طلوع درخشان شرق و غروب بی فروغ غرب

پایگاه رهنما:

آخرین برآوردهای صندوق بین‌المللی پول که کمتر از دو هفته پیش منتشر شد، حکایت از آن دارد که در سطح جهانی، رشد اقتصادی تا پایان سال2024 آهسته و کُند خواهد بود. در این میان کمترین میزان سرعت رشد در مناطق آمریکای شمالی و سپس اروپا پیش‌بینی شده است. در واقع  این مناطق در سال2024 در مقایسه با دیگر مناطق، کمترین میزان رشد اقتصادی را خواهند داشت. براساس این گزارش، قدرت‌های نوظهور اقتصادی آسیا و جنوب شرق آسیا و سایر کشورها در مناطق آفریقای مرکزی و جنوبی، خاورمیانه و آسیای مرکزی و آمریکای لاتین به‌ترتیب بیشترین سرعت رشد اقتصادی را در سال میلادی آینده، یعنی سال2024 تجربه خواهند کرد.
غرب در حال غروب کردن
سرعت رشد اقتصادی برای کشورهای آمریکایی شمالی که شامل کانادا و آمریکاست، کمتر از 2درصد پیش‌بینی شده است. این میزان بسیار کمتر از دیگر مناطق جهان است. وبگاه «بانک ریت» در گزارشی اعلام کرده است که اقتصاددانان، احتمال رکود اقتصادی آمریکا تا جولای 2024 را 59درصد می‌دانند. خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ نیز در گزارشی که یک هفته پیش منتشر کرد، نوشت: «با وجود تمام وعده‌ها، اما ممکن است سال آینده اخبار اقتصادی بدی برای آمریکا همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری در راه باشد.» سی‌ان‌ان اقتصادی یکی از عوامل منفی بر اقتصاد آمریکا را در سال آینده عوامل آب و هوایی مانند «ال‌نینو» می‌داند و معتقد است که ال‌نینو باعث دمای گرم‌تر از متوسط سطح اقیانوس آرام و در نتیجه توفان‌های بسیار بزرگ‌تر، قوی‌تر و بیشتر در ایالت‌های ساحلی آمریکا در مجاورت اقیانوس آرام خواهد شد. از این‌رو حداقل اقتصاد 3 ایالت غربی آمریکا آسیب خواهد دید. همچنین اگر تأثیرات ال‌نینو، اقیانوس اطلس را نیز فراگیرد، حداقل 9ایالت ساحل شرقی آمریکا نیز با تأثیرات ویرانگر توفان‌هایی روبه‌رو خواهند شد که اقتصاد و کسب‌وکارها را تحت‌الشعاع قرار خواهند داد. انتظار می‌رود که ال‌نینو، اقتصاد کشاورزی آمریکا را نیز از تأثیرات منفی خود متاثر سازد و از هم‌اکنون کمبود تولید در بازار شکر پیش‌بینی شده است. در کشورهای اروپایی نیز جنگ اوکراین، تداوم بحران پناهجویان و میل به نظامی‌گری در میان کشورهای اروپایی به دلیل بی‌ثباتی در شرق اروپا ازجمله دلایل کاهش رشد اقتصاد برای سال2024 در میان این کشورها اعلام شده است.
طلوع خورشید در آسیا
قدرت‌های نوظهور اقتصادی در آسیا شامل هند و چین بیشترین سرعت رشد اقتصادی را در سال2024 تجربه خواهند کرد. این وضعیت شاید به شرایط پس از دوران همه‌گیری کرونا مرتبط باشد. شرکت مدیریت دارایی و اقتصادی «اچ‌اس‌بی‌سی» در انگلیس در گزارشی اشاره دارد که با خروج چین از چندین سال اقدامات سختگیرانه قرنطینه کووید-19، میزان زیادی از نقدینگی‌های پس‌انداز خانوارها وارد بازار خواهد شد و دولت پکن خواهد توانست با مدیریت این سرمایه‌ها، به ایجاد اشتغال‌های جدید بپردازد. همراه با چین، کشور هند نیز سهم مهمی در بالا نگه داشتن رشد اقتصادی کلان آسیا در 2024 برعهده خواهد داشت، زیرا اقتصاد این کشور با عادی‌سازی‌ بخش خدماتی خود (هتل‌ها، گردشگری، صنایع غذایی و...) پس از دوران کرونا وارد یک دوره رشد خواهد شد. براساس این گزارش، کرونا بیشترین آسیب اقتصادی خود را متوجه 2 قدرت نوظهور یعنی چین و هند کرده بود. چین با اعمال محدودیت‌های شدید خود در دوران کرونا بخش بزرگی از رشد اقتصادی‌اش را به واسطه تعطیل شدن کسب‌وکارها از دست داد و رکود گردشگری به واسطه همه‌گیری کرونا اقتصاد هند را بیمار کرد. ازاین‌رو با کم‌اثر شدن وضعیت دوران کرونایی، اقتصاد هند و چین در سال2024 شاهد جهش خواهد بود و رشد حدود 5درصدی را تجربه خواهد کرد.
ببرهای کوچکی که بزرگ شده‌اند
براساس گزارش چشم‌اندازهای توسعه آسیایی که در آوریل2023 یعنی 2‌ماه پیش منتشر شد، رشد اقتصادهای جنوب شرق آسیا در سال2024 به 5.1درصد خواهد رسید. این رقم در سال2023 حدود 4.8درصد اعلام شده و بر این اساس رشد اقتصاد کشورهای کوچک جنوب شرق آسیا که زمانی به ببرهای کوچک مشهور بودند، اکنون آنقدر  بزرگ شده که رشد اقتصادی کشورهای اروپایی و آمریکایی را نیز پشت سر خواهند گذاشت. «آلبرت پارک»، اقتصاددان ارشد بانک توسعه آسیایی در این ارتباط به اندیشکده اقتصادی توسعه آسیای جنوب شرقی (SEADS) می‌گوید:« چشم‌انداز اقتصادهای آسیا در جنوب شرق روشن‌تر از همیشه است و با بازگشت به حالت عادی پس از همه‌گیری کرونا، مردم دوباره برای تفریح و کار شروع به سفر می‌کنند و فعالیت‌های اقتصادی در حال افزایش است.» براساس این گزارش، در میان کشورهای جنوب شرق آسیا اندونزی، فیلیپین و ویتنام عملکرد قوی‌تری خواهند داشت و رشد اقتصادی آنان بیش از 5درصد خواهد بود. فاصله جغرافیایی و سیاسی کشورهای جنوب شرق آسیا در قبال بی‌ثباتی و جنگ در شرق اروپا از دیگر دلایل اطمینان خاطر سرمایه‌گذاری در کشورهای این منطقه عنوان شده است.

کُند شدن آهنگ رشد با بحران سالمندسالاری

جملات نامفهوم، مکث‌های بی‌موقع، سِکندری خوردن‌های گاه ‌و بیگاه، دست ‌دادن‌ با هوا، گاف‌های متعدد و لغزش‌های کلامی سیاستمداران فرتوت را این روزها به وفور می‌توان در آمریکا دید. یعنی کشوری که بیش از 70درصد بازیگران سیاسی‎اش را افرادی تشکیل می‌دهند که در دهه 70یا 80عمر خود هستند. همین جمعه دو هفته پیش بود که «دایان فاینستاین»، سناتور 90ساله حزب دمکرات در جریان رأی‌گیری در مجلس سنا به جای اعلام رأی خود، به‌طور غیرمنتظره سخنرانی از پیش آماده شده‌اش را در حمایت از طرح مزبور قرائت کرد تا جایی که همکارانش مجبور شدند او را ساکت و راهنمایی کنند که به گفتن یک «بله» یا «آها» برای اعلام موافقت خود با طرح بسنده کند.
برای درک عمق بحران پیرسالاری در آمریکا کافی است به این فهرست نگاهی بیندازید: «نانسی پلوسی» 82ساله، «استنی هویر» 83ساله و «جیمز کلیبرن» 82ساله از جمله رهبران ارشد حزب دمکرات در مجلس نمایندگان هستند. حزب جمهوری‌خواه نیز وضعیت بهتری ندارد. چند روز پیش «میچ مک‌کانل» 81ساله، رئیس‌جمهوری‌خواهان مجلس سنا، در میانه یک کنفرانس خبری با نگاهی غیرعادی 23ثانیه بدون هیچ حرکت و کلامی ثابت ماند و اطرافیانش را وادار کرد تا او را از جایگاه خارج کنند. این در حالی است که محتمل‌ترین نامزد این حزب در انتخابات ریاست ‌‎جمهوری 2024 یعنی «دونالد ترامپ» نیز 77سال سن دارد و قرار است برای کسب کرسی ریاست‌جمهوری با جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی از حزب دمکرات رقابت کند که 80ساله است.
روزنامه واشنگتن‌پست با اشاره به بحران فرتوتی سیاستمدارانی که سکان هدایت آمریکا را در دست دارند، نوشت که آمریکایی‌ها در دورانی به‌ سرمی‌برند که مسن‌ها تمایلی به کناره‌گیری از قدرت ندارند؛ درحالی‌که اغلب، توان انجام وظایف خود را ندارند.

از همین رو بسیاری از کاشناسان معتقدند آمریکا و حتی اروپا با یک بحران جدی که سالخوردگی است مواجه هستند و این بحران هم در کُند شدن آهنگ اقتصادی در غرب موثر است و هم شرایط را برای تصمیم گیری های کلان به دلیل سالمند سالاری با چالش جدی مواجه کرده است و این بر خلاف آن چیزی است که تقریبا در دنیای شرق شاهد آن هستیم . بنابراین از هم اکنون  باید هر روز شاهد غروب غرب و طلوع شرق باشیم. 

محمد حسن رحمانی