سفر بشار اسد به تهران با ۸ پیام راهبردی

بشار اسد رئیس جمهور سوریه هفته قبل به تهران سفر کرد و با رهبر معظم انقلاب اسلامی و رئیس جمهور دیدار کرد. این سفر دومین سفر خارجی بشار اسد از سال ۲۰۱۱ و شروع بحران این کشور به شمار می‌رود. در هشت سال گذشته، بشار اسد تنها یک بار در سال ۲۰۱۷ به روسیه سفر کرده بود. اهمیت این سفر آنچنان بود که رسانه‌های معتبر جهان به سرعت آن را پوشش داده و نشانگر تحولی در بحران سوریه دانستند. نکته مهم در سخنان رهبر معظم انقلاب این بود که ایشان، بشار اسد را «قهرمان جهان عرب» خواندند. این تعبیر، بسیار مهم و قابل توجه است. چرا که پیش از این، جمال عبدالناصر رئیس جمهور اسبق مصر در دهه ۶۰ میلادی به دلیل مقابله با اسرائیل به عنوان قهرمان جهان عرب مطرح بود، اما رهبر معظم انقلاب به نوعی این لقب و عنوان را برای بشار اسد بکار بردند. دلیل لقب گرفتن بشار اسد به قهرمان جهان عرب، ایستادگی او در طول ۸ سال گذشته در مقابل تمام دنیای غرب و عرب و تروریست‌های تکفیری و صیانت از شرف ملت سوریه و خاک این کشور بوده است. بشار اسد بر خلاف دیگر حاکمان عربی در راستای مقابله با تروریست‌ها در ۸ سال گذشته لحظه به لحظه با ارتش و نظامیان بوده و بار‌ها در جبهه‌های نبرد حضور داشته است. سفر بشار اسد رئیس جمهور روسیه به تهران، حاوی پیام‌های زیاد منطقه‌ای و بین‌المللی بود که به فراخور گنجایش آن در یک مقاله، به مهمترین آن‌ها اشاره می‌شود:
۱- تثبیت سیاسی و نظامی دولت سوریه و آغاز سفر‌های خارجی

یکی از مهم‌ترین پیام‌های سفر بشار اسد به تهران مخابره این پیام به کشور‌های منطقه‌ای است که دولت سوریه از مرحله بحران عبور کرده و ثبات سیاسی و میدانی در این کشور حاکم شده است. سفر اخیر وی به تهران تاکیدی بر پایان بحران سوریه و ورود این کشور به دوران بازسازی و فرایند سیاسی است. این مسئله شکست بزرگی برای جبهه غربی-عربی-عبری است که در ۸ سال گذشته رویای برکناری بشار اسد و ساقط کردن نظام قانونی این کشور را داشتند.

ایران در ۸ سال گذشته به روش‌های مختلف همگام با دولت سوریه علیه تروریست‌های مستقر در خاک این کشور مبارزه کرده است. به گونه‌ای که با همکاری ایران، روسیه و حزب الله لبنان در کنار ارتش سوریه، داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در این کشور شکست خوردند. مقامات سوریه بار‌ها ایران را به عنوان مهمترین شریک خود در این مبارزه ۸ ساله معرفی کرده‌اند؛ بنابراین رئیس‌جمهور سوریه به نمایندگی از مردم کشورش آمده بود تا از حمایت‌های بی‌دریغ ایران در این جنگ خانمانسوز و ویرانگر تشکر کند.

۳-پاسخی به حامیان جدایی تهران و دمشق

در یک سال اخیر جبهه ضد مقاومت پس از ناکامی در طرح اولیه خود مبنی بر ساقط کردن نظام سوریه و قطع کردن کمربند محور مقاومت سعی داشته‌اند تا به نوعی به روش‌های مختلف به دنبال تضعیف اتحاد ایران و سوریه باشند. در این مسیر فشار‌های زیادی هم بر دولت سوریه صورت گرفت و رژیم صهیونیستی بار‌ها به مواضع دولت سوریه حمله کرد و به نوعی این پیام را به بشار اسد داد که تازمانی که ایران در سوریه باشد این حملات ادامه خواهد داشت. امید اسرائیل این بود که دمشق در برابر این فشار‌ها تسلیم شود و از ایران به تدریج فاصله بگیرد. علاوه بر این، رسانه‌های ضد مقاومت در منطقه، بازگشایی سفارت خانه‌های کشور‌های عربی و عقب‌نشینی آن‌ها در برابر دمشق را به نوعی حاصل توافقی پنهانی بین دمشق و کشور‌های عربی دانسته‌اند که در برابر کاهش نفوذ ایران در سوریه روابط کشور‌های عربی با سوریه از سرگفته شود. در واقع تلاشی همه جانبه با هدف کاهش نقش ایران در سوریه صورت گرفت.

حامیان تروریست‌های مستقر در سوریه تلاش زیادی کرده‌اند تا در کنار درگیر کردن سوریه در جنگ با تروریست‌ها از نظر سیاسی با اخراج این کشور از اتحادیه عرب و دیگر نهاد‌های عربی و همچنین قطع روابط با این کشور، دمشق را در انزوایی شدید قراردهند. اما شکست‌های میدانی تروریست‌ها باعث شده است تا در عرصه سیاسی نیز عقب نشینی ارتجاع عرب شروع شود و بسیاری از کشور‌ها سفارتخانه‌های خود را در سوریه بازگشایی کرده‌اند و اتحادیه عرب نیز خواستار بازگشت سوریه به این اتحادیه شده است. سفر بشار اسد به تهران نیز به عنوان آغازی بر پایان پروژه انزوای سوریه به شمار می‌رود و باید منتظر تداوم سفر‌های خارجی بشار اسد بود.

رهبران اروپایی و فرستادگانی از ۱۶ کشور عربی روز یکشنبه هفته گذشته نخستین نشست عربی- اروپایی خود را در شرم الشیخ مصر برگزار کردند. در واقع برخی از کشور‌های عربی به رهبری عربستان سعی داشتند تا خود را به عنوان محور موضوعات غرب آسیا معرفی کنند و به عبارتی برای این منطقه و مسائلی مانند یمن، سوریه و عراق تعیین تکلیف کنند. دیدار بشار اسد از تهران درست در زمانی برگزار شد که سران برخی از کشور‌های عربی و اروپایی در شرم الشیخ نشستی را با عنوان کنفرانس عربی - اروپایی برگزار کردند. همزمانی سفر بشار اسد به تهران و این کنفرانس این پیام مهم را دارد که محور مقاومت با پیروزی بر تروریسم مورد حمایت بیشتر این کشورها، در حال تداوم طرح‌های خود برای آینده است و هر طرح امنیتی بدون حضور ایران و سوریه عملا محکوم به شکست است.

رهبر معظم انقلاب، ایران وسوریه را «عمق راهبردی یکدیگر» عنوان کردند و خواستار حفظ روحیه ایستادگی و افزایش قدرت دولت و ملت سوریه و گسترش ارتباطات مذهبی و رفت‌و آمد علمای مذهبی دو کشور شدند. نکته مهم در این مورد این است که عمق راهبردی فراتر از بُعد نظامی و سیاسی است و بیشتر یک مسئله فرهنگی است. عمیق‌ترین نفوذ‌ها نفوذ فرهنگی است و به همین دلیل رهبر معظم انقلاب بر گسترش ارتباطات مذهبی و رفت‌وآمد علمای مذهبی دو کشور تاکید کردند. چرا که نفوذ اقتصادی و یا نظامی پایدار نخواهد بود. دلیل تاکید رهبر معظم انقلاب بر مسائل فرهنگی و گسترش آن در روابط با سوریه نیز توجه به نقش فرهنگ در نفوذ پایدار است.

آمریکا در درجه اول طرح ساقط کردن کشور سوریه را اجرا کرد. پس از شکست در این پروژه، تجزیه سوریه را دنبال نمود، اما این فتنه نیز با ناکامی مواجه شد. تربیت نسل جدید تروریست‌ها در سوریه نیز طرح دیگر آمریکا است؛ پایگاه خبری «العهد» در گزارشی اعلام کرده روانشناسان آمریکایی در شرق سوریه در حال اجرای طرح بازتولید داعش برای ۱۰ سال آینده هستند. اما یکی از مهم‌ترین طرح‌های آمریکا برای سوریه پس از شکست طرح ساقط کردن نظام سوریه، ایجاد منطقه امن است. ایجاد منطقه امن با هدف فراهم کردن زمینه برای ایجاد فشار سیاسی و نظامی بر دمشق است و آمریکا سعی دارد از این طریق در سوریه حضور خود را تثبیت کند. رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با بشار اسد نسبت به این توطئه هشدار دادند. ایشان پیروزی جریان مقاومت در سوریه را موجب عصبانیت آمریکایی‌ها و تلاش آنان برای طراحی توطئه‌های جدید دانستند و با اشاره به نمونه‌ای در این زمینه گفتند، مسئله منطقه حائل که آمریکایی‌ها در سوریه به دنبال ایجاد آن هستند، از جمله این توطئه‌های خطرناک است که باید با قاطعیت آن را رد کرد و در مقابل آن ایستاد.

مقامات دو کشور ایران و سوریه بر نقش تهران در بازسازی سوریه تاکید کردند. این مسئله بسیار مهم است چرا که کشور‌های حامی تروریست‌ها در ۸ سال گذشته پس از شکست نقشه اولیه خود یعنی ساقط کردن نظام سوریه اکنون به دنبال پیگیری برنامه‌های خود از روش‌های دیگری هستند. به همین دلیل نوعی مسابقه بین کشور‌های عربی برای بازگشایی سفارت در دمشق به راه افتاده است. ایران در این مسئله باید به صورت قاطع و جدی ورود کند. چرا که ایران عامل اصلی شکست تروریست‌ها در سوریه بوده و در این راه متحمل هزینه‌هایی شده است؛ بنابراین باید از منافع پس از این بحران نیز منتفع شود. بازسازی سوریه فرصت مناسبی است که بخش خصوصی ایران می‌تواند در آن وارد شود و حلقه پیروزی ایران را در سوریه تکمیل کند.