جفت پوچ اروپا برای ایران

پایگاه رهنما :

سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان، هفته گذشته پس از ماهها تاخیر «ثبت سازوکار به نام INSTEX» را اعلام کردند آنهم در حالی که اروپایی ها باید تحریم‌های ضدایرانی آمریکا را خنثی کرده و ایران را از منافع برجامی خود منتفع می کردند. اینستکس، در داخل مورد تبلیغ گسترده یک جریان رسانه‌ای قرار گرفت که به نظر می‌آید بنا بر ملاحظاتی تمایل به گفتن همه واقعیات در مورد سازوکار ویژه مالی اروپا را ندارند. اما در کنار امیدهایی که به این سازوکار بسته شده است، بیم‌ها و نگرانی‌های جدی نیز مطرح هستند که نباید مورد غفلت قرار گیرند.
نخست- این سازوکار دست کم تا اواسط سال جاری میلادی، قرار نیست که INSTEX برای کالاهای تحریمی از سوی ایالات متحده مانند نفت استفاده شود. بلکه در چند ماه آتی تنها اقلام غیر تحریمی شامل غذا و دارو از طریق این سازوکار در دسترس ایران قرار خواهد گرفت.
دوم- روش کار INSTEX به شکلی است که ایران نخواهد توانست پول حاصل از صادرات نفت خود را به داخل کشور بازگرداند. ایران تنها می‌تواند معادل پول نفت صادراتی خود از کشورهای خارجی کالا دریافت کند.
سوم- با توجه به اظهارات مقامات آمریکایی و اروپایی اساسا تضمینی برای اینکه این سازوکار بتواند از شرکت‌های اروپایی مایل به همکاری با ایران در برابر تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا محافظت کند وجود ندارد.
چهارم- با توجه به اینکه، اروپایی‌ها موضوعاتی مانند بحث سیاست‌های منطقه‌ای و توان دفاعی موشکی ایران را نیز مطرح و نسبت به آن‌ها ابراز نارضایتی کردند؛ این گزاره وجود دارد که این ۳کشور اروپایی ادامه کار INSTEX را مشروط و منوط به مذاکره ایران در مورد سیاست‌های منطقه‌ای و موضوع توانمندی موشکی خود کنند.
پنجم- با توجه اینکه طبق اصول کلی حقوقی و مفاد کنوانسیون ۱۹۶۹ وین متن بیانیه سه کشور اروپایی (INSTEX) شرایطی را به وجود آورده است که نتیجه آن تحمیل پیامد‌های جدید حقوقی به طرف ایرانی علاوه بر متن توافق هسته‌ای است. جالب تر اینکه از اردیبهشت ماه تاکنون (بعد از خروج ایالات‌متحده امریکا) طرف ایرانی استمرار اجرای تعهدات برجامی خود را مشروط به «تلاش عملی اروپا جهت تامین منافع اقتصادی و تجاری ایران» کرد و اروپایی‌ها امروز در حرکتی گستاخانه روی شرط دیروز طرف ایرانی شرط گذاشته و با طرح درخواست‌های جدید در قالب INSTEX، شرط ایران را ملغی و شروط جدیدی را درخواست کرده اند. اروپایی ها در حالی تعهدات برجامی خود را اجرایی نکرده اند و بعد از خروج امریکا نیز با وعده های پوچ ایران را همچنان متقاعد به ماندن در برجام کرده اند که امروز شروط بدعت‌آمیزی را پیش روی طرف ایرانی گذاشته است! این بدان معناست که طرف اروپایی نه تنها شروط موجود در متن برجام (تعهدات برجامی) را که در قالب تعهدات دهگانه در پیوست ۲ برجام موجود است، اجرایی نکرده است بلکه شروط ثانویه ایران در روز خروج امریکا از برجام مبنی بر «اقدام عملی طرف اروپایی برای ایجاد یک سازوکارمالی جهت ایجاد و توسعه روابط اقتصادی و تجاری ایران با سایر کشورها» را نیز کماکان مورد بی توجهی قرار داده است. نکته مهم دیگر آنکه اینستکس کف خواسته های ایران و گامی ابتدایی برای وعده پرطمطراق اروپایی مبنی بر «اس‌پی‌وی» است آنهم در حالی که اروپایی‌ها بر اساس متن برجام متعهد شده‌اند مجموعه‌ای از تعهدات گسترده دهگانه را تحت عناوینی مانند «برداشته شدن تحریم‌ها»، «رفع موانع بانکی ـ. اقتصادی جهت سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی اروپایی در ایران» و چه در مرحله «رفع حل و فصل اختلافات در نظام حقوقی برجام» و «حسن اجرای تعهدات دو طرف بر اساس اصل حسن نیت» اجرایی کنند. به بیان بهتر اروپایی ها حتی وظایف حداقلی خود را نیز در قبال تعهداتی که به طرف ایرانی داده است اجرایی نکرده است در حالی که در ماده ۲۹از متن برجام از ضرورت خودداری اتحادیه اروپا و دولت‌های عضو آن جهت «اعمال سیاست‌هایی عادی‌سازی روابط اقتصادی تجاری ایران با کشورها» به صراحت سخن به میان آمده است. اروپا در موارد عديده‌اي هم طي 3 سال اخير بارها همانند آمريکايي ها برجام را نقض کرده و حتي به دم دستي ترين تعهدات خود در متن برجام را نيز اجرايي نکرده است و امروز به جاي آنکه توسط دستگاه سياست خارجه کشورمان جهت اجرايي کردن تعهدات مصرح 10 گانه خود در پيوست دوم برجام امروز شروط گستاخانه‌اي را در قالب اينستکس از طرف ايراني خود درخواست مي‌کند. بدتر آنکه اروپايي‌ها طي 3 سال اخير بارها به بهانه هاي مختلف نه تنها ايران را ناقض قطعنامه 2231 معرفي کرده و پرونده کشورمان را با مشارکت آمريکايي به شوراي امنيت سازمان ملل برده بلکه تحريم‌هاي جديدي را عليه کشورمان وضع و اجرايي کرده است، مانند آنکه در سال 95 «شرکت ملي نفتکش از طرف دادگاهي در اروپا تحريم مي‌شود»، يا در تيرماه 96 «اتحاديه اروپا فهرست 23شخص حقيقي و 14 شخص حقوقي را در رابطه با تحريم موشک‌هاي بالتسيک و منع اشاعه سلاح‌هاي هسته‌اي» منتشر کرد. آنچه مهم مي نمايد اين نکته است که اروپا با انبوهي از اقدامات ضدايراني قبل و بعد از برجام و امروز با گستاخي در قالب اينستکس نبايد پاسخ درخور توجهي (توقف اجراي تعهدات توسط طرف ايراني) مواجه شوند؟