۱۰۰۰ روز از محاصره قطر گذشت؛ اذعان سعودی‌ها و متحدان به شکست

 پایگاه خبری الخلیج آنلاین در گزارشی به بررسی محاصره قطر پرداخت و نوشت: بیش از هزار روز از محاصره عربستان و امارات و بحرین و مصر علیه قطر می گذرد، اما این محاصره با شکست بزرگی در رسیدن به اهدافش روبرو شده است و تنها نقض بیش از پیش حقوق بشر را به همراه داشته است.

محاصره کنندگان قطر پیش بینی نمی کردند که قدرت رسانه‌ای قطر بتواند با دروغ پردازی آنها مقابله کند. قدرت رسانه ای قطر یکی از ابزارهای اصلی در مقابله با توطئه های چهار کشور یاد شده بود که با همه امکانات و توانمندیهای رسانه‌ای و سیاسی خود به توطئه علیه قطر اقدام کردند. عربستان ،امارات، مصر و بحرین به شکست خود در مقابله با قدرت رسانه‌ای قطر که مقاومت اسطوره‌ای را در برهه گذشته از خود نشان داد، اذعان کردند.

ماشین رسانه ای چهار کشور یاد شده با شوک و سردرگمی و چالش روبرو شدند. این امر بعد از شکست پیاپی رسانه‌ای در برخورد با بحران هایی بود که این کشورها را در نوردید. در مقابل، رسانه های قطری گام های ثابتی را در مسیر مقابله با همه چالش ها برداشته و از این رو بود که ساکت کردن صدای رسانه های قطری (شبکه الجزیره) یکی از شروط چهار کشور یاد شده برای مذاکره با دوحه بود.

اذعان به شکست عربستان

شاید شکست و ناکامی رسانه‌ای چهار کشور محاصره کننده به ویژه عربستان به خاطر اتهامات و انتقادهای وارده ریاض به خاطر جنگ علیه یمن و محاصره علیه قطر و قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد رژیم سعودی و نیز موج بازداشت ها باشد. این وضعیت باعث شده تا رسانه های آنها در مقابله با این اتهام ها ناکام شده و شکست بخورند.

عائض القرنی مبلغ سعودی نزدیک به محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به شکست رسانه های سعودی - که برای مخاطبان خارجی برنامه پخش می کنند- به خاطر ضعیف بودن پیام آنها اذعان کرد. القرنی گفت: اینها رسانه‌ای ضعیف هستند که پیامی ندارند و باید در وضعیت آنها بازنگری شود.

القرنی در گفت وگوی خود با رادیوی سعودی "ام بی سی" در 25 فوریه 2020 گفته بود: عربستان به یک ماشین رسانه ای قوی نیاز دارد که همپایه قدرت این کشور باشد.

وی افزود: با مسئولان نشست برگزار کردم و اذعان کردند که ماشین رسانه ای ما ضعیف است و چیز زیادی ارائه نمی دهد و این درحالی است رسانه هایی که به ما حمله می کند، بسیار قوی است.

القرنی گفت: ما باید رسانه ها و شبکه های قدرتمند برای مخاطب قرار دادن جهان داشته باشیم. نمی توان رسانه ها را در زمان اضطراری به خدمت بگیریم و در زمان های محدودی آنها را بسیج کنیم بلکه نیازمند تحقیق و بررسی هستیم تا به طور کلی ماشین رسانه ای قوی داشته باشیم.

این مبلغ سعودی گفت: صدای دشمن ما (رسانه های دشمن سعودی) روی فیلم ها و تولیدات و رساندن پیام مطالعه می کنند. ما رسانه ای می خواهیم که از ما در برابر جهان دفاع کند و نه اینکه بداهه سرا باشد. ما نیازمند یک شهرک رسانه‌ای به چندین زبان برای مقابله با همه اینها و توان اقنایی هستیم.

آزمایش ناکامی امارات

حدود دو ماه پیش بود که ماشین رسانه ای امارات با یک آزمایش سرنوشت ساز روبرو شد، اما از آن آنطور که انتظار می رفت، عمل نکرد و ناکام ماند. این وضعیت باعث شد که از داخل با حملات شدیدی روبرو شود.

در دسامبر سال 2019 میلادی، نخبگان امارات به خاطر شکست و ناکامی ابوظبی در برخورد با بحران "کالاهای تقلبی" وارده به امارات از عربستان و برملا شدن برنامه جاسوسی امارات از سال 2008 میلادی از مسئولان عرب حوزه خلیج فارس و سایر مسئولان عرب توسط خبرگزاری رویترز، به جان هم افتاده و یکدیگر را متهم کردند و در نهایت کار به درگیری و ناسزاگویی و تهدید به شکایت کشید.

ماشین رسانه‌ای امارات در جریان کمپین عربستان تلاش کرد تا شهروندان عربستان را قانع کند که قطر در پس پرده این مسائل است، اما آنها این اتهام را باور نکرده و به حمله خود به امارات ادامه دادند و همین امر سبب شد تا مراجع رسمی درباره کیفیت کالاهای یاد شده بیانیه صادر کنند.

در پی اعلام عربستان مبنی بر تحریم کالاهای اماراتی، تشتت و سردرگمی رسانه های امارات باعث خشم و نارضایتی مسئولان اماراتی درباره عملکرد این رسانه ها - با وجود برخورداری آنها از امکانات مالی هنگف و بودجه های تمام عیار و تریبون های متعدد – شد.

اذعان امارات

شبکه اجتماعی مشهور توییتر در امارات اخیرا شاهد اختلاف شدید عائشه النعیمی استاد اطلاع رسانی دانشگاه امارات و یوسف السعدی رئیس شبکه های تلویزیونی ابوظبی بود، زیرا النعیمی از رسانه های کشورش انتقاد کرد و خواستار اعتباربخشی دوباره به آنها شد.

النعیمی در توییت های خشمگین خود تاکید کرد که رسانه های اماراتی در وضعیت کنونی خود تنها پول و سرمایه انسانی و مادی را به هدر می دهند و لازم است که تغییری راهبردی در آنها انجام شود.

سردرگمی و اذعان به شکست همچنین از زبان جمال سند السویدی مدیرکل مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی امارات مطرح شد که بر ضعف تاثیر رسانه های کشورش و همراهی نکردن آنها با حوادث و تحولات پرشتاب در سطح داخلی و حتی خارجی تاکید کرد.

حمد الکعبی سردبیر روزنامه الاتحاد امارات نیز در مقاله ای با عنوان "چه رسانه ای می خواهیم" در ماه دسامبر از "سردرگمی و اختلاف در محافل رسانه ای امارات به علت ناکامی در برخورد با بحران های این کشور" سخن گفت.

پیش از اذعان الکعبی و السویدی، اذعان عبدالخالق عبدالله مشاور سابق محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی به برتری شبکه الجزیره و رسانه های قطری بر رسانه های اماراتی مطرح شده بود. او بر تاثیر گفتمانی جهانی رسانه های قطری تاکید کرده بود.

وی در توییتی در دوم اوت سال 2019 میلادی در اشاره به رسانه ای قطری نوشت: با صراحت کامل می گویم که گفتمان رسانه‌ای آنها قویتر از گفتمان رسانه‌ای ما در جهان عرب و سطح جهان است.

افزایش قدرت رسانه‌ای قطر در سایه محاصره

بستن شبکه الجزیره از بارزترین شروط چهار کشور عرب تحریم کننده قطر برای از سرگیری روابط با این کشور و شکستن محاصره آن بود. این امر بر قدرت و حضور شبکه الجزیره افزود و پافشاری دوحه را برای نگهداری آن به عنوان اولین شبکه عرب زبان و از بارزترین آنها در سطح جهان دو چندان کرد.

شبکه الجزیره با محاصره به گونه ای منحصر به فرد برخورد کرد و همچنان به شعار خود برای رساندن صداهای موافق و مخالف پایبند ماند و در همه برنامه ها و بخش های خبری ویژه محاصره و مسائل مربوط به آن، میهمانان طرف مقابل را دعوت کرد.

شبکه الجزیره در جریان این بحران ساختگی تقدیر میلیون ها مخاطب را دریافت کرد و بر شمار ببیندگانش -با وجود بسته بودن دفاترش و ممنوعیت پیگیری آن در کشورهای محاصره کننده- افزوده شد.

شبکه الجزیره همچنین تریبون های پخش دیجیتال و خدمات خبری در سایت خود به زبان های چینی و اندونیزیایی را راه اندازی کرد که دستاوردی برای این شبکه به شمار می رود.

جوایز

شبکه الجزیره چند جایزه جهانی را در سایه بحران یاد شده دریافت کرد که نشان می دهد خط مشی خبری آن از آغاز تا امروز به علت وجود فضای آزادی اعطا شده به این شبکه از زمان تاسیس در سال 1996 میلادی در دوحه، قدرتمند بوده است.

همانند الجزیره، رسانه های قطری داخلی که قبل از محاصره از طرف مخاطبان عرب به طور قدرتمند پیگیری نمی شدند، بعد از محاصره مورد پیگیری قرار گرفتند و بر شهرت آنها افزوده شد.

دلایل موفقیت

مصطفی الشامی از دستندرکاران امور رسانه ای گفت: پدیده انتشار اخبار دروغ و وجود تیم های سایبری هدایت کننده خبرها در شبکه های اجتماعی و نقض اصول اخلاقی مطبوعاتی در جریان بحران بین چهار کشور با قطر باعث شد که آنها اعتبار خود را از دست بدهند.

الشامی به سایت "الخلیج آنلاین" گفت: رسانه های قطری به ویژه شبکه الجزیره در برخورد با بحران یاد شده بر خلاف چهار کشور محاصره کننده موفق عمل کرد. متاسفانه دیدیم که رسانه های این چهار کشور رفتارهایی به دور از اخلاق حرفه‌ای و آزادی رسانه‌ای انجام دادند.

وی افزود: به عنوان مثال از آغاز جنگ علیه یمن، شاهد میزان بالایی از اخبار دروغ از رسانه های اماراتی و سعودی بودیم و ناگهان شبکه الجزیره با انتشار تنها یک خبر همه این دروغ پردازیها را برملا کرد و این دروغ پردازی با یک رسوایی پایان یافت.