پاسخ جمهوری اسلامی ایران به تهدید دریایی ترامپ

تبیین:

ترامپ در مصاحبه‌های اخیر با فاکس نیوز اشاره کرده که آمریکا از ابتکار امنیت فشار برای توقیف نفتکش‌های ایرانی استفاده خواهد کرد تا صادرات نفت ایران را کاهش دهد، که این امر می‌تواند درآمد ایران را تا ۷۵۰ هزار بشکه در روز کم کند.  این تهدید در پاسخ به حمایت ایران از گروه های مقاومت مانند انصارالله در یمن و حملات به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ مطرح شده، جایی که آمریکا ایران را متهم به تهدید امنیت دریایی می‌کند.

لذا این تهدید بخشی از استراتژی ترامپ برای مذاکرات هسته‌ای است، مشابه دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، اما با شدت بیشتر به دلیل تنش‌های اخیر در منطقه (مانند جنگ غزه و حملات رژیم صهیونیستی به کشورها).  از منظر اقتصادی، هدف کاهش صادرات نفت ایران به چین و اروپا است، که می‌تواند قیمت جهانی نفت را افزایش دهد .  از دیدگاه امنیتی، این تهدید ریسک تشدید تنش در خلیج فارس را افزایش می‌دهد، زیرا ایران می‌تواند با بستن تنگه هرمز (که ۲۰ درصد نفت جهان از آن عبور می‌کند) پاسخ دهد.  منتقدان (مانند نوام چامسکی در تحلیل‌های اخیر) این را بخشی از "امپریالیسم آمریکایی" می‌دانند که می‌تواند به جنگ ناخواسته منجر شود، در حالی که حامیان ترامپ آن را ضروری برای مهار "تهدید هسته‌ای و تروریستی" ایران توصیف می‌کنند. در همین راستا سفرها و بازدیدهای اخیر فرماندهان نیروهای مسلح ،نشان‌دهنده آمادگی دفاعی در برابر تهدیدهای آمریکا و رژیم صهیونیستی  است.

 کلیدی‌ترین موارد:

بازدید سرلشکر محمد پاکپور (فرمانده کل سپاه پاسداران): ایشان  از یگان‌های دریایی سپاه در جزایر خلیج فارس (مانند ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک) بازدید کرد و اعلام نمود که نیروی دریایی سپاه "آماده مقابله با هر تهدیدی" است.  این بازدید شامل بررسی پایگاه‌های موشکی و ناوگان دریایی بود و وی تأکید کرد که "دشمنان نمی‌توانند امنیت خلیج فارس را تهدید کنند". این اقدام مستقیماً پاسخی به تهدید ترامپ است و نشان‌دهنده تقویت حضور نظامی در مناطق استراتژیک است.

سفر دریادار شهرام ایرانی (فرمانده نیروی دریایی ارتش): ایشان  به سن‌پترزبورگ روسیه سفر کرد تا در نشست فرماندهان دریایی کشورهای حاشیه دریای خزر (روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان) شرکت کند. در حاشیه این نشست، او با همتایان آذربایجانی و قزاق دیدار کرد و توافق‌نامه همکاری استراتژیک دریایی امضا شد. دریادار ایرانی تأکید کرد که "کشورهای خزر نیازی به حضور خارجی برای امنیت ندارند"، که این می‌تواند اشاره‌ای به تهدیدهای آمریکا باشد.

بازدیدسرلشکر موسوی (رئیس ستاد کل نیروهای مسلح) :از یگان‌های هجومی نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران استان هرمزگان بازدید که شامل بررسی یگان‌های سطحی، زیرسطحی، تکاوری و پروازی نیروهای دریایی ارتش و سپاه بود و  تأکید کرد نیروهای دریایی ایران "آمادگی فوق‌العاده‌ای برای درگیری احتمالی آینده" دارند و این نیروها از آمادگی کامل رزمی در دریا، زمین و هوا برخوردار هستند.

نکات کلیدی این بازدیدها:

• تمرکز بر امنیت دریایی:  بازدید از یگان‌های دریایی در هرمزگان (منطقه استراتژیک خلیج فارس) مستقیماً پاسخی به تهدید ترامپ علیه نفتکش‌های ایرانی است، زیرا این منطقه کلیدی برای صادرات نفت ایران و تنگه هرمز است.
• هماهنگی بین ارتش و سپاه :سرلشکر موسوی بر هماهنگی بین نیروهای ارتش و سپاه تأکید کرد، که نشان‌دهنده وحدت فرماندهی تحت ستاد کل است و می‌تواند به معنای آمادگی برای عملیات مشترک در برابر تهدیدهای دریایی آمریکا باشد.
• پیام بازدارندگی: سرلشکر موسوی این بازدید را فرصتی برای نمایش "توان آفندی و پدافندی" (هجومی و دفاعی) دانست و گفت نیروهای مسلح "برای مقابله با هر تجاوز احتمالی آمادگی دارند". این بخشی از استراتژی بازدارندگی فعال ایران است، مشابه اظهارات قبلی‌اش در مورد پاسخ "خردکننده" به تهدیدها.

این بازدیدها با سایر اقدامات هم‌خوانی دارد و نشان‌دهنده یک الگوی کلی است،تقویت حضور نظامی در مناطق حساس دریایی، همکاری با متحدان مانند روسیه و ارسال پیام آمادگی به آمریکا و رژیم صهیونیستی. این سفرها بر تقویت اتحادهای منطقه‌ای (با روسیه و کشورهای آسیای مرکزی) تمرکز دارند تا در برابر تحریم‌ها و تهدیدهای دریایی آمریکا مقاومت کنند. بازدید سردار پاکپور جنبه دفاعی داخلی دارد، در حالی که سفر دریادار ایرانی دیپلماتیک-نظامی است و می‌تواند به همکاری‌های فنی (مانند مانورهای مشترک دریایی) منجر شود. این اقدامات نشان‌دهنده "دیپلماسی دفاعی" ایران برای مقابله با انزوا است.

اقدام احتمالی ایران در صورت عملی شدن تهدید ترامپ

اگر تهدید ترامپ عملی شود (مانند توقیف نفتکش‌های ایرانی در دریاهای آزاد)، ایران احتمالاً با ترکیبی از اقدامات نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی پاسخ خواهد داد. بر اساس بیانیه‌های رسمی و سابقه تاریخی (مانند توقیف نفتکش‌ها در ۲۰۱۹):

پاسخ نظامی: ایران تهدید به بستن تنگه هرمز کرده، که می‌تواند صادرات نفت به اروپا و آسیا را مختل کند.   رهبر معظم انقلاب  در سخنرانی اخیر هشدار "پاسخ خردکننده" دادند و پایگاه‌های موشکی را در حالت آماده‌باش قرار گرفته است. سپاه پاسداران می‌تواند کشتی‌های آمریکایی یا متحدان را توقیف کند، همان‌طور که اخیراً دو نفتکش با ۳ میلیون لیتر سوخت را توقیف کرد.  همچنین، حمایت از انصارالله یمن برای حملات به کشتی‌ها در دریای سرخ افزایش خواهد یافت.

پاسخ دیپلماتیک و اقتصادی: ایران کشورهای منطقه‌ای را هشدار داده که "هرگونه همکاری با آمریکا در تهدید کشتی‌های ایرانی" عواقب خواهد داشت. وزارت خارجه ایران آمریکا را "کشور قانون‌شکن" خوانده و مذاکرات را رد کرده. ایران ممکن است صادرات نفت را از طریق "ناوگان سایه" (کشتی‌های پنهان) ادامه دهد یا اتحاد با روسیه و چین را تقویت کند.

محمد سجاد شیرودی