کپی آمریکایی از فناوری ایرانی | شاهد در آمریکا لوکاس شد!

امریکا مدت‌هاست که به خود می‌بالد که پیشرفته‌ترین کشور از نظر فناوری در جهان است و ادعا دارد که نوآوری می‌کند و سایر کشورها از آمریکا تقلید می‌کنند. اما این شعار و ادعای آمریکایی‌ها حداقل در حوزه پهپادی صدق نمی‌کند، چون براساس گزارش نشریه آمریکایی «نشنال اینترست»، ایالات متحده پهپاد رزمی جدید خود را بر پایه فناوری پهپاد ایرانی شاهد طراحی کرده است، روندی که نشانه تغییر معادله قدرت پهپادی جهان است.

این نشریه آمریکایی گزارش داده است که ایالات متحده در حال توسعه یک پهپاد رزمی جدید است که مستقیماً بر پایه فناوری پهپاد ایرانی شاهد طراحی شده و این روند را «وارونگی چشمگیر» در الگوهای فناوری نظامی جهان توصیف می‌کند. در این گزارش گفته شده است که نیروی تفنگداران دریایی آمریکا سامانه‌ای به نام پهپاد رزمی کم‌هزینه یا «لوکاس» را توسعه می‌دهد و این پهپاد در عمل نسخه‌ای تقریباً مشابه پهپادهای ایرانی شاهد توصیف شده است.

مقاله تأکید می‌کند که ایالات متحده برای سال‌ها خود را پیشتاز فناوری نظامی جهان معرفی کرده و دیگران را تنها «تقلیدکننده» دانسته بود؛ اما در حوزه پهپادها، این معادله دگرگون شده است. در این گزارش آمده که کشورهایی مانند چین، روسیه، ترکیه و اوکراین به‌شدت در زمینه توسعه پهپاد سرمایه‌گذاری کرده‌اند، در حالی که آمریکا دچار کاهش رضایت‌مندی بوده است. نشنال اینترست تأکید می‌کند که ایران، به‌ویژه با پهپادهای شاهد، تأثیرگذارترین قدرت پهپادی جهان شده و این پهپادها نقش برجسته‌ای در درگیری‌های اخیر ایفا کرده‌اند.  به گزارش نشنال اینترست، پهپادهای شاهد ـ به‌ویژه مدل شاهد ۱۳۶ ـ اکنون به‌طور گسترده در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رسانه آمریکایی می‌نویسد که ایالات متحده یک پهپاد شاهد را به‌دست آورده و با کالبدشکافی فناوری آن، نسخه آمریکایی لوکاس را ساخته است. این گزارش همچنین مدعی است که ایران در سال ۲۰۱۱ با مهندسی معکوس پهپاد آمریکایی RQ-۱۷۰ توانست پایه‌های برنامه پهپادی خود را بنا کند و همین فناوری، ساخت مدل‌های ابتدایی شاهد را ممکن ساخت و سپس ایران سامانه‌های پیشرفته‌تری تولید کرد که اکنون فراتر از توان تولیدی آمریکا توصیف می‌شوند.

نگرانی از کپی برداری از ایران

مقاله همچنین به هزینه پایین این پهپاد ـ حدود ۳۵ هزار دلار ـ اشاره می‌کند و می‌نویسد که وزارت دفاع آمریکا قصد دارد تولید آن را مشابه شیوه ساخت «کشتی‌های لیبرتی» در جنگ جهانی دوم به‌صورت انبوه و توسط چندین سازنده انجام دهد. نشنال اینترست در پایان هشدار می‌دهد که آمریکا اکنون در حال «کپی‌برداری» از فناوری نظامی ایران است و این موضوع باید جدی گرفته شود.

این نشریه تأکید می‌کند که توانمندی پهپادی ایران برخلاف تصویر ارائه‌شده توسط واشنگتن «عقب‌مانده» نیست و این پرسش را مطرح می‌کند که ایران چه سامانه‌های پیشرفته دیگری در اختیار دارد که ممکن است تهدیدی واقعی برای نیروهای آمریکا و متحدانش در آینده باشد.

پهپاد آمریکایی بر اساس فناوری ایرانی

براساس گزارش‌ها، پهپاد شاهد ۱۳۶ یک مهمات سیار تهاجمی تک‌مسیره است. این پهپاد از یک موتور پیستونی با ملخ رانشی عقب‌ران استفاده می‌کند که موجب تولید صدای خاص و بلند آن می‌شود، صدایی که معمولاً شبیه «موتورگازی» یا ماشین «چمن‌زن» توصیف می‌شود.

نسخه آمریکایی این پهپاد را شرکت «اِسپکتر وورکس» SpektreWorks تولید کرده و با نام FLM ۱۳۶ شناخته می‌شود. بنا بر اعلام این شرکت، این پهپاد از روی نسخه‌ای از شاهد که یا از خاورمیانه (غرب آسیا)، یا از اوکراین به‌دست آمده، بازطراحی و شبیه‌سازی شده است. این پهپاد با بهره‌گیری از یک موتور درون‌سوز کاربراتوری ۲۱۵ سی‌سی قادر است به مدت شش ساعت پرواز کند.

قیمت هر فروند پهپاد شاهد بین ۲۰ هزار تا ۵۰ هزار دلار برآورد می‌شود. نسخه آمریکایی این پهپاد در قالب برنامه LUCAS (سامانه رزمی تهاجمی بدون‌سرنشین کم‌هزینه) توسعه یافته است. پهپاد لوکاس، مخفف سامانه کم‌هزینه تهاجم رزمی بدون‌سرنشین، با حدود ۳ متر طول و ۲.۴ متر دهانه بال توسط شرکت آمریکایی اسپکتر ورکس و با همکاری ارتش آمریکا توسعه یافته است.

قیمت 35هزار دلاری پهپاد لوکاس احتمالاً شامل بوستر راکتی پرتاب یا هزینه‌های توسعه و تحقیق اولیه برای ساخت آن نمی‌شود. مدل آمریکایی نیز مانند پهپاد‌های شاهد و گرن از سیستم راهبری جی پی اس استفاده می‌کند. مشخص است که روس‌ها تغییرات اساسی در سامانه جی پی اس مدل‌های خود ایجاد کرده‌اند؛ از جمله بهره‌گیری از آنتن‌های پیشرفته «ضدجمینگ» و افزودن قابلیت‌های هوش مصنوعی به مدل گرن ۲. جدیدترین نسخه‌های روسی همچنین برای عملیات گروهی بهینه‌سازی شده‌اند.

کپی کاری کم کیفیت آمریکایی

یک مقام آمریکایی هم درباره استفاده از فناوری پهپاد ایرانی شاهد گفته است: «ارتش آمریکا یک فروند شاهد ایرانی را به‌دست آورد. آن را بررسی و مهندسی معکوس کردیم و اکنون با چند شرکت آمریکایی همکاری می‌کنیم. لوکاس محصول همین تلاش است و تقریبا همان طراحی شاهد را دنبال می‌کند.»

طبق اطلاعات شرکت اسپکتر ورکس، این نمونه بردی حدود ۷۱۴ کیلومتر دارد و ظرفیت حمل بار آن ۱۸ کیلوگرم است و با سرعت ۷۴ نات (حدود ۱۳۷ کیلومتر بر ساعت) پرواز کروز دارد.

نکته جالب آنجاست که با وجود کپی برداری ارتش آمریکا از نمونه پهپاد ایرانی، اما بازهم پهپاد ایرانی در مقام مقایسه عملکردی بهتر دارد، چون براساس گزارش منابع نظامی، شاهد ۱۳۶ با موتور کوچک ۵۰ اسب‌بخاری، حداکثر سرعت حدود ۱۸۵ کیلومتر بر ساعت و برد تقریبی ۲ هزار کیلومتر دارد و می‌تواند کلاهک ۴۰ کیلوگرمی حمل کند.

کپی‌ تکراری

البته پهپاد لوکاس اولین کار کپی آمریکا از پهپاد ایرانی شاهد نیست. حدود 6 ماه پیش نیز، یک شرکت آمریکایی فعال در حوزه هوافضا از پهپاد جدیدی رونمایی کرد که شواهد نشان می‌داد از یک پهپاد قدرتمند ایرانی کپی شده است. براساس گزارش اینترستینگ‌انجینیرینگ، شرکت آمریکایی «گریفون اروسپیس» از پهپادی رونمایی کرد که شباهت ظاهری و کارکردی آن با شاهد ایرانی، گمانه‌زنی‌ها درباره کپی‌برداری آمریکا از این فناوری را تقویت کرد.

این پهپاد که «آروهد ام.کیو.ام ۱۷۲ ( MQM-172 Arrowhead) نام دارد، هم به‌عنوان «هدف پرنده» برای تمرینات نظامی طراحی شده و هم قابلیت تبدیل به پهپاد انتحاری را دارد؛ دقیقا همان نقشی که پهپادهای شاهد ایران سال‌هاست در میدان نبرد ایفا می‌کنند.

جالب اینکه شرکت سازنده در تبلیغات خود روی «دوکاره بودن» این پهپاد مانور می‌دهد؛ ویژگی‌ای که در طراحی و کارکرد پهپادهای ایرانی به چشم می‌خورد.«آروهد» توانایی حمل ۴۵ کیلوگرم محموله را دارد و بسته به مأموریت می‌تواند با تجهیزات شناسایی یا کلاهک انفجاری مجهز شود. این در حالی است که ایران سال‌هاست چنین فناوری‌هایی را در اختیار دارد و حتی در میدان‌های واقعی نبرد به کار گرفته است.