به مناسبت سالروز وفات حضرت ام‌البنین (س) و روز تجلیل از مادران شهدا؛

پایگاه رهنما:

هفته گذشته، جای خالی بسیاری از مادران و پدران شهدا در تشییع ۲۰۰ شهید گمنام در تهران و ۲۰۰ شهید گمنام دیگر در جای جای کشور خالی بود؛ مادران و پدرانی که همیشه در صف اول تشییع بودند و عطر حضورشان و درد فراقشان حال و هوایی خاص به آیین‌های استقبال و تشییع شهدا می‌بخشید، اما در این چند سال اخیر و با گذشت زمان، بسیاری از پدران و مادران شهدا نیز به فرزندان شهید خود پیوسته‌اند و از دنیا رفته‌اند.

حالا اگر در یک مراسم تشییع، پیرزن و پیرمردی عکس شهیدی را در دست گرفته‌اند و اشک می‌ریزند و با خود نجوا می‌کنند، اگر جلو برویم و بپرسیم که فرزندتان است، بسیاری در جواب می‌گویند: نه، برادر شهیدمان است! و این یعنی گذر زمان و پیر شدن نسل قبل. گذر زمانی که بسیاری از پدران و مادران شهدا را از ما گرفته است و بدون شک پس از این نیز از حضور و وجود بسیاری دیگر از آنها محروم خواهیم شد. پدران و مادران شهدا گنجینه‌هایی فرهنگی انقلاب اسلامی هستند؛ آنهم از برهه ای مهم از تاریخ این مرز و بوم. هر یک ناگفته‌هایی دارند که قطعا باید برای نسل جوان و نوجوان بازگو شود. اما متأسفانه کمتر کسانی به این مهم واقف هستند.

روزگاری شهید آوینی به سراغ سوژه‌هایی می‌رفت که بسیاری نمی‌دانستند تا چه اندازه اهمیت دارد، اما بعدها همه متوجه شدند که به تصویر کشیدن شجاعت و ایمان و صبر رزمنده‌ها با دوربین و در قالب فیلم‌های مستند، چقدر حائز اهمیت بوده است. حتی گاهی مهمتر از سلاح به دست گرفتن و جنگیدن.

* الگوهای واقعی آزادگی

الان هم وضعیت به همین ترتیب است؛ مادران شهدا و پدرانشان سن و سالی را پشت سر گذاشته‌اند. بسیاری از خاطراتشان، رفته رفته با نبود آنها به دست فراموشی سپرده می‌شود، پس بهتر است که همه دست‌اندرکاران تولید آثار حوزه دفاع مقدس، چه کتاب و چه حوزه فیلم به ویژه فیلم مستند، بیش از پیش به این نکته مهم، یعنی کهولت سن والدین شهدا و از بین رفتن حرف‌ها و خاطرات آنها، توجه کنند. به ویژه تولید فیلم و کتاب در رابطه با مادران شهدا، آن هم در روزگاری که دشمن با شعارهای فریبنده و دروغین سعی در تعریف الگوهای جدیدی از زن دارد، بسیار مهم است. مادران شهدا، زنانی بوده‌اند که زندگی و فرزندان خود را فدای دین و کشورشان کردند تا وطنشان آزاد باشد. مادران شهدا الگوهای واقعی زن و آزادگی هستند، بنابراین به تصویر کشیدن خاطرات و ابعاد مختلف زندگی‌شان می‌تواند درس زندگی را به نسل آینده بیاموزد.

* فرصت مغتنم، اما گذرا

در چند سال گذشته، خوشبختانه کارهای خوبی در این رابطه تولید شده است؛ به طور مثال، مستند «بانو» یکی از همین کارها بوده است. مستندی که به روایتِ شخصیت و زندگی مادر شهیدان «فرجوانی» می‌پرداخت. «بانو» زندگی این مادر صبور و الگو را به تصویر کشیده است. کارهای داستانی خوبی نیز در این رابطه ساخته شده مانند فیلم سینمایی «شیار 143»، اما نباید فراموش کنیم تا زمانی که نعمت حضور پدر و مادران شهیدان را در اختیار داریم، باید سعی کنیم به ساخت مستند و حتی تهیه آرشیو از حرف های آنان بپردازیم.

تولید فیلم کوتاه در این حوزه هم قطعا قدم بسیار موثری است. دو سال پیش بود که فیلمی با عنوان «جای خالی» تولید شد که به ارتباط بین نسل نوجوان و مادران شهدا پرداخته بود و از شبکه‌های مختلف سیما پخش شد. قطعا کارهای اینچنینی که بتواند به نسل نوجوان از مادرانی بگوید که فرزندانی مانند آن ها داشته اند و در راه خدا تقدیم کرده اند بسیار مهم است، اما نباید فراموش کرد که ساخت فیلم های داستانی با خاطرات واقعی، از ارزش بیشتری برخوردار است؛ البته باز هم تأکید می کنیم که باید فرصت را غنیمت شمرد و بیش از هر چیز به مصاحبه و جمع‌آوری و ثبت خاطرات مادران شهدا به صورت مستند پرداخت، چراکه یک نگاه مادر جلوی دوربین و بیان یک جمله از زبان پدر در رابطه با فرزند شهیدش، شاید از هزاران اثر دیگر گویاتر و فصیح‌تر باشد.

مدتی قبل بود که دوستی مستندساز برای ساخت مستندی، با برادر شهید تماس گرفت، تا بتواند از حضور پدر آن شهید استفاده کند، اما دو هفته بعد خبر فوت پدر را به این کارگردان دادند! البته قبل از توصیه به سازندگان این آثار، به مدیران فرهنگی، به خصوص صدا و سیما این نکته را گوشزد کرد که باید فرصت را غنیمت بشمرند و بروکراسی‌های زائد اداری را برای مجوزهای تولید فیلم، حذف کنند.