بسته های شبانه

هفته گذشته خبری در رسانه ها منتشر شد که مربوط به اظهار نظر وزیر ارتباطات در خصوص بسته های اینترنت شبانه بود. آذری جهرمی اینطور اظهار کرده بود که: «در بسیاری کشور‌های دنیا بسته‌های شبانه ارائه می‌شود. اما واقعیت این است که اعتراضاتی از سوی مراجع فرهنگی در کشور در رابطه با بسته‌های شبانه مطرح شد و ما ابلاغیه‌ای دریافت کردیم که می‌گفت: کاربران به سمت بسته‌های اینترنت رایگان شبانه سوق پیدا نکنند، زیرا تاثیر منفی روی دانش‌آموزان و دانشجویان داشت که شب بیدار می‌ماندند و صبح نمی‌توانستند از کلاس‌هایشان استفاده کنند. به همین دلیل توصیه کرده بودند که این بسته‌ها حذف شود». آذری جهرمی در ادامه دلیل مخالفت خود با حذف بسته های اینترنت شبانه را تعدیل میانگین مصرف اینترنت توسط کاربران در ساعت اوج مصرف و کم‌مصرف دانست. به این صورت که اپراتور‌ها در ساعات کم‌مصرف، بسته‌هایی با قیمت کمتر ارائه بدهند تا به این واسطه مشتریان را به سمت ساعات کم‌مصرف هدایت کنند. هر چند دلیل وزیر ارتباطات برای هدایت کاربران به ساعات خارج از پیک مصرفی از لحاظ فنی راهکاری درست به نظر می رسد، اما این اظهار نظر وزیر و مخالفت صریح او با بسته های شبانه علیرغم انتقاد مراجع فرهنگی، نشان می دهد کما فی السابق، وزارت ارتباطات در تصمیمات خود توجهی به پیامد‌های فرهنگی و اجتماعی ندارد و اصولا در تصمیمات خود پیوست فرهنگی تعریف نمی کنند. این موضوع را می توان در دو قطبی های شکل گرفته و انکار‌های این وزارتخانه در دغدغه های فرهنگی از این دست که پیش از این نیز در خصوص برخی شبکه¬های اجتماعی مطرح شد، دید. این در حالی است که در همه کشورها، زمانیکه سیاست های فرهنگی تدوین می شوند، تمام دستگاه های مختلف دولتی وظیفه دارند این سیاست ها را ناظر بر تصمیمات خود کنند. بدون شک وزارت خانه ای همچون وزارت ارتباطات، را نمی¬توان همچون وزارت صمت، در نظر گرفت و نسبت به پیامد‌های فرهنگی و اجتماعی تصمیمات بی اهمیت بود. در این خصوص نیز زمانیکه مراجع فرهنگی از پیامد‌های بسته¬های اینترنت شبانه می گویند، توجه صرف به موضوعات فنی قابل توجیه نیست. متاسفانه در چند سال اخیر، عمده مسائل مربوط به حوزه فضای مجازی به دلیل همین نگاه¬های تک بعدی حل نشده باقی مانده است. مراجع فرهنگی دغدغه¬های خود را مطرح می¬کنند، مراجع فنی نیز با نگاه فنی خود به مسائل می¬نگرند، مراجع اقتصادی نیز عمدتا به فکر رقابت و منافع مالی خود هستند. در صورتیکه حل این گونه مسائل اول از همه نیازمند رصد و پژوهش در خصوص مساله و سپس ارائه راهکار‌هایی است که بتواند بیشترین دغدغه های فرهنگی، فنی، اقتصادی و... را پوشش دهد. البته همیشه دغدغه¬های فرهنگی نسبت به سایر موضوعات در اولویت قرار دارند، چرا که تاثیرات این حوزه عمیق تر از سایر حوزه ها و به صورت بلند مدت خواهد بود. در خصوص بسته های اینترنت شبانه سه گروه به اظهار نظر پرداخته اند. گروه اول مجموعه هایی هستند که از پیامد‌های فرهنگی می¬گویند، گروه دوم وزارت ارتباطات است که از طرفی دغدغه های فنی ظرفیت شبکه را دارد و از طرفی هم به دنبال جذب افکار عمومی و کسب محبوبیت برای دولت است، گروه سوم هم اپراتور‌ها هستند که منافع اقتصادی خود را دنبال می کنند و در کسب رضایت کاربران و مشتریان با یکدیگر در رقابت هستند. گروه اول مخالف بسته های اینترنت شبانه و دو گروه دوم حامی این بسته ها هستند. راه حل این مساله نه اظهارات جنجالی و حاشیه ساز و کشاندن بحث های بی سرانجام در میان مردم، بلکه پژوهش علمی و تصمیم گیری برمبنای پژوهش ها با هدف تامین منافع ملی است. برای مثال قبل از هر چیز وزات ارتباطات با همکاری اپراتور‌ها باید مشخص کنند که ترافیک بسته های شبانه عمدتا برای چه اموری مصرف می شوند. در این ساعات بیشترین سرچ های اینترنتی به چه موضوعاتی اختصاص دارد. کدام شبکه های اجتماعی بیشترین حجم اینترنت را می برند و بیشتر صرف چه موضوعاتی می شود. کدام رده های سنی در ساعات شبانه بیشترین فعالیت را در فضای مجازی دارند. پاسخ به سوال های نظیر آنچه مطرح شد مشخص می کند ضرورت وجود این بسته ها چقدر است و سپس می توان برای آنکه منافع مورد نظر وزارت ارتباطات و اپراتور‌ها نیز حفظ گردد، این بسته ها تحت شرایط خاصی به فروش برسد. آیا در حالیکه هنوز در شرایط کرونایی به سر می بریم و تعطیلات نوروز نیز در پیش است، بسته های اینترنت شبانه به بهانه تعدیل ترافیک مصرفی و تامین منافع اپراتور‌ها باید به صورت رایگان در اختیار نوجوانانی قرار گیرد که تا نیمه های شب استوری های مبتذل اینستاگرام را دنبال می کنند و چالش های ناهنجار آن را هشتگ می کنند.