ازدواج؛ چالش‌ها و راه‌کارها

تبیین:

اول ماه ذی‌الحجه در تقویم رسمی کشور ما به مناسبت و یُمن سالروز ازدواج امیرالمومنین امام علی (ع) و حضرت صدیقه طاهره (س) با عنوان «روز ازدواج» نامگذاری شده است تا بهانه و فرصتی باشد برای توجه به بایدها و نبایدهای این امر مقدس؛ پیوندی که بنا به روایات، در پیشگاه خداوند محبوب‌تر از آن وجود ندارد و البته این رویداد مبارک، اگر بدون توجه به برخی اصول باشد، حتما به معضلی جدی برای طرفین تبدیل می‌شود.

بر اساس اطلاعات به دست آمده از سازمان ثبت احوال کشور، نرخ ازدواج از ۷۹۵ هزار در سال ۱۳۹۲ به میزان ۵۲۵ هزار ازدواج در سال ۱۴۰۱ کاهش یافته است. همچنین میانگین سن مناسب برای ازدواج در سال ۱۳۹۲ برای پسران ۲۷.۳ و برای دختران ۲۳.۱ بوده است که این ارقام برای سال ۱۴۰۱ به ترتیب به مقادیر ۲۸ و ۲۳.۹ افزایش یافته است. برخی منابع گویای این مطلب است که این آمار در بهار ۱۴۰۲ برای مردان ۳۰.۷ سال و برای زنان ۲۶.۵ سال ثبت شده است.اما سوال اینجاست که مهمترین دلایل بالا رفتن سن ازدواج یا روی‌گردانی از آن چیست؟

* فشارهای اجتماعی و عدم اعتماد جوانان به ازدواج

بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، مشروعیت بخشی اجتماعی به تجرد، فرعی شدن مساله ازدواج در اذهان عمومی جامعه، هراس ناشی از تجربه ناموفق دیگران، آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی مانند اعتیاد، بی بند و باری، همسرآزاری، طلاق، روابط سرد همسران، دخالت اطرافیان و مانند آن، موجب سلب اعتماد جوانان از ازدواج گردیده و موجب شده است که جوانان به جای اینکه زندگی زناشویی را عاملی برای رشد اجتماعی خود بدانند آن را سبب گرفتاری بیشتر خود تلقی کنند. از موانع اجتماعی دیگر می‌توان طولانی بودن تحصیلات دانشگاهی را نام برد. اغلب دختران و پسران تمایل دارند که تا پایان مدت تحصیل و بعد از آن تا زمان اشتغال از ازدواج خودداری کنند. علاوه بر این مسئله خدمت سربازی برای پسران و عدم پذیرش ازدواج با سرباز یا دانشجو از سوی دختران موجب می‌شود، تا ایجاد شرایط بهتر، ازدواج را به تعویق بیندازند.

یافتن شغل در گذشته بیشتر وابسته به فنون و مهارت‌هایی بود که فرد در دوران نوجوانی می‌آموخت اما امروزه داشتن یک شغل قابل قبول مستلزم گذراندن یک دوره بلندمدت تحصیلی است. علاوه بر آن کسب مدارک تحصیلی اعتبار اجتماعی و اقتصادی برای جوانان چه دختر و چه پسر به همراه دارد.

* اقتصاد؛ سایه سنگینی بر سر ازدواج

این پژوهش‌ها نشان می‌دهد، علت نداشتن تمایل به ازدواج در بیشتر جوانان برخوردار نبودن از شغل، مسکن و تهیه لوازم و ضروریات زندگی و جشن ازدواج است. در این بین، خانواده‌های دختران هم مشکل تهیه جهیزیه را سد بزرگی برای ازدواج دخترانشان می‌دانند، بخصوص خانواده‌هایی که چند دختر با فاصله‌های سنی کم و پشت سرهم دارند. اقتصاد عاملی مهم و اثرگذار در تصمیم فرد برای ازدواج است که اگر به خوبی از سوی متولیان امور علاج نشود، بدون تردید اثرات جبران‌ناپذیری در این حوزه خواهد داشت.

احسان کاظمی روانشناس و مشاور خانواده با تأکید بر اینکه مناسک ازدواج با رویکرد فرهنگی، امروزه به سمت مناسک اقتصادی رفته است و روزبه‌روز گسترده‌تر و پیچیده‌تر می‌شود، تاکید می‌کند: ازدواج‌های امروزی با گذشته تفاوت بسیاری دارد به گونه‌ای که سایه تجملات، چشم و هم‌چشمی و اسراف بر ازدواج‌ها سنگینی می‌کند و هزینه‌های چند میلیونی سالن‌های لاکچری، پذیرایی، لباس و مابقی موارد برای راهی شدن زوج‌ها به خانه بخت صرف می‌شود، اما زوجین برای آگاهی، شناخت و کسب مهارت‌های زندگی حاضر به مشاوره قبل از ازدواج نیستند.

وی می‌افزاید: موانع اقتصادی در امر ازدواج جوانان وجود دارد اما اگر نوع نگرش، توقعات و سبک زندگی متناسب‌سازی شود، موانع به حدی کم‌رنگ می‌شود که علاوه بر سکوی پرش برای زوجین بقیه مسائل نیز حل خواهد شد، چراکه تنها با شرایط مالی نمی‌توان بازدارنده‌ها را از میان برداشت.