القدس العربی: قطب‌نمای عربستان به جای واشنگتن به سمت چین تنظیم شده است

روزنامه القدس العربی فلسطین چاپ  لندن در گزارشی به تغییر موضع عربستان سعودی به سمت چین به جای آمریکا پرداخت و نوشت که  عربستان سعودی طی چند روز گذشته تصمیم گرفت به منظور کنترل قیمت‌های جهانی نفت و جلوگیری از کاهش قیمت آن، موضوع کاهش صادرات نفت به آمریکا را مورد بررسی قرار دهد. تصمیم ریاض به سلسله تصمیمات دیگر این کشور اضافه می‌شود که فاصله‌گیری تدریجی ریاض از سیاست واشنگتن یا حداقل کاهش هماهنگی با آن را برجسته می‌کند.

این روزنامه تاکید کرد که از جمله رازهای این دگرگونی در سیاست‌های «محمد بن سلمان» ‌ولیعهد سعودی کنار گذاشتن اغلب مشاوران غربی خود  و اتخاذ  راهبردی مشابه استراتژی ترکیه در دو دهه پیش است که به دنبال حفظ استقلال خود و برقراری روابط متوازن با همه کشورهاست.

در ادامه این گزارش آمده است: تصمیم عربستان سعودی مبنی بر کاهش تولید نفت، برای آمریکا اتفاق جدید نیست. این تصمیم در هر حال بر روی ذخایر نفت آمریکا تأثیر می‌گذارد و شرکت‌های آمریکایی را به خرید نفت از بازار بین المللی سوق می‌دهد و در نتیجه قیمت نفت افزایش می‌یابد. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده است  که واشنگتن می‌خواهد کنترل نفت جهانی را در دست بگیرد تا از آن به عنوان ابزاری در میان سایر ابزارها برای مجازات و ضربه زدن به اقتصاد روسیه، به دلیل جنگ روسیه علیه اوکراین استفاده کند.

روزنامه القدس العربی  اعلام کرد که ریاض از ابتدای سال 2023 تصمیماتی مغایر با سیاست واشنگتن در مورد روابط دو جانبه و برنامه‌های کاخ سفید برای کنترل روابط بین المللی اتخاذ کرده است و این امر در زمان بسیار حساسی رخ داده که شاهد تغییر در نقشه ژئوپلیتیکی هستیم.

بر اساس گزارش این روزنامه، عربستان سعودی همچنین تصمیم گرفت تا  صحبت در مورد عادی‌سازی روابط  با اسرائیل را کاهش دهد و آن را به شرایطی  دشوار  مرتبط کند که مهمترین آن ضرورت تشکیل کشور فلسطین و سپس دستیابی ریاض به فناوری انرژی هسته‌ای صلح آمیز است. ریاض از دشواری تحقق این دو شرط از سوی واشنگتن و اسرائیل، حتی در کمترین حد ممکن آگاه است و بنابراین با این توجیه، زیرکانه فشارهای آمریکا را کاهش می‌دهد.

القدس العربی در ادامه نوشت که عربستان سعودی که بر اساس قراردادهای منعقد شده بین دو کشور از دهه 1940 از حمایت نظامی آمریکا برخوردار است، قرارداد آشتی با  جمهوری اسلامی ایران را امضا کرد. توافقی که به همان اندازه که برای غرب غافلگیرکننده بوده، به همان اندازه منطقه خاورمیانه را به روی افق‌های جدیدی از آرامش باز می‌کند.این توافق توسط چین کشوری که رقیب ایالات متحده است، انجام شد. بنابراین، عربستان سعودی بزرگترین فرصت را در تاریخ دیپلماتیک خود به چین به عنوان حامی صلح در منطقه‌ای انفجاری داده است.

 روزنامه مذکور تاکید کرد که عربستان سعودی در چارچوب سیاست‌های خود تمایلش را برای پیوستن به سازمان «بریکس» اعلام کرده؛ این سازمان به شدت به دنبال کاهش نفوذ سیاسی و اقتصادی غرب به‌ویژه گروه «جی هفت» در عرصه ژئوپلیتیک جهان است.

در ادامه این گزارش آمده است: «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی در نشست گروه بریکس که اول ژوئن گذشته در آفریقای جنوبی برگزار شد ، شرکت کرد . وی در این نشست عربستان را بزرگ‌ترین شریک تجاری گروه بریکس در خاورمیانه خواند و اعلام کرد که روابط تجاری با کشورهای بریکس شاهد رشد قابل توجهی بوده که بازتابی از روابط رو به رشد و پیشرفته با کشورهای این گروه است، به گونه‌ای که مجموع تجارت دوجانبه عربستان سعودی با کشورهای این گروه از 81 میلیارد دلار در سال 2017 به 128 میلیارد دلار در سال 2021 افزایش یافت و در سال 2022 از مرز 160 میلیارد دلار گذشت.

بر اساس این گزارش، عربستان سعودی اشتراک استراتژی با بریکس را پنهان نمی‌کند. «عید العید» مشاور اقتصادی عربستان سعودی اعلام کرد که هدف بانک توسعه جدید بریکس کمک به کشورهای بریکس و کشورهای در حال توسعه در پروژه‌های زیرساختی بزرگ است تا جایگزین نهادهای وابسته به نظام غربی شود که شروط خودسرانه‌ای تحمیل می‌کنند.

القدس العربی در ادامه نوشت:یک سال پیش عربستان سعودی مذاکره با چین را برای قراردادهای نظامی عظیم از جمله ناوشکن و سامانه های پدافند هوایی شامل موشک‌های بالستیک و مافوق صوت آغاز کرد و شاید اولین کشوری باشد که به موشک‌های مافوق صوت در تاریخ معاملات نظامی دست یافته است. عربستان فراتر از معاملات تسلیحاتی برای ایجاد صنایع نظامی در کشور خود تلاش می‌کند  و این کشور برای صنعتی شدن در زمینه نظامی پاسخی از سوی غرب دریافت نکرد.  3نشانه تغییر قابل توجه در سیاست خارجی عربستان سعودی به شرح زیر است:

در وهله اول، داده های به دست آمده نشان می‌دهد که محمد بن سلمان، گروه مشاوران خود را که اغلبشان از کشورهای غربی بودند و از وی می‌خواستند تا ارتباط بیشتری با غرب داشته باشند،  تغییر داد و اکنون بیشتر مشاوران وی سعودی و نه غربی هستند.

در وهله دوم، عربستان سعودی  دریافت که خاورمیانه از نظر اقتصادی چینی خواهد شد و چین اولین مشتری نفت عربستان خواهد بود و به همین دلیل ارتباط  خود را با پکن  تقویت کرد و از این پس روابط مستحکمی با آن برقرار کرده است.

در وهله سوم، عربستان سعودی می‌خواهد که مشارکت خود را در رهبری خاورمیانه در حال حاضر و در آینده از دست ندهد، به ویژه با توجه به نقشی که اکنون ترکیه و سپس ایران ایفا می‌کنند. اگرچه عربستان سعودی دیگر برای رهبری جهان عرب دغدغه ندارد؛ بلکه خواهان تبدیل شدن به یک مخاطب اصلی برای قدرت‌های بزرگ در مسائل خاورمیانه، به ویژه سازگاری با برنامه‌های چین و روسیه است.

روزنامه القدس العربی تاکید کرد که این تغییر در روش برخورد ریاض با مسائل خارجی خود نشان می‌دهد که چگونه این کشور برای انطباق با دستور کار کشوری که بیشترین وزن را در خاورمیانه خواهد داشت، یعنی چین، تلاش می‌کند.این موضوع شبیه قطب نمایی است که از زمان جنگ جهانی دوم  به سمت ایالت متحده بود و اکنون قطب‌نما به سمت شرق و  به سمت پکن است.

عربستان سعودی، ایران و چین روز جمعه نوزدهم اسفند 1401 برابر با دهم مارس 2023 میلادی در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند در نتیجه‌ گفت‌وگوهای انجام‌شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.

پیش از این نیز روزنامه رأی الیوم در گزارشی به سیاست عربستان در برابر کشورهای تحت تحریم آمریکا پرداخت و نوشت که عربستان به آرامی تخم مرغ‌های خود را از سبد آمریکا خارج می‌کند.

رأی الیوم نوشت که نوشت که محمد بن سلمان از رئیس جمهور ونزوئلا استقبال کرد ؛ زیرا آمریکا او را به عنوان یک رئیس جمهور قانونی نمی‌شناسد و تحریم‌هایی علیه وی به اتهامات واهی از جمله «فساد»، « قاچاق مواد مخدر» و «نقض حقوق بشر» اعمال کرده است. این درحالی است که سعودی‌ها همزمان با استقبال از رئیس جمهور ونزوئلا که مورد غضب آمریکا است، از بازگشایی سفارت ایران در عربستان خبر دادند و همچنین از حضور « بشار اسد» رئیس جمهور سوریه در نشست سران کشورهای عربی در جده استقبال کردند.

این روزنامه تاکید کرد که که تمامی این اقدامات به معنای تقویت روابط عربستان با کشورهایی است که آمریکا و کشورهای غربی آن‌ها را تحریم کرده‌اند و آمریکا این کشورها را مخالفان خود می‌داند. این درحالی است که عربستان روابط خود را با روسیه و چین تقویت کرده و این امر نشان دهنده آگاهی ریاض از این مسئله است که جهان در حال تغییر است .