فرشتگان زمینی را فراموش نکنیم

آمار‌های غیررسمی از حضور ۱۰ میلیون معلول در جامعه ایرانی حکایت دارد؛ البته از این تعداد فقط یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار معلول که دارای مشکلات شدیدی هستند (به‌جز جانبازان سرافراز)، تحت پوشش بهزیستی قرار دارند و سایر معلولان کشور، خدمات خاصی دریافت نمی‌کنند.
بر اساس آمار‌های سازمان بهزیستی، شایع‌ترین نوع معلولیت در کشور معلولیت جسمی حرکتی تلقی می‌شود، به‌طوری‌که حدود ۳۰ درصد از معلولیت‌ها به دلیل مشکلات جسمی - حرکتی، ۲۵ درصد به دلیل معلولیت ذهنی، ۱۵ درصد معلولیت شنوایی، ۱۱ درصد معلولیت بینایی و ۹ درصد بیماران روانی مزمن و سایر معلولیت‌های ناشناخته و چندترکیبی هستند. عمده معلولان به‌واسطه مشکلات ژنتیکی از بدو تولد دارای معلولیت هستند و برخی آمار‌ها از تولد سالانه ۳۰ هزار کودک با مشکلات ژنتیکی حکایت می‌کند که البته به‌واسطه افزایش آگاهی مردم، انجام مشاوره‌های پیش از ازدواج و کاهش ازدواج‌های فامیلی، بخش زیادی از این تولد‌ها کاهش‌یافته است.
معلولان به‌عنوان یکی از اقشار جامعه ایرانی، مانند همه ایرانیان از حقوق مصرح در قانون اساسی برخوردارند؛ توجه به کرامت انسان‌ها از نظر امکان فعالیت‌های اجتماعی در اصل سوم، منع تبعیض و بهره‌مندی همگانی از حقوق مساوی در اصل نوزدهم، یکسان بودن افراد ملت و حمایت قانون از آن‌ها در اصل بیستم و لزوم برخورداری از تأمین اجتماعی در اصل بیست و نهم، بخشی از اصول قانون اساسی است که بر لزوم توجه به همه ملت از جمله معلولان تأکید می‌کند.
معلولان به‌عنوان جامعه قابل‌توجهی در کشورمان، نیاز به حمایت جدی دارند و در شرایطی که ۴۰ هزار معلول در کشور حتی از داشتن خانواده محروم‌اند، لزوم توجه و کمک دولت و دستگاه‌های مسئول در این حوزه بسیار بیشتر نمایان می‌شود. معلولان به‌واسطه نقصانی که دارند، در چند بخش نیازمند توجه و رسیدگی به‌صورت خاص هستند.

تکالیف بر زمین‌مانده برای آرامش معلولان
بخش اول نیاز‌های معلولان به وسایل کمک توان‌بخشی است که برای رفع اولیه نیاز‌های این قشر ضروری می‌نماید. معلولان و خانواده‌های آن‌ها نباید به‌جز رنج جسمانی ناشی از معلولیت، دغدغه چیز دیگری را داشته باشند و دسترسی آسان به وسایل کمک‌توانبخشی، بخش مهمی از زنجیره آرامش روانی معلولان و خانواده‌های آن‌ها را تأمین می‌کند. برای نمونه در برهه‌های مختلف کمبود باتری سمعک باعث شده بود تا معلولان شنوایی از یک وسیله ضروری که به‌شدت به آن نیازمند هستند، محروم شوند.
بخش دوم، ایجاد محیط دسترسی و زندگی عادی برای این قشر است. بر اساس قوانین مختلف و اسناد بالادستی کشور از جمله قوانین برنامه‌های پنج‌ساله سوم تا پنجم، قانون جامع حمایت از حقوق معلولان و سیاست‌های کلی نظام در امور ترویج فرهنگ ایثار و جهاد و ساماندهی امور ایثارگران و نیز لایحه حمایت از سامانه‌های حمل‌ونقل ریلی شهری، لزوم مناسب‌سازی ساختمان‌های اداری دولتی و غیردولتی، مناسب‌سازی معابر شهری، ایجاد خدمات ویژه برای معلولان در فضا‌های عمومی مانند سرویس‌های بهداشتی و آبخوری پارک‌ها، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بهره‌مندی معلولان از حمل‌ونقل عمومی و تسهیل دسترسی به مترو و اتوبوس شهری، بخشی از موضوعاتی است که در این قوانین بر آن‌ها تأکید شده است، اما علی‌رغم پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در سال‌های اخیر، دسترسی مناسب معلولان به خدمات عمومی همچنان با دشواری‌های زیادی مواجه است.
بخش سوم، ایجاد زمینه برای تحصیل و اشتغال معلولان در جامعه و کمک به بازگشت آن‌ها به زندگی اجتماعی است. معلولیت اگرچه زندگی فرد را دشوار می‌کند، اما هرگز به معنای محدودیت نیست؛ بررسی استعداد‌های معلولان نشان می‌دهد، به‌جز معلولیت‌های حاد ذهنی که زندگی فرد را به‌طورکلی مختل می‌کند، در سایر معلولیت‌ها، با از دست رفتن یکی از اعضا یا حواس بدن، سایر اعضا باقوت بیشتری به بروز استعداد خود می‌پردازند. دستاورد‌های هنری معلولان، پیروزی‌های آنان در مسابقات ورزشی و حتی رسیدن به جایگاه‌های بلند علمی نشانه‌هایی از این بروز استعدادهاست که موردتوجه رهبر انقلاب نیز قرارگرفته است؛ ایشان در سال ۱۳۷۲ در بازدید از نمایشگاه بهزیستی، در سخنانی خطاب به معلولان هنرمند فرمودند: «شما نمونه‌های بارزی از عظمت انسان هستید که باهمت عالی و قدرت اراده و پشتکار و علاقه تمام‌نشدنی خودکاره‌ای برجسته‌ای را به انجام رسانده‌اید».
خانواده‌ای هم که بنا به هر دلیلی، صاحب فرزند معلول و درگیر سختی‌های رسیدگی به او می‌شود، نباید این حقیقت و نکته معنوی ماجرا را فراموش کند که این علاوه بر یک امتحان الهی، فرصتی هم برای جلب لطف و رحمت پروردگار است؛ امکان ندارد، کسی بادل و جان و با قصد قربت، به فرزند معلول خود رسیدگی و خدمت کند و زمینه پرورش خلاقیت‌های او را فراهم کند و این در صحیفه الهی به‌طور ویژه محاسبه نشود.