تحلیل وضعیت درگیری آمریکا و ونزوئلا

تبیین:

با توجه به تحولات اخیر در روابط آمریکا و ونزوئلا، به ویژه تشدید تنش‌ها از سپتامبر ۲۰۲۵، این درگیری را می‌توان به عنوان یکی از مصادیق بارز سیاست‌های امپریالیستی ایالات متحده در آمریکای لاتین تفسیر کرد. از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب ، این وضعیت نه تنها نمادی از تلاش واشنگتن برای حفظ هژمونی جهانی از طریق مداخله نظامی و اقتصادی است، بلکه فرصتی برای تقویت جبهه مقاومت مستقلان در برابر سلطه‌گری آمریکا به شمار می‌رود. در ادامه، بر اساس بررسی اظهارنظرهای مقامات آمریکایی و اروپایی، تحلیل‌های موسسات معتبر بین‌المللی و مواضع رسمی ایران، یک تحلیل دقیق و منطقی ارائه می‌شود.

این تحلیل بر پایه اصول مقاومت، حفظ حاکمیت ملی و نقد یک‌جانبه‌گرایی آمریکا استوار است، که همواره از سوی رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید شده است.

۱. خلاصه وضعیت درگیری: تشدید نظامی و اقتصادی

درگیری فعلی ریشه در بحران سیاسی ونزوئلا از سال ۲۰۱۹ دارد، اما از سپتامبر ۲۰۲۵ به سطح جدیدی از تنش نظامی رسیده است. ایالات متحده حملات هوایی به قایق‌های ادعایی قاچاق مواد مخدر در نزدیکی سواحل ونزوئلا را آغاز کرده، که منجر به کشته شدن چندین نفر، از جمله اتباع کشورهای مختلف، شده است. ونزوئلا این حملات را "غیرقانونی" و مقدمه‌ای بر تغییر رژیم می‌داند و به شورای امنیت سازمان ملل شکایت برده است. همزمان، اعزام ناو هواپیمابر "جرالد آر. فورد" به آمریکای لاتین، به عنوان بزرگ‌ترین استقرار نظامی آمریکا در منطقه از دهه‌ها پیش، نگرانی‌ها را افزایش داده است. رئیس‌جمهور نیکلاس مادورو این اقدامات را "جنگ ساختگی" برای توجیه مداخله خوانده و هشدار داده که ونزوئلا آماده دفاع از خود است. از منظر جمهوری اسلامی ایران، این تحولات ادامه "جنگ ترکیبی" آمریکا علیه دولت‌های مستقل است، مشابه آنچه بر ایران تحمیل شده و هدف آن تضعیف محور مقاومت در آمریکای لاتین است.

۲. اظهارنظرهای مقامات آمریکایی و اروپایی: تمرکز بر "تهدیدهای امنیتی" در برابر نقد حقوق بشری

مقامات آمریکایی:

 رویکرد واشنگتن مثلا بر "امنیت منطقه‌ای" و مبارزه با "شبکه‌های جنایی" تأکید دارد، مقامات وزارت خارجه و دفاع آمریکا، مانند سخنگوی پنتاگون، حملات به قایق‌ها را "دفاعی" و بر اساس اطلاعات اطلاعاتی توجیه کرده‌اند، بدون افشای جزئیات.  دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در اظهاراتی اخیر، ونزوئلا را "تهدیدی برای صلح" خوانده و از "اقدام قاطع" سخن گفته، که مادورو آن را مقدمه‌ای بر "جنگ دیوانه‌وار" تفسیر کرده است. این مواضع، از دیدگاه ایران، ماسکی برای پنهان کردن اهداف ژئوپلیتیکی مانند کنترل منابع نفتی ونزوئلا و جلوگیری از نفوذ چین و روسیه است.

مقامات اروپایی:

اتحادیه اروپا رویکرد محتاطانه‌تری اتخاذ کرده و بیشتر بر مسائل حقوق بشری تمرکز دارد، در بیانیه‌ای در شورای حقوق بشر سازمان ملل (سپتامبر ۲۰۲۵)، نمایندگان اتحادیه اروپا بر لزوم آزادی زندانیان سیاسی در ونزوئلا و تعامل سازنده با مکانیسم‌های حقوق بشری تأکید کرده‌اند، بدون اشاره مستقیم به حملات نظامی آمریکا. این موضع، که از سوی ایران "دوگانگی" خوانده می‌شود، نشان‌دهنده تبعیت اروپا از سیاست‌های آمریکا در عین حفظ ظاهری بی‌طرفی است. برای مثال، کمیسیون اروپا بر "حقوق بشر" تمرکز دارد، اما سکوت در برابر نقض قوانین بین‌المللی توسط آمریکا را نادیده می‌گیرد.

از منظر مقام معظم رهبری، این اظهارنظرها بخشی از "جنگ روانی" آمریکا برای مشروعیت‌بخشی به مداخلات است، که تنها با "مقاومت فعال" خنثی می‌شود – همان‌طور که در دیدار با مادورو در ۲۰۲۲ تأکید شد.

۳. تحلیل‌های موسسات معتبر: هشدار نسبت به هزینه‌های استراتژیک و نقض قوانین

موسسات معتبر بین‌المللی، مانند شورای روابط خارجی (CFR)، مرکز استیمسون و چتم هاوس، بر جنبه‌های استراتژیک و حقوقی تنش‌ها تمرکز کرده‌اند:

- شورای روابط خارجی (CFR):

در ردیابی جهانی درگیری‌ها، بی‌ثباتی ونزوئلا را "بحران مداوم" توصیف کرده و هشدار می‌دهد که حملات آمریکا می‌تواند به "جنگ گسترده" در کارائیب منجر شود، با هزینه‌های انسانی بالا (۷.۹ میلیون نفر نیازمند کمک بشردوستانه در ۲۰۲۵).

- مرکز استیمسون:

تحلیل اکتبر ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که حملات آمریکا نه تنها هزینه‌های عملیاتی بالایی دارد، بلکه همبستگی آمریکای لاتین با ونزوئلا را افزایش می‌دهد و به مادورو مشروعیت سیاسی می‌بخشد. این موسسه بر "هزینه‌های استراتژیک" تأکید دارد، از جمله تضعیف ائتلاف‌های منطقه‌ای آمریکا.

- مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS):

نقش پورتوریکو را در پروجکشن قدرت آمریکا برجسته کرده، اما هشدار می‌دهد که استقرار نظامی می‌تواند به "تشدید غیرضروری" منجر شود.

- چتم هاوس:

 حملات به قایق‌ها را "نقض قوانین بین‌المللی" می‌داند، زیرا توجیه "دفاع از خود" یا "مبارزه با تروریسم" فاقد اعتبار حقوقی است.

- هیومن رایتس واچ:

 بر سرکوب پیش از انتخابات ژوئیه ۲۰۲۵ تمرکز دارد، اما این را به عنوان توجیهی برای مداخله آمریکا نقد می‌کند.

از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، این تحلیل‌ها تأییدکننده "شکست استراتژیک" آمریکا در برابر مقاومت ونزوئلا است. رهبر معظم انقلاب در بیانات خود، چنین درگیری‌هایی را "جنگ فرسایشی" آمریکا علیه ملت‌های مستقل دانسته و بر "اتحاد استراتژیک" با کشورهایی مانند ونزوئلا تأکید کرده‌اند، که منجر به توافق ۲۰ ساله همکاری ایران-ونزوئلا در ۲۰۲۲ شد.

۴. موضع جمهوری اسلامی ایران و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: همبستگی در مقاومت

جمهوری اسلامی ایران، بر اساس اصول انقلاب اسلامی، ونزوئلا را "نماد مقاومت بولیواری" در برابر امپریالیسم می‌بیند. وزارت خارجه ایران در بیانیه‌های متعدد (مانند ۱۷ اکتبر ۲۰۲۵) حملات آمریکا به قایق‌های ماهیگیری را "نقض منشور سازمان ملل" و "تهدید صلح جهانی" خوانده و از شورای امنیت خواسته است مداخله کند. رئیس‌جمهور ، نیز بر "حمایت از تمامیت ارضی ونزوئلا" تأکید کرده و آن را بخشی از مبارزه مشترک با "قلدری آمریکا" دانسته است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در بیانات اخیر در مورد درگیری‌های منطقه‌ای، مقاومت را "تنها راه مقابله با فشارهای هیبریدی آمریکا" توصیف کرده‌اند، که مستقیماً به وضعیت ونزوئلا قابل تعمیم است. در دیدار با مادورو (۲۰۲۲)، ایشان ونزوئلا را "مقاوم در برابر جنگ اقتصادی و نظامی آمریکا" ستوده و بر "همکاری عمیق‌تر" برای خنثی‌سازی تحریم‌ها تأکید کرده‌اند. از منظر معظم‌له، این درگیری بخشی از "جنگ جهانی آمریکا علیه محور مقاومت" است، که ایران، ونزوئلا و متحدانشان (مانند کوبا) را هدف قرار داده، و راه‌حل آن "اتحاد مستقلان" و "اقتصاد مقاومتی" است.

۵. تحلیل منطقی: پیامدها و راهبردهای پیشنهادی از منظر ایران

از دیدگاه جمهوری اسلامی، درگیری فعلی آمریکا-ونزوئلا را می‌توان در سه لایه تحلیل کرد:

- لایه استراتژیک:

 آمریکا با اعزام ناو و حملات هوایی، به دنبال "تغییر رژیم" است تا منابع نفتی ونزوئلا را کنترل کند و نفوذ چین و روسیه را مهار نماید. اما تحلیل‌های موسسات مانند استیمسون نشان می‌دهد این رویکرد "پرتلفات" است و می‌تواند به "پودر انفجاری" در کارائیب منجر شود. ایران این را "اشتباه محاسباتی" آمریکا می‌بیند، مشابه شکست در عراق و افغانستان.

- لایه حقوقی و اخلاقی:

 اظهارنظرهای اروپایی بر حقوق بشر، دوگانگی را آشکار می‌کند: سکوت در برابر نقض قوانین توسط آمریکا، در حالی که ونزوئلا را به دلیل سرکوب داخلی محکوم می‌کنند. این "استفاده ابزاری از حقوق بشر"، از سوی ایران، توجیهی برای سلطه‌گری است.

- لایه ایدئولوژیک:

 از منظر آیت‌الله خامنه‌ای، ونزوئلا "مدرسه مقاومت" آمریکای لاتین است، و حمایت ایران (مانند صادرات بنزین و فناوری) بخشی از "جبهه جهانی ضداستکباری" است. تشدید تنش‌ها، فرصتی برای تقویت این جبهه است.

راهبردهای پیشنهادی:

1.     مقاومت فعال: ونزوئلا باید مانند ایران، بر اقتصاد مقاومتی و اتحاد با BRICS تمرکز کند.

2.     دیپلماسی چندجانبه: فشار بر سازمان ملل برای محکومیت آمریکا، و تقویت ائتلاف ایران-ونزوئلا-کوبا.

3.     هشدار جهانی: خطر "جنگ منطقه‌ای" را برجسته کردن، تا افکار عمومی را بسیج کند.

در نهایت، این درگیری تأیید می‌کند که "مقاومت، کلید پیروزی" است ، همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند  ایران آماده تقویت این مقاومت است تا هژمونی آمریکا را به چالش بکشد و جهان چندقطبی را پیش ببرد.