منفی شدن قیمت نفت یعنی چه؟

"قیمت هر بشکه نفت پایه وست تگزاس اینترمدیت برای تحویل در ماه مه، در جریان معاملات روز دوشنبه بازارهای جهانی، بزرگ‌ترین سقوط روزانه خود را تجربه کرد و با ۳۱۶ درصد کاهش به منفی ۳۹ دلار و ۵۵ سنت رسید که رقمی بی‌سابقه در طول تاریخ به شمار می‌رود".

با انتشار این خبر برای  بسیاری از مخاطبان این سوال پیش آمد که قیمت یک محصول چگونه ممکن است منفی شود. در ادامه توضیحی به زبان ساده برای این پدیده به نقل از صفحه Hamed Ghoddusi در توییتر ارائه می شود.

 چرا قیمت نفت منفی شده است؟ یعنی فروشنده پولی هم دستی به خریدار میدهد؟

1.در بورس کالا،  کالاها را پیش‌فروش می‌کنند. مثلا  نفت را برای سه ماه دیگه پیش‌فروش میکنند. تا آن زمان، خریدار میتواند نفتی که خریده و سررسید تحویلش سه ماه دیگراست را در بورس بفروشد. اگه تا سررسید نفروشد، موقع سررسید باید کالایی راکه خریده تحویل بگیرد.

 طی چند ماه اخیر مصرف نفت به شدت کاهش پیدا کرده، در نتیجه انبارها به اندازه‌ی قبل خالی نشده و هنوز پره. در نتیجه مثلا کسی که نفت رو با پیش‌فرض مصرف عادی قبلی از چند ماه پیش با سررسید مثلا فردا خریده، انبارش به اندازه‌ی خرید فعلیش جا نداره.

 حالا که زمان تحویل نفت‌های فروخته شده با سررسید ماه می نزدیک شده، خریدار میبینه انبارش جا نداره و اگه نفت رو تحویل بگیره جا نداره که ذخیره‌اش کنه. در نتیجه حتی حاضره با قیمت صفر چیزی که خریده رو بده بره.

 سوال: چرا باید با صفر بفروشه؟ چرا همینجوری تحویل نگیره و نگه نداره؟ چون هزینه انبارداری داره. در نتیجه حتی ممکنه با قیمت منفی نفتش رو رد کنه (یعنی یه چیزی هم دستی بده). اون مثلا یک دلار روی هر بشکه براش ضرر کمتری داره تا چند دلار هزینه انبارداری به ازای هر بشکه.

 آیا قیمت نفت کلا اینقدر منفی شده؟ نه. قیمت نفت با سررسید ماه May به خاطر توضیحات گفته شده به صفر یا منفی رسیده. ولی مثلا همین الان نفت آمریکا با سررسید ماه سپتامبر داره بشکه‌ای سی و خورده‌ای دلار معامله میشه.
 در کل نفت از کرونا ضربه سنگینی خورده، ولی الان اونجوری نیست که فکر کنین دیگه ارزشش اینقدر اومده باشه پایین.

چرا قیمت WTI منفی شده ولی برنت حدود ۲۰ دلار است؟ خب این به فرق دو تا نفت بر می‌گردد که حتما سال‌ها در اخبار شنیده‌اید. برنت همان نفت سبک دریای شمال است که معیار جهانی است. وست تگزاس اینترمیدیت یا همان WTI نفت آمریکا است. خب حالا چرا این قدر فرق قیمت بین تحویل فوری این دو؟

در سطرهای قبلی توضیح دادم که هر قدر تولیدکننده نفت در خشکی محصورتر باشد مشکل پرشدن ذخایر جدی‌تر است. به طور تاریخی WTI این مشکل را خیلی بیش‌تر داشته و برای سال‌هایی نزدیک ده دلار ارزان‌تر از برنت فروخته می‌شده چون تنها مشتری‌اش پالایش‌گاه‌های وسط آمریکا بودند.  الان هم برنت هنوز به ذخایر جهانی و کشتی‌ها دست‌رسی دارد ولی ذخایر WTI - که بیش‌تر در کوشین اوکلاهوما ذخیره می‌شود - پر شده است. کدام یک برای ایران ملاک است؟ برنت. هر چند ایران نفت خودش را دارد ولی قیمت نفت اوپک و ایران همبستگی خیلی قوی با برنت دارد. 

خوب است این توضیح لازم را اضافه کنم: شاخص WTI یک زمان دوری (۲۰ سال پیش مثلا) یکی از دو شاخص قیمت جهانی نفت بود. ولی پس از کشف نفت شیل در آمریکا، عملا خودش تبدیل به یک شاخص قیمت منطقه‌ای نفت شد و رابطه‌ مستقیمش را با قیمت جهانی از دست داد.

منبع: عصر ایرن