وجوه و برکات کم‌نظیر مکتب سلیمانی

برخی معتقدند شهید سلیمانی بیش از سردار سلیمانی به آمریکا و رژیم صهیونیستی ضربه خواهد زد. این نگاه برگرفته از این باور اعتقادی است که شهدا زنده بوده و خون آن‌ها دارای برکاتی است که به‌تدریج و در طول زمان آشکار می‌شود. نمونه بارز و تاریخی این اعتقاد، شهادت سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) در کربلاست که سرمنشأ خطی تاریخی و ماندگار در ظلم‌ستیزی و جهاد در راه خدا شد.
شهید سردار قاسم سلیمانی به‌عنوان یکی از ثمرات درخشان راه عاشورا، در دنیای جدید و وضعیت فعلی می‌تواند و باید به‌عنوان یک مکتب نگریسته شود. رهبر معظم انقلاب اسلامی در خطبه‌های نماز جمعه اخیر تهران در این مورد فرمودند: «اینکه ما بیاییم این حوادث را تقویم کنیم، قیمت‌گذاری کنیم، قدر آن‌ها را بدانیم و ببینیم که اندازه و قیمت این حوادث چقدر است؛ در صورتی تحقّق پیدا می‌کند که ما به حاج قاسم سلیمانی -شهید عزیز- و به ابومهدی -شهید عزیز- به چشم یک فرد نگاه نکنیم؛ به آن‌ها به چشم یک مکتب نگاه کنیم. سردار شهید عزیز ما را با چشم یک مکتب، یک راه، یک مدرسه درس‌آموز، با این چشم نگاه کنیم آن‌وقت اهمّیّت این قضیّه روشن خواهد شد. قدر و قیمت این قضیّه روشن خواهد شد.» مکتب سردار سلیمانی چه مختصات و ویژگی‌هایی دارد؟ آثار و برکات آن چیست و چه خواهد بود؟ چگونه می‌توان آن را شناخت، حراست کرد و نشر داد؟ چه تهدید‌هایی در این زمینه وجود دارد؟ در این گزارش می‌کوشیم به برخی وجوه این مکتب و سؤالات فوق پاسخ دهیم.

۱- اولین و محوری‌ترین ویژگی مکتب سردار سلیمانی، غلبه معنویت است. همه او را به‌عنوان یک سردار موفق و استراتژیستی بزرگ می‌شناسند، اما مروری بر احوالات، سخنان و رفتار این شهید بزرگوار نشان می‌دهد، معنویت در تمام افعال و گفتار وی موج زده و عنصری محوری و غیرقابل‌انکار است. محاسبات بشری به‌خصوص در مکاتب غربی، قادر به درک عمیق و دقیق عنصر معنویت و ایمان قلبی نیست و آن را انکار کرده و نادیده می‌گیرد، اما در مکتب سلیمانی، معنویت رکنی زیربنایی است. عنصر معنویت از سلوک و خودسازی شخصی آغازشده و دایره آن به تصمیمات و عملکرد‌های حرفه‌ای، اطرافیان و اجتماع نیز می‌رسد. رهبر انقلاب درباره تاثیر نگاه متشرعانه و همراه با معنویت سردار سلیمانی می‌فرمایند؛ «یک خصوصیّت دیگر این بود که هم یک فرمانده جنگاورِ مسلّط بر عرصه‌ی نظامی بود، هم درعین‌حال به شدّت مراقب حدود شرعی بود. در میدان جنگ، گاهی افراد حدود الهی را فراموش می‌کنند، می‌گویند وقت این حرف‌ها نیست؛ او نه، او مراقب بود. آنجایی که نباید سلاح به کار برود، سلاح به کار نمی‌بُرد؛ مراقب بود که به کسی تعدّی نشود، ظلم نشود؛ احتیاط‌هایی می‌کرد که معمولاً در عرصه‌ی نظامی، خیلی‌ها این احتیاط‌ها را لازم نمی‌دانند؛ [لکن]او احتیاط می‌کرد.»

اخلاص را می‌توان زیرمجموعه‌ای از ویژگی معنویت دانست. اخلاص در مکتب سلیمانی، نقش اساسی دارد. سلیمانی‌ها به دنبال نام و نشان نیستند. به فرموده رهبر انقلاب؛ «اخلاص برکت دارد. هر جا اخلاص بود، خدای متعال به اخلاص بندگان مخلصش برکت می‌دهد، کار برکت پیدا می‌کند، رشد و نمو پیدا می‌کند، کار به نحوی می‌شود که اثر آن به همه می‌رسد، برکات آن در میان مردم باقی می‌ماند. این ناشی از اخلاص است. نتیجه‌ی آن اخلاص، همین عشق و وفاداری مردم، همین اشک و آه مردم، همین حضور مردم، همین تازه شدنِ روحیه‌ی انقلابی مردم است.»

۲- ویژگی مهم دیگر این مکتب شجاعت همراه باتدبیر است. برخی اهل تدبیرند، اما به دلیل شجاع نبودن، قادر نیستند دست به عمل بزنند و برخی نیز تهور دارند و اهل عمل کردن هستند، اما از تدبیر کافی برخوردار نیستند. هردوی این موقعیت‌ها نامناسب بوده و نتیجه‌بخش نیست. در مکتب سلیمانی تدبیر و شجاعت دو بالی هستند که تصمیم و حرکت را شکل می‌دهند.

۳- اتکا به ظرفیت‌های درونی و خودی و عدم اعتماد به دشمن، ویژگی مهم بعدی این مکتب است. ریشه این ویژگی، امید و اتکا به خداوند متعال است. یک‌لحظه خودتان را در این موقعیت فرض کنید؛ آمریکا ۵۰ پایگاه و ده‌ها هزار نیرو در اطراف کشورتان دارد، ازنظر تسلیحاتی از شما پیشرفته‌تر است و... اگر از دریچه مکاتب عادی به صحنه نگاه کنید لاجرم مستأصل و ناامید می‌شوید، اما در مکتب سلیمانی جایی برای ناامیدی نیست. راه‌حل وجود دارد. سلیمانی در ابتکاری بدیع و بی‌سابقه ارتشی چندملیتی، منسجم، همدل و قوی در منطقه ایجاد کرد که برنامه‌های آمریکا را به هم زده و نقشه‌های آن را نقش بر آب کرد. آمریکایی‌ها و برخی کشور‌های منطقه سال‌هاست به دنبال بدل این ارتش در قالب ناتوی عربی هستند و علی‌رغم هزینه‌های بسیار گزاف نتوانسته‌اند کاری از پیش ببرند. ژنرال مک کریستال، فرمانده بلندپایه ارتش آمریکا یک سال پیش در نشریه مشهور فارین افرز در این مورد نوشت: «سپاه قدس تحت فرماندهی سلیمانی، ظرفیت‌های خویش را بیش‌ازپیش گسترش داده است و حضوری فراگیر در منطقه دارد. فرماندهی سلیمانی این نیروی نظامی را به نیرویی مؤثر در اطلاعات، اقتصاد و سیاست منطقه، فرای مرز‌های ایران مبدل کرده است... سلیمانی حضورش برای خاورمیانه خطرناک است و از طرف دیگر، آینده آن را در دست دارد.»

۴- دشمن‌شناسی عمیق و بصیرت، ویژگی دیگر این مکتب است. اهل این مکتب فریفته جوسازی‌ها و لفاظی‌ها نمی‌شوند و عمیق مسائل را می‌بینند و درک می‌کنند. برای نمونه درحالی‌که هنوز عده‌ای در کشور به جنازه برجام دل‌خوش دارند، سردار سلیمانی ۹ اسفند ۹۷ در مراسم گرامیداشت ۶۵۰۰ شهید استان کرمان گفته بود: «برای دشمن، این برجام، سه‌ضلعی است نه یک ضلعی. اوباما فکر می‌کرد به‌مرورزمان به دو ضلع دیگر می‌رسد، اما آدم عجولی که آمده، اصرار دارد به‌سرعت برسد و تصورش این بود که می‌رسد. این‌که اصرار می‌کنند بر برجام ۲ در منطقه، برای این است که می‌خواهند این تحرکی را که از ایران اسلامی به جهان اسلام روح و جان داده، این خونی را که در عالم اسلامی جریان پیداکرده، بخشکانند. هدف این است که این قدرت ناب اسلامی در برجام ۲ خشکانده شود. اگر العیاذبالله ما رفتیم و در برجام ۲ شرکت کردیم، به همین تمام می‌شود؟ نه، برجام اصلی در داخل ایران است. تلاش آن‌ها به اینجا منتهی نخواهد شد و برجام سه هم خواهند داشت، چون دشمنان معتقدند که چشمه باید خشکانده شود و این چشمه، ایران است.»

۵- برخی می‌خواهند این‌گونه وانمود کنند که سردار سلیمانی کاری به سیاست داخلی نداشت و دخالتی در این مسائل نمی‌کرد. این عده می‌خواهند ویژگی‌های سلیمانی را در خصایص فردی خلاصه کرده و اثرات فرا شخصی وی را به حاشیه برانند. رهبر انقلاب در این خصوص می‌فرمایند: «در مسائل داخل کشور -چون این حرف‌ها غالباً ناظر به مبارزات منطقه‌ای و فعّالیّت‌های منطقه‌ایِ او بود- اهل حزب و جناح و مانند این‌ها نبود، لکن بشدّت انقلابی بود. انقلاب و انقلابیگری خطّ قرمزِ قطعیِ او بود؛ این را بعضی‌ها سعی نکنند کم‌رنگ کنند، این واقعیّتِ او است؛ ذوب در انقلاب بود، انقلابیگری خطّ قرمز او بود. در این عوالم تقسیم به احزاب گوناگون و اسم‌های مختلف و جناح‌های مختلف و مانند این‌ها نبود، امّا در عالَم انقلابیگری چرا، بشدّت پایبند به انقلاب، پایبند به خطّ مبارک و نورانیِ امام راحل (رضوان‌الله علیه) بود.»

۶- نکته مهم دیگر در این مکتب، کار جهادی و خستگی‌ناپذیر است. در این مکتب بازنشستگی، خستگی، رفاه‌طلبی، منافع شخصی و مسائلی از این قبیل جایی ندارد. در مکتب سردار سلیمانی، فرماندهان و مسئولان در خط مقدم نبرد هستند و بیش از زیردستان خود کار می‌کنند و متحمل سختی می‌شوند. مکتب سلیمانی، مکتب مدیریت از راه دور و در اتاق‌های مجلل مدیریتی نیست. چنین مدیرانی بیش از همه کار می‌کنند و کمتر از همه توقع دارند. هرگز از نظام و مردم طلبکار نیستند و همیشه خود را بدهکار انقلاب و خدمتگزار مردم می‌دانند. آنان این ویژگی‌ها را بجای گفتار، در کردار خود به نمایش می‌گذارند.
بی‌شک ویژگی‌های این مکتب فراتر از موارد فوق است و موارد مهم و متعدد دیگری می‌توان به این فهرست افزود.