الگویی متعالی برای نسل امروز

پایگاه رهنما:

پنجمین روز از ماه جمادی‌الاول (30 آذر در تقویم شمسی امسال) مصادف است با سالروز میلاد با سعادت عقیله بنی‌هاشم و عمه سادات حضرت زینب کبری (س). وجود نورانی و نازنینی که از وجود مقدس علی مرتضی (ع) و فاطمه زهرا (س) متولد شد و در دامن پر مهر آن دو نور آسمانی تربیت شد و جلوه‌های سرشاری از نور امامت و هدایت در وجودش سرشته شد و در فرهنگ اسلامی نیز، این بانوی مکرم، نماد اعلای صبر و رضا از یک طرف و شجاعت و صراحت در دفاع از حق از سوی دیگر است و تا چرخ روزگار بر مدار چرخش است، نام و یاد زینب کبری (س) یادآور پرچمداری نهضت عاشورا و دفاع از خون به ناحق ریخته شده سیدالشهدا (ع) و اصحاب و یارانش است.

در روایات معتبر نقل است که چون زینب کبری (س ) متولد شد، مادرش حضرت زهرا (س ) او را نزد پدرش امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) آورده و درخواست نامگذاری آن مولود خجسته را کرد. حضرت فرمود: من از رسول خدا جلو نمی‌افتم. در این ایام حضرت رسول اکرم (ص) در مسافرت بود. پس از مراجعت از سفر، امیرالمؤمنین علی (ع) به آن حضرت عرض کرد: نامی را برای نوزاد انتخاب کنید. رسول خدا (ص ) فرمود: من بر پروردگارم سبقت نمی‌گیرم. در این هنگام جبرئیل (ع) فرود آمده و سلام خداوند را به پیامبر (ص) ابلاغ کرده و گفت: نام این نوزاد را «زینب» بگذارید! خداوند بزرگ این نام را برای او برگزیده است.

هرچند وجود مبارک حضرت زینب کبری (س) دارای مقام عصمت نبود، اما در اوصاف و فضائل ایشان نکاتی ذکر شده که شاید کم از مقام عصمت نباشد و حقیقت وجودی آن بانوی آسمانی را که پرورش یافته دامان عصمت علوی و فاطمی بوده، آشکار می‌کند.

حضرت امام سجاد (ع) خطاب به عمه بزرگوارشان عقیله بنی هاشم حضرت زینب کبری (س) می‌فرمایند: «یا عمة انت بحمدالله عالمة غیرمعلمة و فهمة غیرمفهمة؛ عمه جان! تو عالمه‌ای هستی بدون اینکه معلم داشته باشی و فهمیده‌ای هستی بی آنکه کسی مطالب را به تو فهمانده باشد».

بر اساس روایات، زینب دختر امیرالمؤمنین (س) «مُحدَثه» بوده است؛ یعنی همه چیز از جانب خدای تبارک و تعالی به او الهام می‌شده و در دلش آشکار می‌گشته است. همچنین علم و دانش او از علوم لدنی - علومی که از استاد فرا نگرفته، بلکه از جانب خدای عزوجل بر او الهام شده باشد - بوده است.

در اوصاف وجودی ایشان، «علم و معرفت، سخا و کرم، شجاعت و صراحت همراه با حیا و پاکدامنی» یکجا جمع شده و چهره‌ای تابناک از یک بانوی نزدیک به مقام عصمت، ساخته است. اوج این فضائل نورانی – به ویژه شجاعت و صراحت ایشان – در حماسه خونین کربلا متجلی شد، تا آنجا که ورق را به نفع سپاه به ظاهر شکست خورده سیدالشهدا (ع) برگرداند و با خطبه‌های پرمغز و آتشین، حقیقت واقعه عاشورا را به گوش مردمان غافل آن روزگار و همه تشنگان حقیقت در سراسر تاریخ بشری رساند. علامه شیخ شوشتری (ره) در این باره می‌فرماید: «اگر امام حسین (ع) در صحنه کربلا یک میدان داشت، حضرت زینب (س) دو میدان نبرد داشت؛ میدان نبرد اولش مجلس ابن زیاد بود و دومی، مجلس یزید پلید».

اما الگوی شخصیتی این وجود نازنین و متعالی، در این عصر و زمانه بیش از هر زمان دیگری نیاز به تبیین و تفهیم برای نسل جدید و تشنگان حقیقت ناب و جویندگان الگوهای فاخر دارد. نه فقط زنان و دختران این سرزمین که حتی مردان هم امروز نیازمند درک و الگوگیری از اوصاف شخصیتی حضرت زینب کبری (س) هستند. به تعبیر رهبر حکیم انقلاب «...(او) از جهات گوناگون، یک استاد، معلّم معنویت، معلم اخلاق و معلّم رفتار اسلامی زن محسوب می‌شد ... زن مسلمان از درون خانواده تا درون جامعه، مسائل علمی، مسائل سیاسی، کمک‌رسانی، ارزش‌های اخلاقی و نشان دادنِ منش‌های بزرگ انقلابی، همه را با هم دارد».

در روزگاری که فکرهای آلوده و منش‌های بیمار، با شعارهای ظاهر فریب، به دنبال استحاله شخصیتی زنان و دختران مسلمان هستند، بازخوانی سیره شخصیتی اجتماعی حضرت زینب کبری (س) می‌تواند یک الگوی ناب، متعالی و قابل فهم برای این نسل ارائه دهد. علم‌آموزی و معرفت‌اندوزی، کمال‌گرایی، عمل به هنگام در اجتماع، شجاعت و صراحت توأم با حیا، وقار و عفت و نیز همراهی و عشق به خانواده، همگی جلوه هایی از شخصیت نورانی و سیره فردی و اجتماعی زینب کبری (س) است که هرکدامش، می‌تواند سرآغاز یک اندیشه و تأمل عمیق برای نسل امروز باشد.