبر بودند.

اقتصاد ایران سال‌هاست با مشکلات مربوط به تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. تحریم‌های غرب صدمات غیرقابل جبرانی را بر پیکره اقتصاد ایران وارد کرده است. تحریم‌ها سبب شده ارتباط شبکه بانکی داخلی با نظام بانکداری بین‌المللی مختل شود، مقدار صادرات کاهش یابد و یا به علت دادن تخفیف، مبلغ دریافتی ناشی از صادرات تنزل پیدا کند. از سوی دیگر به دلیل تحریم‌ها بخشی از درآمد حاصل از صادرات بلوکه شده و به کشور بازگردانده نشود. میزان سرمایه‌گذاری در صنایع کاهش یابد، ورود تکنولوژی روز دنیا به داخل کشور امکان‌پذیر نباشد و... همه موارد مبین این مطلب است که در اثر تحریم‌ها هزینه‌هایی به اقتصاد ایران تحمیل شده که می‌توانست در صورت نبودن تحریم‌ها از اقتصاد ایران حذف شود. به گفته آقای فلاحت‌پیشه، نماینده ادوار گذشته مجلس، براساس برآوردی که نهادهای دولتی انجام داده‌اند، زیان سالانه ناشی از تحریم‌ها 36 میلیارد دلار است. خلاصه آنکه در اثر تحریم‌ها، نرخ رشد اقتصادی کاهش یافته، جهش‌های چندباره نرخ ارز و تورم‌های سهمگین به امری عادی در اقتصاد ایران تبدیل شده و با کاهش درآمد سرانه و قدرت خرید، فقر موجود در جامعه روندی تزایدی داشته است. اما در پس پرده تحریم‌ها، فرصت‌های ویژه‌ای برای کسب درآمد و ثروت خلق شده است. در اثر تحریم‌ها، اقتصاد ایران به اقتصادی با درهای بسته تبدیل شده و حداقل روابط یا فضای اقتصاد جهانی را دارد. یکی از خصایص اقتصاد بسته ازبین‌رفتن رقابت و ایجاد محیطی انحصاری و رانتی در اقتصاد است. در اثر انحصار، عده کثیری متضرر می‌شوند زیرا هیچ‌گونه قدرت انتخابی را ندارند و هر محصولی را با هر قیمتی که عرضه می‌شود باید خریداری کنند، از سوی دیگر عده‌ای اندک که انحصار در اختیار آنهاست می‌توانند از نبود شرایط رقابتی از حداکثر امتیاز بهره‌مند شده و منافع خود را بیشینه کنند. در این حالت تعداد اندکی از افراد با زیان رساندن به عده بی‌شماری از افراد منافع خود را افزایش می‌دهند. داگلاس نورث، دارنده جایزه نوبل اقتصاد، در کتاب «نظم و خشونت اجتماعی» اشاره می‌کند که در ساختارهای بسته، افراد بهره‌مند از رانت‌ها و انحصارها، ائتلاف مسلطی را پدید می‌آورند که نقش اصلی این ائتلاف حمایت از اعضای داخل ائتلاف به‌منظور حفظ امتیازها و رانت‌هاست. تداوم حفظ ائتلاف شکل‌گرفته باعث پایداری انحصارها و رانت‌ها می‌شود. از طرف دیگر افراد و سازمان‌های موجود در این ائتلاف، قدرت اقتصادی و سیاسی لازم را برای حفظ ساختار فعلی دارند. وجود تحریم‌ها به ایجاد و تقویت چنین ائتلاف مسلطی کمک شایانی کرده است. داگلاس نورث معتقد است آفرینندگان ائتلاف مسلط، منافع خود را در حفظ شرایط موجود می‌دانند، ازاین‌رو می‌توان انتظار داشت ذی‌نفعان تحریم‌ها نیز منفعت خود را در تداوم شرایط فعلی ترسیم کرده و از تغییر در شرایط فعلی مقاومت کنند.

سخن آخر اینکه حوادث ناگوار، فجایع و بحران‌ها، آثار مخرب قابل ملاحظه‌ای را با خود به ارمغان می‌آورند. البته هستند افراد یا سازمان‌هایی که این وقایع ناخوشایند را به فرصتی برای کسب درآمد و ثروت تبدیل کنند. مایک لانگرن در کتاب «دولت پنهان» اذعان می‌دارد در جنگ جهانی اول، بحران مالی 1929 و جنگ جهانی دوم و دهه‌ها بعد از آن حوادث، ثروت و سرمایه‌های افراد صاحب ثروت و ذی‌نفوذ کاهش یافت، ولی بحران‌های اخیر در جهان برخلاف گذشته در جهت رشد ثروت گروه اقلیت ممتاز گام برداشته است. فرید زکریا در کتاب «آینده آزادی» روایت قابل تأملی را بازگو می‌کند، وی می‌گوید در فیلم کشتی تایتانیک، عوامل فیلم، کشتی‌‌ای را به نمایش می‌گذارند که نشان‌دهنده یک جامعه طبقاتی است، یعنی کشتی به بخش‌های اعیان‌نشین، بخش متوسط و بخش کم‌درآمدها تقسیم می‌شود. فرید زکریا می‌نویسد: این تمام ماجرا نیست او می‌گوید طبق آمار افراد متعلق به طبقه اعیان‌نشین، سنت قدیمی تحت عنوان «اول زنان و کودکان سپس مردان» را تا حد زیادی رعایت کردند. طبق آمار اکثر مردها از استفاده از قایق نجات امتناع ورزیده و جای خود را به کودکان و زنان دادند. از این رو 80 درصد زن‌ها نجات یافتند و 90 درصد مردان غرق شدند. جان جاکوب و بنجامین گوگنهایم که جزء ثروتمندترین افراد آن روزگار بودند و در فهرست 400 نفر اول ثروتمند دنیا در مجله فوربس قرار داشتند، با خودداری از سوارشدن بر قایق نجات در جهت نجات جان زنان و کودکان، جان خود را از دست دادند. نزدیک پارک پتومک در شهر واشنگتن مجسمه‌ای از مردی با دستانی گشاده قرار دارد که در کتیبه‌ای بر ستون آن نوشته شده: تقدیم به مردان شجاع تایتانیک که جانشان را نثار کردند تا زنان و کودکان نجات یابند. این مجسمه با پول‌های اهدایی 25 هزار زن از سراسر آمریکا بنا شده است. وقتی بزرگان جامعه حاضرند از منافع خود صرف نظر کنند جامعه نیز یاد آنها را گرامی خواهد داشت.

تحریم‌ها طی سالیان گذشته، فشار سهمگینی را بر اقتصاد ایران تحمیل کرده، ضربان نبض اقتصاد کشور را کاهش داده و در عین حال کام عده‌ای را شیرین کرده است. اقلیت ممتاز و ائتلاف مسلط شکل‌گرفته در تلاش است از الگوی خصوصی‌کردن منافع و عمومی‌کردن هزینه‌ها تبعیت کنند، به اعتقاد داگلاس نورث، پیدایش و تداوم فعالیت ائتلاف مسلط از ثمره‌های ساختارهای سیاسی بسته، غیرمنعطف و انحصاری است که سبب خلق ساختارهای اقتصادی ناکارآمد، غیررقابتی و مبتنی بر رانت می‌شود.

محمدکاظم انبارلویی
۱- جنگ سخت را کسی می‌تواند ببرد که جنگ روایت را ببرد. شیعیان علی ابن ابی‌طالب در جنگ صفین در دو قدمی خیمه معاویه بودند. اما باند عمروعاص با یکی دو حرکت در میدان و در درون جبهه علی (ع) جنگ باخته را در روندی قرار دادند که منجر به پیروزی معاویه شد. میدان و دیپلماسی در جبهه دشمن، درست عمل می‌کرد و در جبهه دوست معکوس عمل می‌کرد.
۲- امام خامنه‌ای در خطبه‌های نماز جمعه، جهان عرب را خطاب قراردادند و با زبان فصیح عربی با آن‌ها سخن گفتند . جهان اسلام ، جهان عرب و مردم جهان را در جریان جنگ روایت‌ها در خصوص نبرد طوفان‌الاقصی قرار دادند.
تا اینجای نبرد جبهه حق ، هم در جنگ سخت و هم جنگ روایت‌ها دست برتر را دارند. اینکه در ۵ قاره جهان صدای مظلومیت مردم فلسطین شنیده می‌شود ، حکایت از این برتری دارد.
خطبه‌هایی که قرائت شد خطبه‌های اقتدار بود. آنجا که فرمود :
- جمهوری اسلامی بدون تعلل و شتاب‌زدگی باقدرت و صلابت به وظیفه خود در دفاع از ملت فلسطین عمل خواهد کرد.
- پیام شهادت نصرالله این است: ناامید و پریشان نشوید و در مسیر مبارزه تردید نکنید.
- اقدام درخشان نیروهای مسلح در مجازات رژیم صهیونیستی مشروع و قانونی بود.
- شهید سید حسن نصرالله مایه فخر دنیای اسلام و زبان گویای ملت‌های منطقه است.
۳- فلسفه حضور امام خامنه‌ای در خطبه‌های نماز جمعه، تکریم و تعظیم مقام و مرتبت شهید والامقام مقاومت سید حسن نصرالله به‌عنوان قهرمان بی‌نظیر جهان عرب بود.
او از مظلومیت حماس و شهید هنیه سخن گفت و اینکه جمهوری اسلامی و جبهه مقاومت دست از حمایت ملت فلسطین برنمی‌دارند. شهادت شهید سیدحسن نصرالله، یک نقطه عطف در تاریخ مبارزات ملت فلسطین است.
۴- این فریاد شهید سیدحسن نصرالله بارها در فضای مجازی و رسانه‌های جهان بازتاب وسیعی داشت که فرمود : «ما را هرجا یافتید بکشید ما شیعیان علی ابن ابی طالب ، مردم فلسطین را تنها نخواهیم گذاشت. ما را بکشید دست از آزادی قدس برنمی‌داریم.» 
در طول ۷۵ سال نبرد اعراب و اسرائیل هرگز این سخن از هیچ رهبر عرب شنیده نشده است.
این سخن یک حال و هوای کربلایی و عاشورایی دارد. ما شیعیان خصم ظالم و یار مظلوم هستیم.
شهید ابراهیم عقیل از ژنرال‌ها و فرماندهان حزب‌الله سخن پرقدرت‌تری دارد که می‌گوید: «آمریکا در صورتی می‌تواند پیروز شود که خدا را از میدان خارج کند ما اطمینان داریم خدا در میدان حضور دارد.»
ملت ایران در ۸ سال دفاع مقدس به تعبیر شهید آوینی نشان داد :
«ملت ما از سوختن نمی‌هراسد ما پروانه‌ها عاشق نوریم. هرجا نور ولایت است گرد آن حلقه می‌زنیم. راه ما راه استقامت است. آینده از آن ماست.»
آنچه امروز از ضربه مهلک عملیات وعده صادق ۲ به جهان مخابره می‌شود روایت امام خامنه‌ای از این نبرد و روایت‌های صادق شهید سیدحسن نصرالله و فرماندهانی چون شهید ابراهیم عقیل است. این روایت مورد تحسین و ستایش و استقبال مردم آزاده جهان است و روایتی که از سوی آمریکایی‌ها از این نبرد می‌شود همان‌طور که در مجمع عمومی سازمان ملل از سوی نتانیاهو اعلام شد مورد استهزا قرار گرفت و «هو» شد و مخاطبین صحنه سخنرانی را ترک کردند.
دیروز میلیون‌ها تن در ایران ، منطقه و جهان پای این خطبه‌ها  نشستند و از جان‌ودل به آن گوش دادند.
۵- پیروزی نزدیک است درست یک سال از نبرد حماسی طوفان الاقصی می‌گذرد .
 جبهه مقاومت هم در جنگ سخت و هم در جنگ روایت‌ها در میدان و رسانه، غلبه خود را نشان داده است. رژیم صهیونیستی در مسیر فروپاشی و متلاشی شدن است.
این آخرین جنگی است که صهیونیست‌ها شاهد آن هستند. پس‌ازآن کشور جعلی به نام اسرائیل وجود نخواهد داشت.
نتانیاهو پس از عملیات وعده صادق ۲ در پناهگاه پشت دوربین قرار گرفت درحالی‌که لرزش دست و صورت او نمایان بود پیامی قرائت کرد. ادبیات پیام او حکایت از آدمی می‌کرد که گرفتار یک طوفان است و در امواج سهمگین آن دست‌وپا می‌زند و امیدی به نجات خود ندارد.
یقین کنیم خداوند در جای‌جای میدان نبرد حضور دارد. محال است خون‌آشامان صهیونیست و جنایتکاران جنگی آمریکایی در این نبرد پیروز شوند.
قرائت خطبه‌های جمعه با حضور میلیونی مردم یک نقطه عطف در تاریخ ایران،‌منطقه و جهان است. از این خطبه‌ها می‌توان به‌عنوان خطبه‌های اقتدار یادکرد. 

 

عزم ما جدی است

امیرعباس نوری

ایران با عملیات «وعده صادق 2» توانست موازنه میدان را به سود جبهه مقاومت تغییر دهد. هر آنچه را رژیم سفاک صهیونیستی طی یک سال با کشتار و نسل‌کشی و جنایت و ترور فرماندهان مقاومت انجام داد تا معادله و موازنه را به سود خود تغییر دهد، ایران طی 12 دقیقه - فاصله زمانی میان شلیک تا اصابت موشک‌ها- نقش بر آب کرد. در کنار این عملیات درخشان، نماز جمعه دیروز به امامت رهبر انقلاب نیز پیام‌ها و اثرات راهبردی مهمی به همراه داشت.

1- مراسم روز گذشته در مصلای تهران، در واقع نماز اقتدار بود. ایران شامگاه سه‌شنبه در عملیات «وعده صادق 2»، نه تنها رژیم صهیونیستی و آمریکا، بلکه همه دنیا را مبهوت قدرت و ابتکار خود کرد. «وعده صادق 2»، امید را به ملت‌های مسلمان بویژه مردم مظلوم فلسطین و لبنان بازگرداند و نشان داد رژیم صهیونیستی با وجود کشتار و نسل‌کشی و پمپاژ خشونت و ترس، سست‌تر از همیشه است. پس از این عملیات غرورآفرین، شبکه‌های خبیث و سخیف رسانه‌ای وابسته به رژیم صهیونیستی تلاش کردند یک فضای رعب و وحشت در ایران نسبت به واکنش باند نتانیاهو ایجاد کنند. ابتکار رهبر انقلاب در برگزاری مراسم بزرگداشت برای شهید سیدحسن نصرالله و برگزاری نماز جمعه به امامت خودشان در مصلای تهران، نه تنها تلاش صهیونیست‌ها برای ایجاد ترس و وحشت در ایران را خنثی کرد، بلکه منجر به تقویت اعتماد به نفس ملی شد و مهم‌تر اینکه مردم در ایران، نسبت به اقتدار کشور و تصمیم‌گیران آن اطمینان خاطر بیشتری یافتند.

2- برنامه بزرگداشت شهید سیدحسن نصرالله و اقامه نماز جمعه به امامت رهبر انقلاب در مصلای امام خمینی، یک موج بزرگ انسجام و همبستگی ملی را ایجاد کرد. پس از عملیات «وعده صادق 2» ابتکار نماز جمعه به امامت رهبر انقلاب در یک محیط باز مانند مصلای امام خمینی(ره) در واقع فراخوان ایران برای مقابله با رژیم سفاک صهیونیستی بود؛ فراخوانی که با استقبال بی‌سابقه مردم مواجه شد. 

در نماز جمعه دیروز، طیف‌های مختلفی از مردم حضور داشتند. حتی آنهایی که پیش از ترور سید‌حسن مخالف درگیری با رژیم صهیونیستی بودند یا آن را ضروری نمی‌دانستند دیروز به مصلای امام خمینی آمدند تا نشان دهند از نظر آنان، سگ هار آمریکا در منطقه باید سر جای خود نشانده شود. 

3- نماز جمعه دیروز تهران به امامت رهبر انقلاب، سرمایه اجتماعی ایران برای ایستادگی و مقابله و تنبیه اساسی رژیم صهیونیستی را نشان داد. در ایران تقریبا همه دیدگاه‌ها، سلایق و گرایشات سیاسی نسبت به مجازات سخت رژیم صهیونیستی متفق‌القول شده‌اند. این از برکات خون سید عزیز ما، شهید نصرالله است که اینگونه منجر به تجمیع همه دیدگاه‌ها و ظرفیت‌ها علیه رژیم صهیونیستی شده است. پیام حضور میلیونی مردم در نماز جمعه تهران این بود: عزم ایران برای حملات مجدد به رژیم صهیونیستی جزم است. ایران آماده است در صورت خطای مجدد تبهکاران صهیونیست، پاسخی غیرمتعارف به آنها بدهد. 

ایران در روزهای اخیر بارها اعلام کرده است در مواجهه با رژیم صهیونیستی، دیگر خویشتن‌داری نخواهد کرد، چرا که خویشتن‌داری منجر به تامین امنیت ملی ایران نشده است. 

اینها بخشی از مهم‌ترین پیام‌های نماز باشکوه جمعه تهران بود اما در کنار این موارد، یک واقعیت را هم باید در نظر گرفت که می‌تواند در فهم وضعیت استراتژیک و راهبردی جنگ موثر باشد. ایران اکنون در موقعیتی قرار دارد که جنگ با رژیم صهیونیستی را به عنوان تصمیم نهایی خود انتخاب کرده است؛ جنگی مشروع که خواسته یا ناخواسته، ضامن امنیت پایدار ایران است. 

تبهکاران و جانیان صهیونیست با چراغ سبز آمریکا این وضعیت را پدید آورده‌اند. آنها عدم تمایل ایران به جنگ را به معنای عقب‌نشینی ایران تلقی و با این تفسیر، جنایت‌ها کردند اما «وعده صادق 2» نشان داد ایران تصمیمش را گرفته است تا برای یک بار هم که شده، تکلیف موازنه واقعی قدرت در منطقه غرب آسیا را برای همه روشن کند. حالا خواهیم دید در جنگ فرسایشی، کدام طرف در باتلاق بحران خطر موجودیتی غرق خواهد شد. نظم جدید غرب آسیا نه از پی ترور و کودک‌کشی، بلکه از هماوردی و جنگ رو در رو شکل می‌گیرد.