چرا آمریکا نیروهایش را از سوریه خارج می‌کند؟

تصمیم یکباره ترامپ به خروج نیرو‌های نظامی آمریکایی از شمال سوریه و یا در برخی دیگر از خبر‌ها فقط جابه جایی این نیرو‌ها در خاک سوریه علاوه بر واکنش‌های مختلف و متفاوتی که در پی داشته، موجب ارائه تحلیل‌های گسترده و بعضاً ناهسمو در مورد اهداف کاخ سفید در انجام این اقدام شده است. در ادامه به برخی از مهمترین این تحلیل‌ها که با نگرش‌های گوناگون به ماجرا همراه بوده اند می‌پردازیم.

دکترین اول آمریکا و اقدام انتخاباتی ترامپ

مهمترین شعار ترامپ در دور پیشین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شعار معروف «اول آمریکا» بود. اهمیت این شعار در تعیین رفتار‌ها و تصمیمات غیرمعمول و غیرقابل پیشبینی ترامپ در سه سال گذشته موجب شده تا بتوان یکی از مهمترین اهداف و انگیزه‌های کاخ سفید از اعلام خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه مربوط به مبارزات انتخاباتی پیش رو برآورد کرد. واقعیت آن است که ترامپ در حوزه سیاست خارجی دستاورد قابل ملاحظه‌ای در پرونده‌های مهمی، چون جنگ تجاری با چین، بحران هسته‌ای کره شمالی، مذاکره با ایران، صلح اعراب و اسرائیل، صلح در افغانستان، بحران اوکراین و... نداشته است و بر همین اساس تمرکز اصل خود را برای ورود به رقابت‌های انتخاباتی بر موضوع پوپولیستی و عامه پسند پایان دادن به جنگ‌های بی‌نتیجه و هزینه بر، لزوم صرف مخارج جنگ‌های خارجی در داخل، پایان دادن به ایفای نقش پلیس جهانی، جلوگیری از کشته شدن سربازان آمریکایی در جنگ‌های بی حاصل و موضوعاتی از این قبیل که می‌توان آن‌ها را در ذیل شعار اول آمریکا دانست، قرار داده است.

در همین راستا می‌توان به بخشی از سخنان ترامپ بعد از علنی شدن تصمیم اشاره داشت. رئیس جمهور آمریکا در پیام‌هایی در صفحه توئیتر خود نوشت من انتخاب شدم تا از این جنگ‌های بی پایان مضحک خارج شویم جاهاییکه ارتش عزیز ما به عنوان پلیس به نفع کسانی وارد عمل می‌شد که آمریکا را دوست ندارند. دو مورد از این کشور‌ها روسیه و چین هستند چرا که آن‌ها می‌خواهند گرفتاری ما، گیرافتادن مان را دریک باتلاق و صرف مقادیر زیادی دلار را در این مسیر شاهد باشند. وقتی من مسند امور را بدست گرفتم ارتش ما کاملا به لحاظ منابع تخلیه شده بود. اکنون قوی‌تر از هر زمان دیگری است. این جنگ‌های مضحک و بی پایان، پایان می‌یابند.

همچنین وی در یک کنفرانس خبری در مورد سرنوشت زندانیان داعشی اعلام کرد «من به اروپایی‌ها گفتم که مردم خودشان را باز پس بگیرند و آن‌ها گفتند نمی‌خواهند چنین کاری انجام دهند و این‌ها را پس بگیرند. آن‌ها از آلمان یا فرانسه آمده بودند و باید باز پس گرفته می‌شدند. آن‌ها از آمریکا به عنوان یک احمق استفاده می‌کردند. صحبت از میلیارد‌ها دلار، زندگی و خیلی مسائل دیگر است.»

او همچنین با اسم بردن کشور‌های منطقه گفت: در بسیاری از موارد، این کشور‌ها ثروتمند، قدرتمند و دارای ارتش هستند و می‌توانند کار را انجام دهند. ما نمی‌توانیم پنجاه، شصت یا حتی ده هزار نفر را با خودمان به گوانتانامو بیاوریم. قرار هم نیست تا پنجاه سال آینده خرجشان را بدهیم یا از آن‌ها مراقبت کنیم.

ما می‌خواهیم نیروهایمان را به خانه بیاوریم. سال‌ها گذشته است، من سر این موضوع انتخاب شده ام. می‌توانید به سخنرانی‌های انتخاباتی من مراجعه کنید، گفتم که می‌خواهم نیروهایمان را از این جنگ‌های بی پایان خارج کنم و به خانه بیاورم. ما در آنجا نقش پلیس را داریم، ما نمی‌جنگیم بلکه کار پلیس را می‌کنیم. ما که اصلا پلیس نیستیم، به خاطر آنچه که در سه سال گذشته انجام داده ام، ما بزرگترین ارتش دنیا را داریم. ما دو و نیم تریلیون دلار صرف ارتش خود کرده ایم. ما دیگر قرار نیست در آنجا باشیم.

با در نظر گرفتن این راهبرد می‌توان اقدام ترامپ را عملی در راستای منافع بیشتر آمریکا از همکاری با ترکیه به عنوان یک قدرت مهم در ناتو و منطقه برشمرد.

اوکراین گیت و جنجال‌سازی خارجی ترامپ.

اما از بعدی دیگر به عنوان یکی از انگیزه‌ها و اهداف محتمل ترامپ می‌توان به مقطع زمانی کنونی اعلام خروج نیرو‌های آمریکایی اشاره داشت. این اتفاق در زمانی روی می‌دهد که ترامپ در زیر شدیدترین میزان فشار داخلی برای استیضاح از زمان روی کار آمدن قرار دارد به صورتی که مدارک گاف سیاسی جدید ترامپ و جدی بودن اراده دموکرات‌های کنگره برای به استیضاح کشاندن وی حتی از بحران تبانی با روس‌ها نیز بیشتر رئیس کاخ سفید را به وحشت انداخته است. در این شرایط طبیعتاً یک بحران آفرینی خارجی می‌تواند زمینه‌ای برای دور کردن اذهان عمومی و رسانه‌ها از تمرکز بر روی موضوع اوکراین گیت شود.

انتقام‌گیری از ترکیه به سبک ترامپ

با اعلام تصمیم ترامپ بسیاری این اقدام آمریکا را نشانه چراغ سبز واشنگتن به ترکیه برای پیشبرد آزادانه برنامه‌های خود در شمال سوریه عنوان می‌کنند. در این میان برخی از تحلیلگران همانند عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رای الیوم نظر متفاوتی ارائه کرده است.

عطوان معتقد است: ترامپ با تصمیم غیرمنتظره خود برای خارج کردن نیرو‌های آمریکایی از شمال سوریه هدیه‌ای "مسموم و خطرناک" به "رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه داده و ارتش این کشور را وارد دام خطرناکی کرده که خروج از آن دشوار خواهد بود، همانطور که عربستان در باتلاق یمن و آمریکا در افغانستان و عراق افتاده است.

عطوان خطرات و تهدید‌هایی که عملیات ترکیه در شمال سوریه دارد را در چند مورد بیان می‌کند:

نخست: نیرو‌های ترکیه خود را در برابر نیرو‌های دمکراتیک کرد سوریه با تجهیزات نظامی بالا و آموزش دیده و باتجربه خواهند دید.

دوم: فاکتور مالی و اقتصادی کلان این عملیات است که به ترکیه تحمیل می‌شود، چرا که اداره مناطق تحت کنترل این کشور و ارایه خدمات به صد‌ها هزار نفر و چه بسا میلیون‌ها شهروند سوری که مجبور به بازگشت به کشورشان شده اند زمانی که آمریکا از این مناطق خارج شود، بردوش آنکارا است و ترکیه باید هزینه کلان ایجاد مناطق بی طرف را بپردازد، این درحالی است که اقتصاد ترکیه از بحران اقتصادی رنج می‌برد و سناریو "لیندسی گراهام" رئیس کنگره نمایندگان آمریکا مبنی بر اعمال تحریم بر اقتصاد ترکیه نیز این کشور را تهدید می‌کند.

سوم: احتمال ورود ارتش سوریه به این عملیات و درگیری‌های با مزدوران ترکیه در مناطق شمالی وجود دارد، چرا که مسئولان سوریه بار‌ها نسبت به اینکه آن‌ها در مقابل نقض حاکمیت کشورشان از سوی آنکارا سکوت نخواهند کرد.

و چهارم آنکه به عقیده عطوان با این حمله آنکارا مسئول پدیده خطرناک وجود هزاران نفر از عناصر داعش در زندان‌های کرد‌ها و چگونگی تعامل با آن‌ها خواهد شد.