امارات به دنبال فرار از باتلاق یمن

هفتم تیرماه، امارات اعلام کرد ابوظبی تصمیم دارد بخشی از نیرو‌های خود را از یمن خارج کند. یک فرمانده ارشد امارات با تائید این مطلب به خبرگزاری رویترز گفت: «این یک تصمیم دقیقه نودی نبود و ما بیش از یک سال در مورد آن برنامه‌ریزی کرده بودیم و هماهنگی‌های لازم را هم با مقامات عربستان انجام دادیم.» پیش‌تر نیز روزنامه وال‌استریت ژورنال در گزارشی گفته بود که این تصمیم امارات ازآن‌جهت اتخاذشده تا این کشور در صورت آغاز درگیری میان آمریکا و ایران، مورد واکنش انتقام‌جویانه تهران قرار نگیرد. در ادامه روزنامه وال‌استریت ژورنال اعلام کرد که خروج نیرو‌های اماراتی از یمن از یک سال پیش شروع‌شده است. این مسئله به‌عنوان یک عامل بسیار تاثیرگذار به شمار می‌رود و می‌تواند حتی باعث بازنگری ریاض در تصمیم خود مبنی بر تداوم جنگ یمن باشد؛ اما علت خروج تدریجی نیرو‌های امارات از یمن چیست؟
دلایل خروج نیرو‌های امارات از یمن
۱. رونمایی انصارالله یمن از پهپاد‌ها و موشک‌های مدرن
انصارالله یمن در ماه‌های اخیر با رونمایی از سلاح‌های مدرن خود و به‌ویژه پهپاد‌های انتحاری توانسته است معادلات نبرد را دچار تغییرات راهبردی کند. به‌گونه‌ای که فرودگاه‌های عربستان در جنوب این کشور بار‌ها توسط پهپاد‌های یمن موردحمله قرارگرفته‌اند. این مسئله در کنار اینکه انصارالله تأکید کرده که ۳۰۰ نقطه حساس عربستان و امارات را برای حمله شناسایی کرده‌اند، باعث ایجاد هراس در بین مقامات امارات شده است. در واقع مهم‌ترین دلیلی که موجب اقدام امارات در خارج کردن نیرو‌های خود از یمن شده است، ترس این کشور از حملات انصارالله به تأسیسات حیاتی و فرودگاه‌های اماراتی است. در حقیقت افزایش قدرت جنبش انصارالله و متحدانش و دستیابی به سلاح‌های پیشرفته، باعث بازنگری امارات در مورد حضور در یمن شده است.
۲. شکست‌های میدانی و خسارت‌های مالی و جانی
امارات در ۵۰ ماه گذشته در عرصه میدانی در مقابل انصارالله زمین‌بازی را واگذار کرده است. اوج شکست امارات در بندر الحدیده بوده که در نهایت منجر به عقب‌نشینی امارات از این منطقه شد. امارات طی پنج سال گذشته که در جنگ یمن مشارکت داشته است، خسارت‌های سنگینی را در عرصه‌های مختلف متحمل شده است. گزارش‌ها حاکی از هزینه ۱.۳ میلیارد دلاری ماهانه امارات در جنگ یمن است (۱۶ میلیارد دلار در سال). جالب‌توجه آن است که امارات از زمان آغاز جنگ تا به امروز، با هزینه یادشده اقدام به ایجاد تشکیلات نظامی متعدد در جنوب یمن علیه منصور هادی (رئیس‌جمهور مستعفی یمن که موردحمایت عربستان است) کرده است، یعنی ابوظبی عملاً برخلاف اهداف اعلام‌شده ائتلاف تحت رهبری عربستان علیه یمن رفتار کرده است. همچنین بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های اماسک، امارات از سال ۲۰۱۵ میلادی تا ژوئن ۲۰۱۸ میلادی نزدیک به ۱۱۱ تن از نظامیان خود را در جنگ‌های فرامرزی و غالباً در یمن از دست داده است. بزرگ‌ترین ضربه به امارات کشته شدن ۴۸ سرباز اماراتی در یک حمله در استان مأرب بوده است. افزایش تلفات در میان نیرو‌های اماراتی و کشته و مجروح شدن تعدادی از اعضای خاندان حاکم و خانواده‌های بزرگ برای نخستین بار در تاریخ این کشور رخ داده است. این خسارت‌ها باعث اعتراض‌های داخلی در امارات شده است. در عرصه داخلی، وجود نارضایتی فزاینده در سایر امیرنشین‌ها مانند شارجه، دبی و رأس الخیمه که علاقه‌ای به درگیر شدن در جنگ با یمن نداشتند از دلایل خروج تدریجی امارات از یمن به شمار می‌رود. هرچند این نارضایتی‌ها علنی نشد، اما ورود جنگ به پنجمین سال، آن‌هم بدون دستیابی به نتیجه‌ای مشخص یا راه‌حل‌های سیاسی باعث شد که این نارضایتی‌ها کم‌کم ظهور و بروز یابند.
۳. تشدید اختلافات بین امارات و عربستان
عربستان و امارات از فروردین ۹۴ به یمن حمله کرده و در ۵۰ ماه گذشته بیش از ۶۰ هزار یمنی را به شهادت رسانده‌اند. باوجود ائتلاف این دو کشور در حمله به یمن، تضاد منافع دو کشور باعث درگیری بین نیرو‌های تحت امر این دو کشور در یمن شده است. اختلافات میان عربستان و امارات ازآنجا آغاز شد که منصور هادی خالد بحاح، نخست‌وزیر دولت فراری و مستعفی خود را که البته موردحمایت مقامات امارات بود، از کار برکنار کرد. پس از برکناری وی، فردی به نام ژنرال الأحمر به‌جای بحاح در پست نخست‌وزیری قرار گرفت که به سرسپردگی به عربستان سعودی معروف بود. این اقدام منصور هادی، خشم مقامات ابوظبی را برانگیخت و موجب شد آن‌ها به سهم خواهی در قبال نقش‌آفرینی خود در قالب ائتلاف سعودی روی‌آورند. دامنه این شکاف‌ها به‌جایی کشیده شد که امارات از نیرو‌های حرکت تجزیه جنوب یمن در برابر دولت مستعفی منصور هادی حمایت کرد. این در حالی است که رئیس‌جمهور فراری و مستعفی خودخوانده یمن از حمایت‌های بی‌دریغ عربستان برخوردار است. اختلافات عربستان سعودی و امارات، در سال گذشته پس از شکست جنگ الحدیده تشدید شد که در آن ائتلاف سعودی، به‌ویژه نیرو‌های تحت حمایت امارات عربی متحده، در نفوذ به منطقه الحدیده ناکام ماندند درحالی‌که عربستان سعودی روی اشغال این منطقه برای باز کردن راه رسیدن به صنعا و توقف حملات ارتش و کمیته‌های مردمی به جیزان، عسیر و أب‌ها حساب کرده بود. عبدالبار عطوان چند دلیل را برای عقب‌نشینی امارات از یمن برشمرده که مهم‌ترین این دلایل به این شرح است:
اول: انتقال جنگ توسط جنبش انصارالله و هم‌پیمانان داخلی و خارجی آن از خاک یمن به عمق خاک کشور‌های عضو ائتلاف عربی و درنهایت افزایش سؤالات مردم این کشور‌ها درباره مشروعیت این جنگ و نگرانی آن‌ها از گسترش جنگ و طرح سؤالاتی درباره این‌که آیا اساساً این جنگ فایده‌ای دارد یا نه؛
دوم: افزایش قدرت انصارالله و هم‌پیمانان آن و دستیابی آن‌ها به سلاح‌هایی پیشرفته؛
سوم: به پایان رسیدن لیست اهداف غیرنظامی و نظامی ائتلاف عربستانی – اماراتی و در مقابل، وجود بیش از ۳۰۰ هدف برای انصارالله که اکنون در تیررس موشک‌های بالستیک و هدایت‌شونده و پهپاد‌های آن قرار دارند.
چهارم: فروپاشی چشم‌گیر توانمندی‌های دفاعی زمینی و هوایی کشور‌های ائتلاف عربی که برای آن ده‌ها میلیارد هزینه کرده بودند؛
پنجم: گسترش احساس بی‌تفاوتی به‌صورت گسترده و رو به فزونی در امارات، مناطقی همانند شارجه، دبی و رأس الخیمه برای ورود به این جنگ از ابتدا اشتیاقی نداشتند.
شش: افزایش خسارت‌ها و تلفات در میان نیرو‌های اماراتی و کشته و زخمی شدن برخی از اعضای خاندان حاکم و خانواده‌های بزرگ آن برای اولین‌بار در تاریخ این کشور؛
هفتم: کاهش سطح هماهنگی‌های نظامی میان دو هم‌پیمان اماراتی و عربستانی در میادین جنگ و نکته قابل‌توجه اینکه حضور عربستان در منطقه‌ای مثل المهره، خروج امارات ازآنجا را به دنبال دارد؛
هشتم: شکایت بسیاری از مسئولان نظامی امارات از آمادگی پایین ارتش عربستان در میادین نبرد با وجود داشتن تجهیزات نظامی پیشرفته؛
آیا خروج امارات از یمن یک فریب است؟
هم‌زمان بااینکه رسانه‌هایی مانند رویترز و وال‌استریت ژورنال از خروج نیرو‌های اماراتی از یمن خبر داده‌اند، اما برخی رسانه‌ها معتقدند که این مسئله، یک فریب است. روزنامه «الاخبار» دراین‌باره نوشت: «پس‌ازآنکه تجهیزات نظامی گسترده به جنوب یمن ارسال شد و شبه‌نظامیان وابسته به امارات در ساحل غربی و استان‌های شبوه و جزیره سقطری مواضع خود را مستحکم کردند، امارات تلاش می‌کند به جهان بگوید حضور نظامی خود را در استان‌های جنوبی و شرقی یمن کاهش داده و این خلاف واقعیت است.» این روزنامه به نقل از منبعی نظامی در صنعا اعلام کرد، خبر‌های منتشر شده دراین‌باره صحت ندارد و هدف ابوظبی «فریب» است و اخبار مذکور در رسانه‌ها هم‌زمان با عملیات تقویت حضور نظامی امارات در جنوب، جبهه‌های ساحل غربی و استان جوف منتشر می‌شود. طبق این گزارش، اطلاعات تأیید نشده حاکی از آن است که آمریکا و برخی کشور‌های عضو شورای امنیت به امارات و ابزار‌های مزدور آن دو ماه مهلت داده تا تکلیف نبرد در ساحل غربی را یکسره کند. به گفته یکی از مسئولان یمنی، اعلام عقب‌نشینی امارات از یمن بیشتر یک تاکتیک است که دلیل آن مهار افکار عمومی در داخل و خارج امارات است که خواستار خروج امارات از ائتلاف سعودی و توقف جنگ یمن هستند. بااین‌حال به نظر می‌رسد که امارات اگر نقش نظامی خود را در یمن کم‌رنگ کند، نقش سیاسی خود را در عرصه داخلی یمن و به‌ویژه شورای انتقالی افزایش خواهد داد.