ماهیگیری دشمنان از آب گل‌آلود این روزها

بیش از یک هفته است که پای ویروس کرونا به ایران بازشده و کمتر جایی را می‌توان یافت که صحبت از این ویروس نباشد. زیرنویس همه شبکه‌های تلویزیونی، خانواده، کوچه و خیابان، محل کار و تمام صفحات فضای مجازی پرشده است از اخبار و اطلاعیه‌هایی که مردم در جست‌وجوی آن هستند و عطشی گسترده برای دسترسی به اطلاعات پیرامون این موضوع پدید آمده است. در این میان در کنار اطلاع‌رسانی مسئولانه، شیوع برخی اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده، سلامت روح و روان افراد را نشانه گرفته است و در برخی موارد همراه با غرض‌ورزی‌هایی نیز همراه بوده است. در این چند روز کانال‌های زیادی پیرامون این موضوع با آمار عضویت بالا ایجادشده‌اند که فاقد هرگونه اعتبار و رسمیت برای اطلاع‌رسانی عمومی هستند؛ اما در فضای مجازی هیچ محدودیتی برای این کانال‌ها و منابع خبری کاذب وجود ندارد. به همین دلیل کانال‌های جعلی با اسامی غلط‌انداز به‌راحتی در این فضا به فعالیت می‌پردازند. برای مثال کانالی با عنوان کانال وزارت بهداشت فعالیت می‌کند و روزانه ده‌ها پیام را که مربوط به‌سلامت افراد است با مخاطبان خود به اشتراک می‌گذارد؛ اما بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد این کانال یک کانال جعلی است که ۱۰۰ هزار عضو دارد و کانال اصلی وزارت بهداشت فقط ۱۵۰۰۰ عضو دارد؛ یعنی در فضای بی‌قانون مجازی یک کانال جعلی با تعداد اعضای بیشتر توانسته اعتبار بیشتری نسبت به کانال رسمی یک ارگان کسب کند و با پیام‌ها و اخبار گمراه‌کننده خود، مردم را به دردسر بیندازد. متأسفانه مشابه این اقدام را به اسم وزارت آموزش‌وپرورش و موارد دیگر هم کرده‌اند و هیچ برخورد قانونی نیز با این افراد سودجو به عمل نیامده است. در کنار این کانال‌های بی‌نام‌ونشان متأسفانه برخی کانال‌های رسمی و افراد دارای مسئولیت نیز به گسترش این شایعات دامن زدند. برای مثال خبرگزاری دولتی ایسنا هفته گذشته از قول رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد نوشت: حضور ۷۰۰ طلبه چینی در ‏قم، ‏علت آمار بالای مرگ‌ومیر کرونا در ایران بوده است؛ اما محمدحسین بحرینی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد روز بعد در مصاحبه‌ای اعلام کرد: چنین گفت‌وگویی با ‏بنده ‏نشده و این خبر از اساس کذب و نادرست است. ‏ هر چند این خبر پس از مدتی از روی سایت این خبرگزاری حذف شد، اما مثل خیلی خبر‌های کاذب دیگر تاثیر سوء آن در جامعه باقی می‌ماند و همه خواننده‌های خبر از تکذیب آن مطلع نخواهند شد. همچنین جدال آمار‌های نماینده مجلس قم و معاون وزارت بهداشت نیز از آن دسته رفتار‌های غیرمسئولانه بود که انتظار می‌رفت کسانی که در پست‌های رسمی مشغول به فعالیت هستند از آن اجتناب کنند. نتیجه این جدال‌ها و تأیید و تکذیب‌ها در درجه اول اعتماد عمومی را آرامش روانی جامعه را هدف می‌گیرد، آن‌هم در روز‌هایی که مردم بیشتر از هر چیز دیگری به آرامش خاطر و پرهیز از تنش نیاز دارند. همان‌طور که شفافیت در امر اطلاع‌رسانی مهمی است که نباید از آن غافل شد، متعاقب آن نیز باید بیش از تمرکز بر تعداد کشته یا درگیرشدگان، بر اطلاع‌رسانی پیشگیرانه و آگاهی‌بخش تأکید شود؛ اما در این میان خط رسانه‌ای دشمن هم بیکار ننشست و عطش خبری و اطلاعاتی مردم را با انتشار اخبار و اطلاعاتی هدفمند در لابه‌لای خبر‌های دیگر دنبال کرد. مهم‌ترین رفتار رسانه‌ای دشمن در این روز‌ها ایجاد تشویش و نگرانی میان مردم، القای بی‌اعتمادی به مسئولان، اثبات ناکارآمدی مسئولان، وحشت‌آفرینی از کرونا و غیرقابل درمان و نجات دانستن از آن، ترغیب مردم به احتکار و ذخیره کردن مواد ضروری و درمجموع به‌هم‌ریخته نشان دادن اوضاع در ایران و عدم مدیریت کافی بر وضعیت پیش‌آمده بود.

برای مثال در روز‌های آغازین شیوع ویروس کرونا در ایران، فردی برای شبکه منوتو فیلمی کوتاه ارسال کرده بود و در آن مدعی شده بود که به ویروس کرونا مبتلا است و بیمارستان‌ها او را پذیرش نکردند؛ اما بعد از چند روز بررسی که از هویت این شخص به عمل آمد او در ویدئویی دیگر اظهار کرد که بیماری او کرونا نبوده است و اعتراف می‌کند که فقط به یک سرماخوردگی ساده مبتلا شده بود. از طرف دیگر هم این خط رسانه‌ای به‌صورتی مرموز سعی داشت تمام مبتلایان در کشور‌های همسایه را به مسافران ایرانی نسبت دهد و طوری وانمود کند که عمده ایرانی‌ها عامل انتشار ویروس‏ کرونا هستند و باید کشور‌ها از هرگونه ارتباط با آن‌ها پرهیز کنند. باآنکه ویروس کرونا، کشور‌های زیادی را درگیر خودکرده، از زمان وارد شدن آن به ایران شبکه خبری بی‌بی‌سی و شبکه‌های مشابه، بیشترین تمرکز را بر اخبار مربوط به ایران گذاشتند و حتی فراموش کردند که منشأ اصلی این بیماری کشور چین بوده نه ایران و بسیاری از کشور‌های دیگر آمار مبتلایان و جان‌باختگان بیشتری نسبت به ایران دارند. این اقدام سوء تبلیغاتی به حدی بود که حتی برخی کاربران توئیتری جهان عرب هم به جنگ مشکوک رسانه‌ای در مسئله کرونا علیه ایران واکنش نشان دادند و نوشتند ظاهراً فقط کرونا از ایران منتقل می‌شود و کرونای ایتالیا، عربستان و ... خطر ندارد! به عقیده یک کارشناس رسانه، این رسانه‌ها در نحوه پوشش اخبار کرونا در ایران در پازل جنگ رسانه‌ای خود به‌خوبی ایفای نقش می‌کنند و ۴۳ ابتلا به کروناویروس و هشت تن جان‌باخته را این‌گونه منتشر می‌کنند: «افزایش ۶۰ درصدی تعداد قربانیان و ۵۴ درصدی تعداد مبتلایان در ۲۴ ساعت گذشته». یا درحالی‌که بر اساس اعلام موسسه جان هاپکینز که صفحه‌ای را برای مشاهده آنلاین تعداد مبتلایان به ویروس کرونا به‌صورت لحظه‌ای راه‌اندازی کرده است، کشور چین بیشترین تعداد مبتلایان به ویروس کرونا را دارد و پس‌ازآن کره جنوبی، ژاپن و سنگاپور در مقام‌های دوم تا چهارم هستند و ایران نیز پس از ایالات‌متحده در مقام نهم قرار دارد، اعلام می‌کنند کره‌جنوبی، ژاپن، ایتالیا و ایران کانون‌های اصلی بعد از چین هستند.

رفتار رسانه‌ای مخرب این رسانه‌ها در هفته اخیر، اعتبار اخبار و فیلم‌های این شبکه‌ها را نشان داد و مشخص کرد که آن‌ها هدفی جز به هم زدن امنیت روانی ندارند و حتی در روز‌های سخت هم به دنبال بهره‌برداری و فشار‌های سیاسی خود هستند. آن‌ها خبر‌های امیدبخش را به‌صورت هدفمند سانسور می‌کردند و تمرکز را بر اخبار دلهره‌آور قرار می‌دادند. در همین روز‌های سخت، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه اولین نمونه از کیت‌های تشخیص کرونا به‌عنوان اصلی‌ترین دستگاه‌های تشخیص ابتلای افراد به بیماری کرونا برای اولین بار در داخل ‏کشورمان توسط متخصصان وزارت دفاع ساخته شده است، اما این خبر که نوعی خبر روحیه‌آفرین برای کادر پزشکی و کمک به آنان در تشخیص بیماری بود به‌هیچ‌وجه موردتوجه شبکه‌های معاند یا فارسی‌زبان قرار نگرفت.