ابعاد کودتای آمریکایی در ونزوئلا

طی چهار سال گذشته، آمریکا به هر ابزاری متوسل شده تا دولت مستقل مادورو را به زیر بکشد. حمایت سیاسی و مالی و حتی نظامی از غربگرایان، تلاش برای ترور مادورو، برهم زدن ثبات اقتصادی مادورو و حالا فتنه جدیدی که می‌رود تا ونزوئلا را در آتش قدرت‌پرستی کاخ‌سفید غرق کند. «مایک پنس» معاون رئیس جمهور آمریکا پیش از فتنه اخیر ونزوئلا، در پیامی ویدئویی ضمن دخالت مجدد در امور داخلی ونزوئلا و بدون اشاره به وضع تحریم‌ها علیه این کشور گفت: به نیابت از ترامپ رئیس جمهوری آمریکا حمایت خود را از مردم ونزوئلا اعلام می‌کنم! چهارشنبه سوم بهمن ماه نیز مخالفین نیکولاس مادرو که با حمایت آمریکا قوت قلب گرفته بودند به خیابان‌ها ریختند و «خوان گوایدو» رئیس شورای ملی ونزوئلا و رهبر مخالفان تحت امر آمریکا در این کشور، خود را رئیس‌جمهوری موقت معرفی و سپس سوگند یاد کرد! در پی این اقدام غیر قانونی، بلافاصله «دونالد ترامپ» رئیس جمهور و «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌هایی مداخله‌جویانه از این تصمیم استقبال کرده و گوایدو را به عنوان رئیس‌جمهوری موقت ونزوئلا به رسمیت شناختند! اندکی بعد، کشور‌های کانادا، برزیل، آرژانتین، کلمبیا، شیلی، پرو و چند کشور دیگر، مواضع مشابهی اتخاذ کردند. در عین حال، مادورو که از کناره‌گیری خودداری کرده است، تقریبا با همان سرعت با ابراز حمایت ترکیه، روسیه، مکزیک، ایران و بولیوی روبرو شد که این موضوع موجب به وجود آمدن رویارویی بین‌المللی بر سر آینده ونزوئلا شده است. با وجود آنکه شنبه شب هفته گذشته، جلسه پرتنشی در شورای امنیت برگزار شد، آمریکا تلاش داشت کودتای ونزوئلا را جنبه قانونی بخشیده و رهبر شورشیان را به عنوان رئیس جمهور جا بزند که با مقاومت روسیه و چین این نقشه نقش بر آب شد. اما آمریکا در ونزوئلا به دنبال چیست؟
تلاش‌های آمریکا برای حفظ حیات خلوت خود
آمریکا به صورت سنتی منطقه آمریکای لاتین را حیاط خلوت خود می‌داند، اما نفوذ شوروی سابق در این منطقه این حیاط خلوت را برهم زد و آمریکا دیگر نمی‌توانست آزادانه در آمریکای لاتین به تامین منافع خود بپردازد. در سال‌های بعد چین نیز نفوذ قابل توجهی در این منطقه کسب کرده است و نکته جالب توجه این است که این دو کشور هردو رقبای اصلی آمریکا در عرصه جهانی هستند و از طریق حمایت از حکومت‌های چپ‌گرا در آمریکای لاتین به گسترش نفوذ خود می‌پرداختند. از سوی دیگر ایران نیز در یک دهه اخیر توانسته است با گسترش همکاری‌ها در آمریکای لاتین جایگاه ویژه‌ای در این منطقه به دست بیاورد و از بدشانسی آمریکا، ایران نیز دشمن شماره یک واشنگتن است که حیاط خلوت آمریکا را بر هم زده است؛ بنابراین آمریکا به نوعی به دنبال بستن این دروازه و کاهش نفوذ ایران، چین و روسیه در آمریکای لاتین است. با توجه به اینکه آمریکا بنا به دلایل متعدد دیگر نمی‌تواند به صورت نظامی در آمریکای لاتین دخالت و دولت‌های چپ‌گرای این کشور‌ها را برکنار کند، بنابراین سعی کرده است تا با نوعی با حرکت خزنده، پروژه‌های خود را به پیش ببرد. نگاهی به تاریخ اقدامات آمریکا در کشور‌های مختلف در طول ۱۰۰ سال گذشته نشان می‌دهد این کشور به طور مستقیم و یا غیرمستقیم در بیش از ۵۰ کودتا نقش داشته و در تعداد دیگری از این کودتا‌ها نیز ناکام مانده است. اوج دخالت‌های آمریکا نیز در آمریکای لاتین بوده است. آمریکای لاتین ۱۸ کشور دارد که فقط از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۶ شاهد ۱۶۲ کودتا بوده است. بولیوی با ۱۸ کودتا رکورددار است. بازیگر خارجی بیشتر این کودتاها، آمریکا بوده است. در ونزوئلا نیز از زمان انتخابات ریاست جمهوری این کشور پروژه حذف مادورو وارد فاز اجرایی شد. مادورو در آن انتخابات که ۲۰ مه ۲۰۱۸ با مشارکت ۴۷.۷ درصد از واجدان شرایط برگزار شد با کسب ۶۷.۷ درصد آرا به پیروزی رسید. با وجود این، آمریکا و برخی از متحدان این کشور بعد از مراسم تحلیف، فشار‌ها روی مادورو برای کناره‌گیری از قدرت را شدت بخشیدند. به علاوه، تنها دقایقی بعد از آنکه مادورو قدرت را به دست گرفت، «سازمان کشور‌های آمریکا» (سازمانی متشکل از ۳۵ کشور قاره آمریکا) با تصویب قطعنامه‌ای در جلسه فوق‌العاده شورای دائم خود ریاست‌جمهوری مادورو را غیرقانونی اعلام کرد. همزمان با آغاز به کار مجمع ملی ونزوئلا از ۵ ژانویه، فشار‌های این مجمع و رئیس آن، گوایدو روی دولت مادورو برای کناره‌گیری از قدرت شدت گرفت و در نهایت، او ۲۳ ژانویه به عنوان رئیس‌جمهور خودخوانده ونزوئلا سوگند یاد کرد. در واقع فتنه‌ای آمریکایی و یا بهتر است بگوییم فتنه‌ای غربی علیه ونزوئلا در حال جریان است. روزنامه وال‌استریت ژورنال فاش کرد طرح مخفی دولت آمریکا برای پیشنهاد کمک به خوآن گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا، از پیش‌تعیین شده و کاملا هماهنگ شده بود. به نوشته این روزنامه آمریکایی، شب قبل از روزی که خوآن گوایدو خود را «رئیس جمهور موقت ونزوئلا» خواند، وی تماسی تلفنی با مایک‌پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا، داشت. پنس در این تماس تلفنی تاکید کرد اگر او (گوایدو) بتواند زمام امور را از نیکلاس مادورو (رئیس‌جمهور ونزوئلا) بگیرد، از حمایت آمریکا برخوردار خواهد بود. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در اظهاراتی مداخله‌جویانه درباره وضعیت ونزوئلا، از مردم این کشور خواست تا علیه دولت مشروع و منتخب خود شورش کرده و دولت نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا را سرنگون کنند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا حتی از اعلام آمادگی کشورش برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به ارزش بیش از ۲۰ میلیون دلار به ونزوئلا خبر داد.
ماموریت فرستاده آمریکا
وزرات خارجه آمریکا «الیوت آبرامز» را به‌عنوان فرستاده ویژه در امور ونزوئلا تعیین کرد. مایک پمپئو در این مورد تاکید کرد، ما برای تضمین بازگشت دموکراسی به ونزوئلا الیوت آبرامز، دیپلمات کهنه‌کار را برای رسیدگی به امور این کشور تعیین کردیم. اما نکته خنده‌دار این است که آمریکا فردی را برای به اصطلاح بازگرداندن دموکراسی در امور ونزوئلا انتخاب کرده که کارنامه بسیار سیاهی دارد و همین مسئله نیت واقعی آمریکا را برملا می‌کند. الیوت آبرامز که قرار است با کودتا، دموکراسی را به ونزوئلا بازگرداند، در سال ۲۰۰۶ به کمک محمد دحلان در جنبش فتح فلسطین رفت تا علیه حماس که در انتخابات پیروز شده بود، کودتا کند. علاوه بر این، آبرامز به «مرد جوخه‌های مرگ» در آمریکای لاتین مشهور است. ردپای او در بسیاری از کودتا‌ها و جنگ‌های داخلی چند دهه اخیر این منطقه هویداست و نکته جالب آنکه پمپئو ماموریت آبرامز را بازگرداندن دموکراسی به ونزوئلا خوانده است!
مراحل بحران سازی آمریکا در ونزوئلا
- ایجاد شائبه تقلب در انتخابات
- ایجاد دو دستگی و تفرقه در بین مردم
- خرابکاری در بازار و ایجاد نارضایتی
-کاهش شدید ارزش پول ملی
- تحریم و افزایش فشار‌های اقتصادی
- معرفی یکی از رهبران اپوزیسیون به عنوان رئیس‌جمهور
- افزایش خشونت‌های خیابانی و اجرای پروژه کشته‌سازی
- زمینه‌سازی برای دخالت بین‌المللی از سوی کشور‌های همسایه و سازمان‌های منطقه‌ای
- تهدید به مداخله نظامی با توجیهات حقوق بشری
اگر نگاهی دقیق به ماجرا‌های چند روز گذشته در ونزوئلا داشته باشیم، روندی که آمریکا و کشور‌های غربی برای برکناری دولت مادورو دنبال می‌کنند، بدعتی خطرناک در روابط بین الملل محسوب می‌شود. به رسمیت شناختن یک اپوزیسیون شورشی در مقابل دولتی که با رأی مردم روی کار آمده، در حقیقت بازگشت به دوران کلاسیک استعمارگری است. نکته مهم این است که اگر آمریکا به دنبال سرنگونی دولت ونزوئلا از طریق دخالت نظامی و یا سوریه‌سازی این کشور باشد، به طور حتم کشور‌هایی همچون چین و روسیه بی‌تفاوت نخواهند ماند و شاید این بار آمریکایی‌ها شکستی سهمگین‌تر در حیاط خلوت خود متحمل شوند.