رقابت آل خلیفه با آل سعود بر سر نقض حاکمیت یمن

امارات متحده عربی براساس یک توافق نانوشته، حتی بدون هماهنگی با سعودی‌ها که در واقع شریک اصلی آن‌ها در جنگ سه سال گذشته به یمن هستند از همان آغازین روز‌های حمله، جنوب یمن را به عنوان حوزه فعالیت خود انتخاب کرده است و این سوال مطرح است که امارات در جنوب یمن به دنبال چیست؟

قدرت اقتصادی یمن و هراس امارات

یمن برای امارات از جنبه اقتصادی بسیار مهم است. از جنبه اقتصادی مهمترین نگرانی امارات تبدیل شدن بندر عدن به رقیب قدرتمند دبی است. در حالی که بین المللی شدن دبی و تبدیل آن به کانون تجارت منطق‌های درآمد‌های گسترد‌های را برای امارات در پی دارد، هرگونه وضعیت باثبات و سیاست‌های مستقل که باعث شکوفایی بندر عدن و مناطق ساحلی یمن شود باعث نگرانی امارات است. پروژه مدینه النور اصلیترین نمونه طراحی شده است که درصورت اجرای آن در یمن، وضعیت اقتصادی منطقه را با تحول زیادی مواجه میکند. پروژه مدینه النور در سال ۲۰۰۶ و در پی دیدار علی عبدالله صالح، رئیس جمهور سابق یمن با بیش از یکصدوپنجاه شرکت از نقاط مختلف دنیا به تصویب رسید و قرار شد اجرای آن به «عبدالله بقشان» تاجر یمنی واگذار شود. بنابر اعلام منابع یمنی هزینه تقریبی و اولیه این پروژه بزرگ حدود ۱۴۰ میلیارد دلار برآورد شده و درصورت اجرا، گلوگاه‌های اقتصادی در شاخ آفریقا و کشور‌های شبه جزیره عرب را به هم مرتبط میکرد. مساحت این پروژه چند برابر دبی است. امارات با استفاده از شرکت «بنادر دبی» تمام تلاش خود را برای کنترل و جلوگیری از شکوفایی آن به کار گرفته است. ابوظبی با این کار به دنبال آن است که بندر‌های یمن را تحت مدیریت و سلطه خود داشته باشد تا این بندر‌ها در آینده هیچ خطر و تهدیدی برای بندر دبی به عنوان بندر ترانزیتی در خلیج فارس ایجاد نکند. اکنون سلطه بر بنادر مهم یمن تقریباً در دست امارات است و حتی بنادر روبروی سواحل یمن مانند بندر‌های سومالی، جیبوتی و اریتره و خیلی از این کشور‌ها نیز زیر نظر شرکت‌های اماراتی عمل میکنند. این در حالی است که سلطه بر بنادر یمن از منظر عربستان از اهمیت کمتری برخوردار است و عربستان بیشتر به نفت یمن چشم طمع دوخته است و در تلاش است تا میدان نفتی «واعد» را که در استان الجوف واقع شده به کنترل خود در آورد. سعودی‌ها قصد دارند با سلطه بر نفت یمن، افزون بر افزایش تولید نفت خود، به جای استفاده از تنگه هرمز در خلیج فارس از دریای عرب نفت صادر کنند.

تشکیل جریان‌های تند سلفی در جنوب یمن

بررسی رفتار امارات در سه سال گذشته نشان دهنده این است که اساسا این کشور به دنبال گسترش نفوذ خود در جنوب یمن بوده و چندان مایل به مقابله با انصارالله در استان‌های شمالی نیست. به همین دلیل، اولین کاری که امارات به شکل فعالانه در یمن انجام داده است، ایجاد گروه‌های تکفیری مسلح در یمن متشکل از بیست هزار سلفی در جنوب یمن بوده است. این نیروی سلفی در یمن به خصوص در جنوب آن، به نام حزم الامنی شناخته می‌شود. امارات با استفاده از این نیرو‌ها بار‌ها به نبرد با نظامیان و مزدوارن وابسته به عربستان پرداخته است.

رنجی که امارات می‌کشد

امارات هرچند از لحاظ اقتصادی کشوری ثروتمند است، اما فاقد عمق استراتژیک لازم است. معمولا کشور‌های حاشیه خلیج فارس، به خصوص قطر، بحرین و امارات کشور‌های بسیار ثروتمندی، اما مساحت جغرافیایی آن‌ها بسیار کوچک است. به عنوان مثال، در حال حاضر مناطق تحت اشغال امارات در یمن، از کشور امارات بزرگتر است. در این بین امارات که می‌خواهد خود را به عنوان کشور بزرگی در منطقه خاورمیانه مطرح عمل کند، نیاز به مساحت جغرافیایی بیشتر دارد. به همین دلیل با توجه به این وضعیت، داشتن چند جزیره استراتژیک و مهم در دریای عرب، خلیج عدن و دریای سرخ برای امارات بسیار مهم است. در واقع امارات در یمن دو هدف سیاسی و اقتصادی را دنبال می‌کند و تاکنون بر خلاف سعودی‌ها که بیشترین هزینه را در سه سال گذشته از این جنگ پرداخت کرده اند، با کمترین هزینه نسبت به سعودی ها، بیشترین اهداف را کسب کرده اند. کارشناسان معتقدند که هدف امارات در اشغال بنادر یمنی دائمی بوده و این کشور سعی ندارد این بنادر را تحویل دهد. امارات تصور می‌کند که در صورت موفقیت بنادر یمنی، بندر دبی به عنوان قلب اقتصاد امارات رونق خود را ازدست خواهد داد. به همین دلیل، امارات نقشه جدایی و تقسیم یمن به چند منطقه و چند کشور را در دست دارد و به دنبال انجام این کار است.

امارات با ۱۸ زندان مخفی در جنوب یمن

اشغال بندر الحدیده موجب عصبانیت قبایل جنوبی یمن شده است و این مسئله لزوم اتحاد قبایل جنوب یمن با شمال این کشور بر علیه امارات را بسیار محتمل کرده است. مردم و ساکنان جنوب امارات، از تحرکات و فعالیت‌های امارات در خاک خود به خصوص از ایجاد نیرو‌ها و شبه نظامیان ویژه و زندان‌های مخفی که زندانیان از گروه‌های مختلف در آن تحت شکنجه قرار دارند، بسیار ناراضی هستند. بر اساس تحقیقی که خبرگزاری آسوشیتدپرس انجام داده است؛ این زندان‌ها در داخل پایگاه‌های نظامی، فرودگاه ها، بنادر مختلف یمن و حتی در ساختمان‌های مسکونی وجود دارد. تاکنون دست کم ۱۸ زندان مخفی در جنوب یمن تحت اداره امارات یا نیرو‌های یمنی که امارات آن‌ها را تشکیل و آموزش داده است، گزارش شده است. زندان‌های امارات در یمن موسوم به گوانتاناموی امارات است و همین مسئله می‌تواند باعث قیام مردم یمن علیه امارات شود.