«بین المجالس آسیایی» تا چه حد برای ایران مهم است؟

ترکیه طی چند روز گذشته میزبان نشست منطقه‌ای مجالس آسیایی بوده است.

همزمان با برگزاری این نشست نیز هیئت پارلمانی ایران که در راس آن رئیس مجلس قرار داشت، به ترکیه سفر کرد و با حضور در شهر آنتالیا به عنوان شهر میزبان نشست بین المجالس آسیایی، در این نشست منطقه‌ای مهم شرکت کرد.

اما مجمع بین المجالس آسیایی چگونه شکل گرفته و اهمیت آن برای ایران چیست؟

از «انجمن مجالس آسیایی برای صلح» تا «مجمع بین‌المجالس آسیایی»

نخستین بار به ابتکار مجلس بنگلادش، نشستی تحت عنوان «انجمن مجالس آسیایی برای صلح (AAPP)» در سال ۱۳۷۸ در داکاء برگزار شد.

از آن پس به ترتیب نشست دوم در سال ۱۳۷۹ در کامبوج، نشست سوم در سال ۱۳۸۱ در چین، نشست چهارم در سال ۱۳۸۲ در فلیپین، نشست پنجم در سال ۱۳۸۳ در پاکستان، نشست ششم در سال ۱۳۸۴ در تایلند و نشست هفتم در سال ۱۳۸۵ در تهران برگزار شد، در نشست تهران پیشنهاد مجلس شورای اسلامی مبنی بر تغییر اساسنامه و نام انجمن به تصویب رسید و AAPP به مجمع آسیایی (APA) تبدیل شد.

همچنین در آن زمان تا کنون APA در مجموع ۱۱ مجمع عمومی برگزار کرده که آخرین آن آذر ماه امسال در ترکیه برگزار شده است.

در نشست‌های مجمع عمومی علاوه بر سخنرانی رؤسای هیئت‌ها و گزارش دبیرکل، گزارش کمیته‌های دائمی و قطعنامه‌های پیشنهادی آن‌ها ارائه و مورد تصویب قرار می‌گیرد و در پایان بیانه نهایی مجمع قرائت و به عنوان بیانیه پایانی به تصویب می‌رسد.

در حال حاضر، مجمع مجالس آسیایی که بزرگ‌ترین مجمع بعد از اتحادیه بین‌المجالس جهانی است، ۵۶ پارلمان را پوشش می‌دهد و از میان آن‌ها ۴۲ کشور به صورت عضو دائم و ۱۴ کشور عضو ناظر هستند.

اهمیت «مجمع بین المجالس آسیایی برای ایران»

ایران از جمله کشور‌هایی است که نقش بسیار پررنگ و مهمی در شکل گیری مجمع بین المجالس آسیایی دارد و همان گونه که پیش از این نیز گفته شده بود، «انجمن مجالس آسیایی برای صلح» به پیشنهاد ایران به «مجمع بین‌المجالس آسیایی» تغییر شکل یافت و به عنوان نهادی بزرگتر در منطقه به ایفای نقش پرداخت.

براین اساس طبیعی است با توجه به نقش ایران در توسعه و تقویت این مجمع، تهران نیز اهمیت دو چندانی را برای این نهاد منطقه‌ای در نظر داشته باشد.

سفر هیئت پارلمانی ایران برای شرکت در نشست مجمع در ترکیه نیز حاکی از اهمیت «مجمع بین المجالس» برای ایران است.

از سوی دیگر با توجه به بزرگی و توسعه «مجمع بین المجالس»، این نهاد منطقه‌ای دارای ظرفیت قابل توجهی در همگرایی و همکاری‌های منطقه‌ای است. بویژه آن که این نهاد دیپلماتیک منطقه‌ای، نهادی آسیایی به شمار می‌رود و لذا در تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و حتی سیاسی و امنیتی کشور‌های آسیایی می‌تواند نقش آفرینی داشته باشد.

همچنین نهاد‌های دیپلمماتیک آسیایی همواره به دلیل ماهیت غیرغربی بودن خود، به صورت طبیعی توانایی قابل توجهی در مقابله با یکجانبه‌گرایی سیاست‌های کشور‌های غربی و آمریکا دارا می‌باشند و از این منظر نیز نمی‌توان ظرفیت «مجمع بین المجالس» را به عنوان نهادی منطقه‌ای در برابر یکجانبه گرایی غربی و آمریکایی نادیده گرفت.

در عین حال شاید یکی از مهمترین ظرفیت‌های «مجمع بین المجالس»، ایفای نقش این نهاد منطقه‌ای در تقویت مناسبات تجاری و بازرگانی کشور‌های عضو باشد. از همین رو نیز در نشست اخیر این مجمع در ترکیه، توسعه اقتصادی کشور‌های عضو مورد تاکید و هدف اصلی نشست اخیر عنوان شد. در این شرایط تقویت پیوند‌های داخلی و اقتصادی کشور‌های آسیایی از طریق «مجمع بین‌المجالس»، ابزار مناسبی در برابر سلطه اقتصادی آمریکا به شمار می‌رود و در صورت تقویت همکاری‌ها و مناسبات اقتصادی کشور‌های عضو مجمع، می‌توان شاهد شکل گیری دیگر نهاد‌های تخصصی اقتصادی کشور‌های آسیایی در زیر مجموعه «مجمع بین المجالس آسیایی» نیز باشیم.

براین اساس در شرایطی که موضوع نشست اخیر «مجمع بین المجالس آسیایی» توجه به توسعه اقتصادی کشور‌های عضو بوده است، ایران می‌تواند از طریق تقویت این پیوند‌های اقتصادی و تجاری، زمینه مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکا را فراهم آورده و در واقع از طریق تقویت پیوند‌های اقتصادی با کشور‌های آسیایی، زمینه بی اثر کردن تحریم‌های یکجانبه واشنگتن را فراهم آورد. تحریم‌هایی که طی یک سال گذشته از سوی آمریکا تشدید شده و رهبران واشنگتن با ادعای «فشار حداکثری بر ایران» در تلاش برای فراگیر شدن تحریم‌ها علیه ایران دارند، هرچند این تحریم‌ها تا کنون نتوانسته نتایج مورد نظر کاخ سفید را برآورده سازد و حال ایران از طریق تقویت پیوند‌های اقتصادی خود با کشور‌های آسیایی، بیش از گذشته قادر خواهد بود تا تاثیرات چنین تحریم‌هایی را کاهش دهد.