وقتی ضریب شهرت به خطا می رود

پایگاه رهنما:

 روز دوشنبه ۲۷ شهریورماه خبرهای متفاوت و مهمی روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار داشت؛ از سروصدای سقوط قطعات موشک در گرگان و مبادله زندانیان ایران و آمریکا تا مسابقات حساس کشتی گیران ایرانی در بلگراد صربستان و همزمان انتخاب «کیومرث هاشمی» به عنوان وزیر ورزش با رأی اعتماد نمایندگان مجلس و نهایتاً آغاز سفر سه‌روزه رئیس‌جمهوری کشورمان به نیویورک جهت شرکت در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد اما همه این خبرهای مهم تحت‌الشعاع اتفاقی قرار گرفت که از روزها پیش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به استقبال آن رفته بودند و آن چیزی نبود مگر ورود «کریس رونالدو» فوق ستاره پرتغالی فوتبال به ایران که به همراه تیم «النصر» عربستان برای برگزاری مسابقه فوتبال با تیم «پرسپولیس» ایران در چارچوب هفته اول مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا، صورت گرفت.

جذابیت حضور 36 ساعته رونالدو در تهران و نخستین سفر این فوق ستاره فوتبالی به ایران به خودی خود آنقدر بالا بود که از چند روز قبل شهرداری تهران اقدام به نصب بیلبوردهای خوشامدگویی به این تیم کند یا سالن «اسپیناس پالاس» در آغاز دور جدید کنسرت‌هایش و همزمان با اقامت کوتاه‌مدت رونالدو در این هتل با بلیت‌های میلیونی از مخاطبانش پذیرایی کند اما پررنگ‌تر از این هیجان‌ها و پس‌لرزه‌هایش، هیاهویی بود که در رسانه‌های اجتماعی و صفحات مختلف فضای مجازی خیلی قبل‌تر از آمدن ستاره پرتغالی تیم النصر به پا شده و جوان‌ها و نوجوانان و حتی نسل قدیمی عاشق فوتبال که ارزشمندترین آلبوم یادگاری‌شان، انباشت تصاویر فوتبالیست محبوبشان در صفحه اول روزنامه‌های ورزشی بود را در دورخیز یک ماراتن همگانی برای ملاقات با کریستیانو رونالدو قرار دهد.

جمع شدن عده زیادی از مردم در خیابان‌ها برای استقبال از چهره‌ای مشهور مثل مرد اول فوتبال جهان اتفاقی کاملاً عادی و طبیعی است، حتی اگر چنین استقبال و هیجانی به مذاق خیلی‌ها خوش نیاید اما باید قبول کرد کریس رونالدو در هر جای جهان هم برود، همین استقبال و همین طرفداران در خیابان را خواهد دید. در واقع فوتبال با همین طرفداران میلیونی‌اش به ورزش اول جهان و حتی به پدیده‌ای فرا ورزشی تبدیل شده است.

اما آنچه در این مجال جای تأمل دارد، سهم ویژه‌ای است که فضای مجازی برای چهره‌های مشهور یا همان سلبریتی هایی از جنس رونالدو قائل شده است. هنرمندان، خوانندگان، ورزشکاران و خلاصه جماعت سلبریتی، سال‌های پیش از این نیز در همین فضا و همین خیابان‌ها و شهرها رفت‌وآمد داشتند و خیلی‌هایشان با توانمندی‌های خود به چهره مشهور تبدیل می‌شدند، اما امروز فضای مجازی مسیر مشهور شدن را کوتاه کرده و دست در دست رسانه‌ها بنا بر قدرت و گسترش خود تغییراتی در ضریب درصد شهرتشان ایجاد و فرصتی برای برجسته‌تر کردن برخی از این چهره‌ها فراهم نموده است.

اثرگذاری رسانه‌های جمعی به‌ویژه در نسل جوان و نوجوان واقعیتی کتمان ناپذیر است. انسان بنا بر طبیعت اجتماعی خود در امور مختلف نیاز به همزادپنداری با گروه‌های مختلف و موردعلاقه خود دارد و همین امر سبب مرجعیت یافتن برخی رسانه‌های جمعی تعاملی و به تبع آن تبدیل‌شدن چهره های شاخص و مورد اعتنای این رسانه‌ها به الگوهای دست‌یافتنی یا نایافتنی کاربران شده است.

نکته آسیب‌زای ماجرا وقتی است که برخی از همین سلبریتی ها در شرایط ملتهب جامعه ناشی از بحران‌های سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی با وجود عدم سواد اجتماعی دقیق و ناآگاهی از پیامدهای حضور اجتماعی‌شان تنها در جهت کسب منافع مالی و بهتر دیده شدن و رسیدن به موقعیت اجتماعی آرمانی‌شان، با سوءاستفاده از مصونیت کاذب خود به نوعی رهبری فکری مخاطبان و کاربران را بر عهده می‌گیرند و به بیان بهتر اعتقاداتشان را با بهایی گزاف به کاربران می‌فروشند. مدیریت فضای مجازی و مدیریت چهره‌های شاخص مجازی به واقع هنری است که نیازمند ارتقاء سواد رسانه‌ای و مسلط شدن به کارکرد درست رسانه در جهت فرهنگ «سلبریتی پروری» است. هواداری پدیده لاینفک رسانه‌های اجتماعی است، در عصر کنونی و عصر موسوم به اطلاعات چه بخواهیم و چه نخواهیم ذائقه مخاطب در حال حرکت کردن به سمت برخی افراد یا گروه‌ها به عنوان قهرمان و اسطوره است اما عاقلانه آنکه کارشناسان رسانه در این زمینه پیش‌قدم شوند و ذائقه مخاطب را بسازند.

چند روز قبل از سفر رونالدو به تهران، بزرگ‌ترین اجتماع آئینی مسلمانان جهان با شرکت بیش از 20 میلیون انسان با عقیده و گرایش و ملیت و نژاد مختلف در سرزمین عراق برگزار شد اما شاید ما خوب بلد نبودیم این طوفان اشتراک عقیده در ذهن و قلب میلیون‌ها انسان را به رخ دنیا بکشیم، همین روزهایی که طرفداران فوتبال از شمال و جنوب تهران برای رسیدن به آمال چندین ساله‌شان و دیدن ستاره اروپایی مستطیل سبز از تپه‌های اطراف هتل محل اقامت کریس رونالدو بالا رفتند و برخی هاشان هم دیوانه‌وار پی اتوبوس ستاره فوتبالی معروف جهان می‌دویدند و جلوتر از همین هواداران، مدیران فوتبالی تیم پایتخت با سپر حمایت از مستضعفان جهان به اتفاق اعضای خانواده‌شان تنور استقبال از این سلبریتی ورزشی جهان را گرم‌تر کردند، اتفاقاً همین روزهای پایانی شهریورماه در جنوبی‌ترین مناطق ایران بیش از 1500 تن از هم‌وطنان ساکن سیستان با طوفان و گردوغبار دست‌وپنجه نرم می‌کردند و بسیاری از چهره‌های نامشهور جهادگر وسط همین گرد و غبار تلاش کردند به داد هم‌وطنان مظلوم خود برسند.  معصومه باباجانی