بارقه‌های کمرنگ توافق؛ مذاکرات آتش‌بس در غزه به کجا رسید؟

در این رابطه تحرکات موازی بازیگران ذی‌نفع طی روزهای اخیر کم نبوده اند بویژه سفر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به منطقه که با اعلام در دست داشتن بسته پیشنهادی جدید، توجهات سیاسی و رسانه‌ای را به خود معطوف کرده است. وی در سخنانی توافق آتش‌بسی که به حماس پیشنهاد شده را «بسیار سخاوتمندانه» توصیف کرد و با طرح این ادعا که حماس تنها مانع حصول توافق آتش‌بس در جنگ غزه است، گفت سران جنبش مقاومت فلسطین باید هرچه سریع‌تر درباره پیشنهادی که به آن‌ها شده تصمیم‌گیری کنند. بلینکن به جزئیات طرح به اصطلاح "سخاوتمندانه" واشینگتن اشاره‌ای نکرد اما جان کربی، هماهنگ کننده امور راهبردی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که بلینکن برای آتش‌بس ۶ هفته‌ای در غزه تلاش می‌کند.

استفان سژورنه، وزیر امور خارجه فرانسه مقام غربی دیگری است که همزمان با سفر بلینکن به منطقه آمده و گفته‌ می‌شود دستور کار مشابهی را دنبال می‌کند. سژرونه که به ریاض سفر کرده است، در اظهاراتی از پیشرفت در مذاکرات آتش‌بس میان اسرائیل و حماس خبر داد، اما گفت: ما باید همیشه در این گفت‌وگوها و مذاکرات جانب احتیاط را رعایت کنیم. وضعیت غزه فاجعه‌بار است و ما به آتش‌بس نیاز داریم».

همزمان سامح شکری، وزیر خارجه مصر، که میزبانی مذاکرات را در ماه‌های گذشته بر عهده داست، نیز نسبت به پیشنهاد جدید آتش بس در غزه ابراز خوش‌بینی کرد و گفت که باید مواضع هر دو طرف را در نظر گرفت و اعتدال را حفظ کرد.

درباره جزئیات این مذاکرات خبرنگار شبکه العالم در غزه گزارش داد: «طرفین با هدف دستیابی به توافق آتش بس ۶ هفته‌ای، در حال دادن برخی امتیازات از طریق گفتگو با میانجیگران هستند. بر اساس اطلاعات واصله از منابع مطلع در خصوص مذاکرات آتش، قرار است رژیم اشغالگر به فاصله نیم کیلومتری از منطقه "نتزاریم" و محور خیابان "الرشید" غزه عقب‌نشینی، و با بازگشت اهالی غزه به مناطق شمالی موافقت کند».

خبرنگار العالم با اشاره به تمایل شدید میانجیگر مصری برای به ثمر نشستن این دور از مذاکرات، گفت:«نگرانی اصلی در این دور از مذاکرات، در مورد موانع احتمالی از سوی طرف صهیونیستی و همچنین عدم پایبندی این رژیم به بندهای توافق احتمالی است».

به گزارش شبکه ای بی سی نیوز به نقل از یک منبع مطلع اسرائیلی، پیشنهاد تل‌آویو در دو مرحله ارائه شده است، که در مرحله اول، در ازای توقف و آزادی اسرای فلسطینی، ۲۰ تا ۳۳ گروگان در طی چند هفته آزاد می‌شوند. مرحله دوم همان چیزی است که منابع آنرا «بازگرداندن آرامش پایدار» توصیف کردند که طی آن گروگان‌های باقی‌مانده، سربازان اسیر اسرائیلی و اجساد گروگان‌ها با اسرای فلسطینی بیشتری مبادله می‌شوند. این منبع دیپلماتیک مطلع گفت که اشاره به آرامش پایدار، راهی برای موافقت با آتش بس دائمی بدون نامگذاری آن است.

گفته می‌شود که دولت نتانیاهو منتظر پاسخ حماس است تا پس از آن درباره روند آتش‌بس تصمیم گیری کند. خبرگزاری رویترز نیز نوشت که یک هیئت مصری روز جمعه برای گفتگو با مقامات اسرائیلی وارد تل‌آویو شد. این هیئت به دنبال راهی برای از سرگیری گفتگوها برای پایان دادن به درگیری و بازگرداندن اسرای باقی مانده است. یک مقام مصری که در جریان نشست هیئت مصری بوده و خواست نامش فاش نشود به رویترز گفت که اسرائیل هیچ پیشنهاد جدیدی برای ارائه ندارد، اگرچه مایل است به جای آزادی۴۰ اسیر مورد بحث، آتش‌بس محدودی را در قبال آزادی ۳۳ گروگان در نظر بگیرد.

کشورهای عربی هم که تاکنون حمایت قابل قبولی از فلسطینیان در برابر جنایات رژیم صهیونیستی انجام نداده‌اند در روزهای اخیر تحرکات سیاسی خود را افزایش داده‌اند تا به جنگ در غزه پایان دهند. در این رابطه، روز شنبه نشستی شش جانبه در ریاض با حضور مقامات قطر، عربستان سعودی، امارات، اردن، مصر و سازمان آزادیبخش فلسطین برگزار شد که در آن بر ضرورت آتش بس در غزه و لغو آن تاکید شد. شرکت کنندگان در این نشست همچینن بر لغو محدودیت‌ها در ورود کمک‌ها و حمایت خود از همه تلاشها با هدف به رسمیت شناختن کشور فلسطین به گونه‌ای که به خواسته‌های فلسطینی‌ها دست یابد، تأکید کردند.

همچنین روز یکشنبه نیز ریاض شاهد نشست کمیته مشترک وزیران عربی و اسلامی در مورد غزه بود که درباره سازوکارهای تشدید کار برای پایان دادن به غزه، جنگ و تلاش برای برداشتن گام‌های لازم برای اجرای راه حل دو دولتی بحث و گفتگو شد.

زیاده‌خواهی با برچسب سخاوت

اگرچه مقامات واشینگتن از پیشنهاد فوق‌العاده به حماس خبر می‌دهند اما رهبران این جنبش اعلام کرده‌اند که هیچ پیشنهاد قابل قبولی را تاکنون دریافت نکرده‌اند.  

یکی از رهبران برجسته جنبش حماس که خواست نامش فاش نشود در گفتگو با العربی الجدید، با بیان اینکه تاکنون به طور رسمی با این جنبش درباره محتوای چشم انداز جدید مذاکراتی که از آن درباره آتش بس زمان دار در غزه بیان می‌شود، صحبتی نشده است، بر تعامل حماس با هر حرکت جدی و مثبتی از مبادی رسمی تاکید کرد.

این عضو ارشد حماس اضافه کرد:«اقدامات ماه‌های گذشته رژیم اشغالگر نشان می‌دهد که این رژیم آشکارا و در برابر رسانه‌ها درباره آتش‌بس در غزه، موضعی کاملا متفاوت با آنچه در مذاکرات رخ می‌دهد، دارد. وی اعلام کرد که رژیم صهیونیستی در مخمصه جهانی گرفتار است و دولت آمریکا خود را به سبب انقلاب دانشگاه‌ها و گسترش دامنه اعتراضات از دانشگاهی به دانشگاه دیگر، در تنگنا می‌بیند.

این عضو ارشد حماس ادامه داد:«هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی از حمله به رفح دست برداشته باشد در حال حاضر وجود ندارد و همه شواهد گواه بر این حمله است».

احسان عطایا عضو دفتر سیاسی جنبش جهاد اسلامی نیز در واکنش به پیشنهاد مبادله اسرا که از سوی رژیم صهیونیستی ارائه شده است، گفت که این پیشنهاد با مفاد و ابهامات فعلی آن منجر به توافق نمی‌شود. به گزارش المیادین، احسان عطایا گفت:«این پیشنهاد آن طور که آمریکایی‌ها می‌خواهند دنیا را فریب دهند، سخاوتمندانه نیست.

وی با بیان اینکه پیشنهاد اخیر دارای خلأهای اصلی و تلاش‌های خبیثانه‌ای است، افزود:«این پیشنهاد سه و نیم صفحه‌ای جزئیات سه مرحله‌ای است.مفاد برگه پیشنهادی جدید بیش از ۹۰ درصد نسبت به پیشنهاد قبلی تغییر نکرده است، بنابراین من دستیابی به توافق را رد می‌کنم».

تلاش‌های بین المللی برای توقف جنگ در غزه درحالی است که صهیونیست‌ها در هفته‌های اخیر گزینه حمله زمینی به رفح، تنها راه کمکرسانی به ساکنان این باریکه را روی میز قرار داده‌اند و بر اساس شواهد و قرائن، این طرح در روزهای آتی احتمالا شروع خواهد شد. جامعه بین‌المللی به شدت با حمله زمینی به رفح مخالفت و عواقب آنرا برای صهیونیست‌ها گوشزد کرده است.

هر چند وزرای تندرو تل‌آویو گفته‌اند که به هیچ وجه حمله به رفح را متوقف نخواهند کرد اما یک منبع اسرائیلی مطلع از مذاکرات به ای بی سی نیوز، گفت: «تنها فرصت برای توقف حمله به رفح، یک معامله است». این درحالی است که نتانیاهو و دوستانش مدعی‌اند که تنها راه آزادی گروگان‌ها و نابودی حماس از رفح می‌گذرد و در روزهای گذشته دامنه حملات هوایی و توپخانه‌ای خود به مردم رفح را تشدید کرده‌اند.

باتوجه به هشدارهای ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی برای خروج از ائتلاف کابینه در صورت توقف حمله زمینی به رفح، نتانیاهو بر سر دوراهی دشواری قرار گرفته که برون رفت از آن بدون هزینه سیاسی و امنیتی نخواهد بود. باتوجه به پرونده‌های قضایی و احتمال  صدور حکم بازداشت علیه او در دیوان بین‌الملل کیفری، نتانیاهو می‌داند که در صورت توقف جنگ در غزه عاقبت بدی در انتظارش است و به همین خاطر سعی دارد برای مدتی جنگ در غزه را ادامه دهد تا دولت نیم‌بندی خود را از ورطه فروپاشی نجات دهد.

شرط حماس برای آتش بس

با وجود اینکه غربی‌ها دنبال آتش‌بس موقت هستند تا از زیر بار فشارهای جهانی خود را خلاص کنند اما رهبران حماس بارها گفته اند که توافق به هر قیمتی را قبول نخواهند کرد.

عبداللطیف القانوع سخنگوی حماس در این باره گفت: «خواسته‌های مقاومت شروط غیرقابل انجام نیست بلکه خواسته‌های مشروعی است که میانجی‌گران آنرا درک می‌کنند و ملت فلسطین حامی ماست».

وی افزود: هیچ توافقی مادامی که خواسته‌های عادلانه ملت ما شامل برقراری آتش‌بس، خروج اشغالگران و بازگشت آوارگان محقق نشود، موفق نخواهد شد». القانوع گفت:«تضمین توقف آتش‌بس دائمی رکن اساسی برای وارد شدن به جزییات مذاکرات و موفقیت توافق با اشغالگران است. اشغالگران با پروژه کوچاندن و سیاست گرسنه نگه داشتن یا به کار گیری سلاح هرج و مرج، توفیقی نخواهند داشت».

آمریکا دنبال آتش‌بس ۶ هفته‌ای است تا در این مدت اسرای صهیونیستی را از دست حماس آزاد کند تا صهیونیست‌ها بدون هیچ گونه دردسری حملات خود علیه ساکنان غزه را انجام دهند. اسرای صهیونیست برگ برنده حماس در برابر دشمن صهیونیستی هستند و تا زمانی که از توقف کامل جنگ در غزه اطمینان حاصل نکنند، تن به آتش‌بس و تحویل همه اسرا نخواهند داد. زیرا باتوجه به سوابق جنایات و بدعهدی صهیونیستها، اعتمادی به مقامات تل‌آویو ندارند.

 پس از گذشت هفت ماه از جنگ غزه، مذاکرات آتش‌بس میان حماس و رژیم اشغالگر همچنان در بن بست باقی مانده و حماس به خواسته‌ خود مبنی بر اینکه برای دستیابی به هرگونه توافقی، ابتدا باید اسرائیل به جنگ پایان دهد، پایبند مانده است. رهبران حماس گفته‌اند آمادگی لازم برای مبارزه طولانی مدت را دارند و تسلیم خواسته‌های دشمن نخواهند شد. بنابراین، تا زمانی که خواسته‌های فلسطینیان تامین نشود، چشم انداز روشنی برای توقف جنگ در غزه و برقراری آتش‌بس وجود ندارد.