دکتر محمدحسین محترم

۱- در ۱۵ ماه گذشته نتانیاهو از «پیروزی مطلق بر حماس» و بایدن از «نابودی توان رزمی حماس» سخن می‌گفتند، اما توافق اعلام شده نشان داد که نه از آن پیروزی و نه از آن نابودی هیچ نشانه‌ای وجود ندارد، چرا که با پیروزی مطلق و نابودی دشمن خود، دیگر نیازی به توافق با آن وجود ندارد! نتانیاهو حتی نتوانست به هدف کوچاندن یک میلیون از مردم غزه برسد و مردم غزه پای فلسطین ماندند.

لذا: اولا اولین و مهم‌ترین عاملی که اسرائیل مجبور به تن دادن به توافق شد، صبر و تاب‌آوری مردم غزه بود که یک لحظه هم صحنه را خالی نکردند و کمترین تردیدی در انتخاب مسیر درست به خود راه ندادند. ایستادگی و تاب‌آوری مردم و رزمندگان غزه در کنار انفعال و عدم مقاومت ارتش سوریه و نتیجه این دو اتفاق تجربه ارزشمند مضاعفی را برای ملت‌ها رقم زد. مردم غزه اسرائیل را مجبور به اذعان به یک قدرت تاثیرگذار و توافق با قدرتی کرد که ادعای نابودی آن را داشت، اما ارتش سوریه با انفعال و عملکرد خود اسرائیل را بر مردم مسلط کرد! همان‌گونه که رهبرمعظم انقلاب فرمودند که تحولات و سقوط سوریه یک تجربه ناشی از غفلت و تاب نیاوردن ارتش سوریه در مقابل فشارها و توطئه‌های آمریکا و اسرائیل بود؛ توافق اسرائیل با حماس نیز یک تجربه ناشی از هوشیاری و بصیرت و صبر مردم و رزمندگان غزه بر مشکلات و تاب‌آوری در مقابل فشارهای دشمنان کینه‌توز و عنود است. لذا توافق اعلام شده تاکید و اذعانی به عمیق‌تر و بیشتر شدن وجه اجتماعی و مردمی جنبش حماس می‌باشد.

تاب‌آوری مردم غزه نشان داد یک ملت با دست خالی و با تکیه بر ایمان و اعتقاد خود می‌تواند دشمن‌ترین دشمن خود را مجبور به تن دادن به خواسته‌هایش کند و او را علی‌رغم تبلیغات پر حجم سیاسی–رسانه‌ای به زانو درآورد و البته که هزینه دارد و صد البته که هزینه آن کمتر از هزینه سازش و تسلیم و نابودی است! این دلیل و اثبات منطق و سخن رهبری است که فرمودند «آنها به این خیال بودند که مردم را زیر فشار قرار بدهند تا آنها خودشان علیه حماس بایستند و قیام کنند؛ عکس شد؛ مردم بیشتر طرفدار حماس شدند».

ثانیا اسرائیل با این توافق در کمترین حالتی که قابل تصور است تهدید علیه خود را تقویت و تشدید کرد چرا که با این توافق حداقل سه هزار نیروی آبدیده و با انگیزه و مقاوم را در مرحله اول به کادر سازمان مقاومت غزه تزریق می‌کند که هرکدام از آنها خود یک یحیی سنوار هستند و همان‌گونه که یحیی سنوار پس از آزادی از زندان بزرگ‌ترین عملیات اطلاعاتی – نظامی و امنیتی تاریخ را علیه اسرائیل طراحی و اجرا کرد، قطعا سه هزار زندانی آزاد شده در این توافق نیز خواهند توانست با انگیزه‌تر به طراحی عملیات‌های بزرگ‌تر و تاریخ‌سازتر دست بزنند، بخصوص که تجربه موفقیت‌آمیز طوفان الاقصی را پیش رو دارند، آنگونه که اکنون سازماندهی و فرماندهی حماس بر عهده محمد السنوار است. لذا اسرائیل باید منتظر عملیات‌های بزرگ‌تری در آینده باشد!

آمریکا و دنیای غرب حامی اسرائیل که تمام تلاش و امکانات خود را برای نابودی حماس به‌کار گرفته بودند، اکنون با این توافق نشان دادند با جنایت‌بارترین جنگ تاریخ و با برنامه‌ریزی گسترده‌ای که برای نابودی مقاومت در کل منطقه کردند؛ نتوانستند اسرائیل را از بحران امنیتی خارج کنند و همچنان از زنده بودن و تاثیرگذاری قدرت حماس نگرانند.

ثالثا در منطق آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها کشتار مردم و تخریب زیرساخت‌ها یعنی پیروزی، اما مقاومت غزه با پایمردی و صبر خود محاسبات دشمن را عوض کرد و به فرمایش رهبرمعظم انقلاب «احمق‌ها تصور نکنند با بمباران مردم پیروز شدند». لذا این توافق نشان داد کسانی که با اظهار خوشحالی از سقوط دولت سوریه تصور می‌کردند جبهه مقاومت ضعیف شده؛ سخت در اشتباه بودند و درک درستی از مقاومت و جبهه‌ مقاومت نداشتند. چون این توافق می‌بایست هفت ماه قبل حاصل می‌شد؛ اما صهیونیست‌ها تصور می‌کردند با کشتار مردم و تخریب زیرساخت‌ها می‌توانند به اهداف خود یعنی نابودی حماس و آزادی اسیران صهیونیستی برسند، اما با کشته شدن تعداد بیشتری از اسیران و صدها سرباز اسرائیلی مجبور شدند برای اینکه تعداد بیشتری از اسیران آمریکایی و اسرائیلی کشته نشوند، تن به توافق دهند.

۲-علی‌رغم ادعاهای بایدن و ترامپ که هرکدام می‌خواهند برای خود دستاوردسازی کنند، اسرائیل با این توافق هم آسیب‌پذیرتر و شکست‌پذیرتر خواهد شد و هم نشان داد که آسیب‌پذیرتر و شکست‌پذیرتر از آنچه متصورند، هستند. هرچند که ژست صلح‌طلبانه بایدن و ترامپ در حالی است که اولا با حمایت‌ها و پیشرفته‌ترین سلاح‌های خود فاجعه‌آمیزترین جنگ تاریخ را رقم زدند و ثانیا در حالی برای خود با‌پرستیژ صلح دستاوردسازی می‌کنند که همزمان با سخنان آنها غزه و جنوب لبنان و مناطق مختلف سوریه زیر بمب‌های آمریکایی و غربی بودند!

۳- جیمز فرانسیس برنز وزیرخارجه دولت ترومن طراح اصلی خاورمیانه جدید بعد از جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۴ همزمان با اعلام پایان جنگ جهانی دوم و تاسیس سازمان ملل گفته بود «همه بازی برای ایجاد اسرائیل اولین قدمِ سیاست نابودی و تجزیه همه کشورهای اسلامی است». اکنون پس از حدود ۸۰ سال از بیان این سخن، توافق اسرائیل با حماس نشان داد که آمریکا هنوز در اولین قدم خود درجا می‌زند و نتوانسته امنیت پادگان نظامی خود در منطقه را تامین و تضمین کند!

در ماه‌های گذشته از یک‌سو روزنامه واشنگتن‌ پست اذعان کرد «واقعیت این است که دولت آمریکا راهبرد جنگ اسرائیل را رهبری می‌کند»! و از سوی دیگر خود روزنامه صهیونیستی معاریو اعتراف کرد «اسرائیل پیمانکار نظامی آمریکا و چیزی بیش از یک چوب در دستان آمریکا نیست»! لذا توافق 

اعلام‌شده، توافق اسرائیل با حماس نیست بلکه توافقی بین آمریکا به عنوان قدرتی با پیشرفته‌ترین سلاح‌های مدرن دنیا با حماس به‌عنوان یک گروه مقاومت محصور در یک وجب خاک و با دست خالی است! 

اینکه یک دولت مدعی ابرقدرتی با یک گروه کوچک مقاومت مجبور به توافق می‌شود؛ این خود بزرگ‌ترین پیروزی برای حماس و بزرگ‌ترین شکست ترمیم‌ناپذیر برای آمریکاست! به گفته هنری کسینجر «در جنگ نامتقارن اگر گروه کوچک‌تر زنده بماند بُرده و اگر طرف بزرگ‌تر به اهدافش نرسد باخته است»!

۴-طبق برنامه آمریکا و اسرائیل قبل از طوفان‌الاقصی تصمیم به آغاز پاکسازی غزه در ۱۴ اکتبر و شروع جنایاتی که در ۱۵ ماه اخیر انجام دادند، گرفته بودند تا برای همیشه پرونده فلسطین را ببندند که اگر طوفان الاقصی رخ نمی‌داد چه بسا به اهداف خود یعنی نابودی کل مقاومت در منطقه و کشورهای اسلامی می‌رسیدند، اما طوفان‌الاقصی آمریکا را از رسیدن به این هدف شوم خود بازداشت و توافق آتش‌بس غزه نتیجه شکست اهداف آمریکاست! و این پیروزی بزرگی برای مردم و رزمندگان غزه است که با ایستادگی و صبر خود در یک جنگ وجودی خطر بزرگی را با دادن بزرگ‌ترین هزینه‌ها از سر منطقه دور کردند، هرچند برخی کشورهای منطقه قدر این جانفشانی را ندانستند و نمی‌دانند و در مقابل این همه جنایت سکوت و خیانت کردند! نتانیاهو فرمان اجرای این توطئه خبیثانه را یک هفته قبل از ۷ اکتبر در سازمان ملل صادر و ادعا کرد «۹۵ درصد اعراب با اسرائیل رابطه دارند و می‌ماند پنج درصد اهل غزه، که آنها هم در این معادله هضم خواهند شد»! اما اکنون نه تنها نتوانستند مردم غزه را در معامله قرن خود هضم کنند، بلکه مجبور شدند به خواسته‌های همان ۵ درصدی از اعراب که غیرت و مردانگی در وجودشان موج می‌زند، تن دهند و با آنها سر میز مذاکره بنشینند و توافق امضا کنند!

۵-پس از اعلام توافق آتش‌بس ترامپ ادعا کرد «به همکاری با اسرائیل ادامه خواهم داد و این تازه شروع چیزهای بزرگی است از طریق قدرت»! علی‌رغم ژست صلح‌طلبانه، این سخن یعنی اینکه ترامپ ادامه دهنده همان راه بایدن در کمک به اسرائیل و حمایت از جنایت‌های این رژیم جعلی است. لذا آمریکای ترامپ پس از توافق غزه همچون آمریکای بایدن پس از توافق آتش‌بس لبنان به دنبال اهداف و نقشه‌های جدیدی در منطقه است و نباید از نقشه‌های بعدی دشمن غفلت کرد! هر چند ترامپ بار دیگر به هدف خود که ادعا کرده «از ضرب آهنگ این آتش‌بس برای گسترش معاهده تاریخی آبراهام استفاده خواهیم کرد»، نخواهد رسید! 

۶- وارد کردن بزرگ‌ترین ضربه اطلاعاتی- امنیتی- نظامی و سیاسی به رژیم صهیونیستی، ایجاد بیداری در افکار عمومی جهان و نفرت از آمریکا و اسرائیل در دنیا، هدف قرار گرفتن سرتاسر مناطق سرزمین‌های اشغالی و تمام کشتی‌ها و نفتکش‌ها به مقصد این رژیم برای اولین بار در تاریخ ۷۵ سال گذشته و ناتوانی آمریکا از تامین امنیت اسرائیل، باز شدن پرونده جنایات اسرائیل در دادگاه لاهه و صدور حکم بازداشت نخست‌وزیر و وزیر جنگ اسرائیل به علت ارتکاب جنایات جنگی و نسل‌کشی برای اولین بار از زمان تاسیس این رژیم جعلی، و ناتوانی اسرائیل در نابودی مقاومت و... همه از برکات طوفان الاقصی و صبر و پایمردی مردم غزه است که نشان دادند به واقع «اسرائیل از لانه عنکبوت هم سست‌تر است» و به گفته آیلان پاپ مورخ اسرائیلی «عوامل زیادی، از ریاست‌جمهوری ترامپ گرفته تا انزوای بین‌المللی اسرائیل وجود دارد که نشان می‌دهد صهیونیسم در حال ورود به آخرین مرحله خود قبل از فروپاشی است». 

پرسه‌زنی پهپاد‌های مهاجر بر سر تروریست‌های فرضی

رزمایش امنیتی تهاجمی و متحرک نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، با هدف ارتقای توان رزم، نمایش قدرت تسلیحات و ادوات جدید با حضور یگان‌های توپخانه، زرهی، هوانیروز، پهپاد، جنگال و گروه موشکی ۸۴۰ نیروی زمینی ارتش و سایر یگان‌های پشتیبانی کننده، از شامگاه یک‌شنبه به مدت دو روز در منطقه عمومی تربت جام آغاز شد.  به گزارش روابط عمومی ارتش، در مرحله نخست از رزمایش امنیتی تهاجمی متحرک نیروی زمینی ارتش در اقدامی پیش دستانه، یگان‌های نیروی ویژه واکنش سریع تیپ ۶۵ نوهد نزاجا، به آن سوی مرز‌های کشور ورود کرده و تلاش برای ربایش و اسارت سرکردگان نیرو‌ها و عناصر تروریستی فرضی، انجام شد. در این مرحله با تکمیل اطلاعات و شناسایی محل تجمعات نیرو‌های تروریستی فرامرزی که در تلاش علیه امنیت و تمامیت ارضی کشور و ایجاد ناامنی در مرز‌های ایران اسلامی بودند، یگان‌های نیروی ویژه واکنش سریع تیپ ۶۵ نوهد نزاجا، عملیات تخصصی انجام دادند.  بنابر این گزارش، پس از کسب اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن، انواع پهپاد‌های پنهان‌کار و شناسایی به مقر‌های گروه‌های تروریستی (فرضی) حمله کرده و پس از در هم کوبیدن مقر‌های آنها با استفاده از موشک‌های فجر ۵ با برد بیش از ۱۱۰ کیلومتر و پهپاد‌های مهاجر ۶ با بمب‌های قائم، یگان‌های نیروی ویژه واکنش سریع تیپ ۶۵ نوهد نزاجا با پشتیبانی آتش سنگین بالگرد‌های هوانیروز و یگان‌های زرهی و توپخانه، از طریق عملیات هلی‌برن به بازداشت عناصر تروریستی اقدام کردند.     نقطه‌زنی پهپاد‌ها با شلیک بمب‌های قائم فرمانده گروه پهپاد نیروی زمینی ارتش، هم در حاشیه رزمایش امنیتی تهاجمی و متحرک این نیرو که در منطقه شمال شرق کشور برگزار شد، گفت: امروز نیروی زمینی ارتش با به دست آوردن فناوری تولید انواع پهپاد‌های مأموریتی توانسته است به یکی از قدرت‌های بزرگ در حوزه پهپادی تبدیل شود. وی با اشاره به نقطه‌زنی پهپاد مهاجر۶ در این رزمایش افزود: پهپاد‌های نیروی زمینی ارتش با طی فاصله‌ای بیش از ۲۰۰ کیلومتر در منطقه رزمایش، حاضر شده و ضمن پایش و شناسایی اطلاعاتی، عملیاتی و ارسال این داده‌ها به مرکز کنترل فرماندهی رزمایش، توانستند به صورت همزمان اهداف مورد نظر را از فاصله ۱۲ کیلومتری با شلیک بمب‌های قائم منهدم سازند.     دست و پای متجاوزان را قطع خواهیم کرد امیر سرتیپ کیومرث حیدری، فرمانده نیروی زمینی ارتش، در حاشیه برگزاری این رزمایش گفت: رزمایش بزرگ تهاجمی ضدتروریسم، با حجم بسیار بالایی از نیرو‌ها و تسلیحات در جریان است. در این رزمایش از انواع سلاح‌های دور زن، نقطه‌زن، هوشمند و شبکه‌محور استفاده و قابلیت آن‍ها ارزیابی می‌شود. وی افزود: شبیه‌سازی این رزمایش در داخل منطقه هدف و برابر دعوت کشور مقابل صورت گرفته است تا در عمق اهداف شناسایی‌شده، انواع موشک‌های ضدزره، پهپاد‌های مأموریتی دوربرد و نیز پرسه‌زن‌های بسیار هوشمند و دقیق‌زن نیروی زمینی ارتش، با نهایت قدرت و صلابت، به انهدام و نابودی اهداف مدنظر اقدام کنند.  امیر سرتیپ حیدری ضمن تأکید برلزوم مقابله با تروریسم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، تصریح کرد: نیرو‌های مسلح کشور و به تبع آن، ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی زمینی محوری، در آمادگی صد درصدی برای مقابله با هرگونه تحرکات تروریستی و غیرتروریستی در هرمقیاس و در هر سطحی قرار دارند و دست و پای متجاوزان به حریم امنیت کشور را قطع خواهند کرد. وی در پایان با اشاره به پیام این رزمایش برای کشور‌های منطقه خاطرنشان کرد: پیام نیروی زمینی ارتش در این‌گونه رزمایش‌ها برای کشور‌های دوست و همسایه منطقه آن است که می‍‌توان دست در دست یکدیگر، به تأمین امنیت منطقه مبادرت ورزید. در عین حال پیام ما به کشور‌های دشمن و متخاصم نیز آن است که برابر فرمایش خردمندانه و متین فرمانده معظم کل قوا مدظله‌العالی، به حول و قوه الهی، نیرو‌های مسلح کشور پرده توهم اقتدار دشمن را پاره خواهند کرد.     هشدار به گروه‌های تروریستی و تکفیری فرمانده قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق نزاجا هم در حاشیه این رزمایش ا‌ز آمادگی نیروی زمینی ارتش برای مقابله با دشمنان خبر داد: نیروی زمینی ارتش این آمادگی را دارد که در کسری از زمان و در هر جایی از پهنه ایران اسلامی که لازم باشد، به مصاف و مقابله با گروهک‌های تروریستی و بیگانگان بپردازد و اجازه ندهد که خدشه‌ای به خاک مقدس کشور وارد شود.  امیر سرتیپ دوم سیروس امان‌اللهی، در خصوص برگزاری رزمایش شمال شرق نیروی زمینی ارتش، اظهار کرد: برابر مصوبات و ابلاغیه‌های ستاد‌های بالاتر، اجرای رزمایشی امنیتی، تهاجمی و متحرک در منطقه عمومی شمال شرق کشور بر عهده قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق نزاجا قرار گرفت و در این راستا سازمان رزمی متشکل از یگان مخصوص واکنش سریع از مرکز و یگان‌های توپخانه، هوانیروز و هماهنگی با نیروی هوایی ارتش برای اجرای موفق این رزمایش به وجود آمد. وی ادامه داد: این رزمایش از جمله طرح‌هایی است که پیش‌تر در نیروی زمینی ارتش تمرین شده است و بنا به دستور باید در حداقل زمان ممکن به انجام می‌رسید که بحمدالله انتقال و جابه‌جایی نیرو‌ها به نزدیک‌ترین نقطه به مرز شمال شرق کشور، با هماهنگی بین نیروی هوایی ارتش و هواپیمایی نیروی زمینی ارتش به سهولت و سرعت و با توجه به اصل تحرک که سرلوحه اقدامات نیروی زمینی است، انجام شد.   فرمانده قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق نزاجا با اشاره به پیام رزمایش مذکور خاطرنشان کرد: لازم است که تمامی گروه‌های تروریستی و تکفیری بدانند که نیروی زمینی ارتش آمادگی این امر را دارد که در کسری از زمان و در هر جایی از پهنه ایران اسلامی که لازم باشد، به مصاف و مقابله با این گروهک‌ها و بیگانگان بپردازد و اجازه ندهد که خدشه‌ای به خاک مقدس کشور وارد شود.

ترامپ؛ آشوب‌سازی با شعار «نخست، آمریکا»

دکتر مراد عنادی

دونالد ترامپ در حالی برای بار دوم وارد کاخ سفید می‌شود که هنوز به‌دنبال اجرایی‌کردن شعار «نخست، آمریکا» است. برخلاف اوباما که شعار تغییر را دنبال می‌کرد که بخش عمده آن معطوف به سیاست‌های آمریکا در داخل می‌شد، ترامپ با طرح شعار «نخست، آمریکا» تلاش کرد در بعد سیاست خارجی از بار تعهدات آمریکا بکاهد.

ترامپ در فاصله ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ با چین، اتحادیه اروپا و حتی ژاپن و کره جنوبی چالش داشت. جنگ تعرفه‌ها با چین و تحت فشار قرار‌دادن شرکای اروپایی برای بالا‌بردن سهم خود در تامین بودجه ناتو، نمونه‌هایی از تلاش ترامپ برای توجه‌دادن دیگران به این مهم بود که واشنگتن نمی‌خواهد یا نمی‌تواند هزینه امنیت اروپا، ژاپن و کره جنوبی را بر دوش بکشد. ترامپ با مروری بر کارنامه خود در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش و پس از وقفه‌ای چهار ساله اکنون در صدد است اهداف پیدا و پنهان سیاست «نخست، آمریکا» را عملیاتی سازد. علائم چنین رویکردی در موضع‌گیری‌های زود‌هنگام ترامپ قابل رصد است. پیشنهاد خریداری گرینلند با برآشفته‌ساختن دانمارکی‌ها، خلیج آمریکا خواندن خلیج مکزیک و اشاره به این که کانادا، ایالت پنجاه‌و‌یکم آمریکاست نشان می‌دهد ترامپ در دور دوم ورود به کاخ سفید حتی از بیان توسعه‌طلبی نسبت به همسایگان خود ابایی ندارد. زمانی بیسمارک صدراعظم آلمان به‌طعنه گفته بود: «آمریکایی‌ها مردم بسیار خوش‌شانسی هستند. آنها از شمال و جنوب با همسایگان ضعیف و از شرق و غرب با ماهی‌ها همسایه هستند. به‌نظر می‌رسد برخلاف آنچه که بیسمارک گفته بود ترامپ به‌دنبال آشوب‌سازی با تحریک همسایگان و حتی دست‌اندازی به شمال و جنوب آمریکاست. از طرفی، ترامپ علاوه بر آشفته‌سازی روابط با همسایگان سیاست چانه‌زنی و چالش با شرکای نزدیک را نیز دنبال خواهد کرد.
آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان در کتاب خاطرات خود به دیدارش با ترامپ در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد و آورده است: «ترامپ گفت اتحادیه اروپا از چین بدتر است، فقط از چین کوچک‌تر است. او گفت اتحادیه اروپا تشکیل شده تا از آمریکا بهره برداری کند.» 
با چنین نگاهی و با توجه به مواضع اخیر ترامپ در‌خصوص ضرورت افزایش حق عضویت دول اروپایی عضو ناتو وحتی عدم دعوت از استارمر نخست وزیرانگلیس، اولاف شولتزصدراعظم آلمان وامانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه برای شرکت در مراسم تحلیف، به‌نظر می‌رسدروابط دوسوی آتلانتیک دردوره دوم ریاست‌جمهوری وی پر‌تلاطم‌تر ازدوره نخست ریاست‌جمهوری اش خواهد بود. چنانچه رفتارشناسی ترامپ را که اعتقادی به برد-برد ندارد و معتقد است فقط یک نفر می‌تواند ببرد و دیگری حتما باید ببازد، معیار و نمود عینی سیاست عملی وی قرار دهیم، تردیدی نیست سیاست‌های خصمانه و سخت‌گیرانه ترامپ علیه چین، روسیه و ایران نیز تشدید خواهد شد، ضمن این‌که روابط آمریکا با ژاپن و کره‌جنوبی و حتی کشور‌های دنباله‌روی واشنگتن در خاورمیانه نیز پر‌چالش بوده، در مسیر آرامش پیش نخواهد رفت. در مجموع می‌توان چنین برداشت کرد که چهل‌و‌هفتمین رئیس‌جمهور آمریکا که به‌نوعی باعنوان میراث‌دار ریگانیسم و با تفکری نئومحافظه‌کار بار دیگر مهمان کاخ سفید شده است، برخلاف آنچه که شعار می‌دهد، نه‌تن‌ها پیام‌آور صلح برای جامعه جهانی نیست که با شعار «نخست، آمریکا» و نگاه تاجرمابانه بیشتر به آشوب‌سازی در روابط بین‌الملل دامن خواهد زد.

روابط عمومی اجماع گرا (COPR) نیاز امروز جامعه ما

هوشمند سفیدی

«مدل روابط عمومی اجماع گرا» ( consensus-oriented public relations ) که توسط «رولاند بورکات» در سال ۲۰۰۴ توسعه یافته، الگویی از روابط عمومی است که به ایجاد فهم مشترک بین سازمان و گروههای اجتماعی مرتبط با آن کمک می کند ؛ یک رویکرد ارتباطی راهبردی برای ایجاد توافق و همکاری بین ذی نفعان مختلف و ظرفیتی برای حل و فصل اختلافات بر پایه تمرکز بر اشتراکات و زمینه های مشترک . بنابراین ، هدف اصلی در مدل روابط عمومی اجماع گرا ، «ایجاد درک و فهم مشترک» ،«توسعه زمینه های همکاری بین ذی نفعان برای حل و فصل اختلافات» و «ایجاد همپوشانی بین گروههای اجتماعی مرتبط» است. این ها ، سه هدف اصلی روابط عمومی مدل اجماع‌گرا هستند.
در واقع ، هدف مهم «مدل روابط عمومی اجماع گرا» ، ایجاد صلح مدنی و بستر همزیستی بین دیدگاه های مختلف و کسب توافق عمومی است. در یک کلام ، رسالت اصلی روابط عمومی اجماع گرا ، اجماع سازی ( consensus building) یا ایجاد وفاق است.
بر این اساس ، چهار اصل کلیدی «مدل روابط عمومی اجماع گرا» را می توان این گونه ترسیم کرد:
1ـ شمول ( Iiclusivity ) یعنی باید همه ذی‌نفعان را در برگیرد و به آنان توجه شود.
2ـ شفافیت (transparency ) یعنی باید به دنبال جلب اعتماد ذی نفعان بود ؛ این موضوع، به تقویت حس انصاف و پاسخگویی کمک می‌کند و برای اجماع سازی ، یک پایه مهم به شمار می‌رود.
3ـ میانجی گری ( mediation ) یعنی گوش دادن فعال به دیدگاه‌های ذی نفعان ، شناسایی علایق مشترک و تسهیل و ایجاد ارتباط سازنده بین یک سازمان با ذی نفعان درونی و بیرونی.
4ـ پایداری (sustainability) یعنی باید بین سازمان و ذی نفعان، یک توافق پایدار ایجاد شود. این اصل ، معطوف به شکل‌گیری ارتباطات پایدار است و زمانی تحقق می یابد که از روابط سازنده میان ذی‌نفعان صیانت و برای ارتقای آن تلاش شود . لازمه این کار، مطالعه مستمر کمیت و کیفیت ارتباط با ذی نفعان است. مثلاً در هنگام درخواست همکاری از مردم، ارتباط قوی و پایدار ، ارزش بالایی دارد.
مدل روابط عمومی اجماع گرا، به ویژه در موقعیت هایی که احتمال تعارض بالاست، کاربرد دارد.
در اینجا، منظور از تعارض (conflict) ناسازگاری /عدم توافق یا سوء تفاهم و اختلاف است. ناگفته پیداست که منشاء بسیاری از تعارضات، فقدان یا ضعف ارتباطات است. سبک مناسب برای رفع تعارض، سبک همکاری است و از لوازم مدیریت تعارض ، می توان به ارتباط شفاف، گوش دادن فعال و مؤثر و حل مسئله با مشارکت طرف یا طرفین تعارض است.
این مدل، ضمن درک پیچیدگی های جوامع جدید، برای استفاده از ارتباط مؤثر به عنوان راهبرد اصلی روابط عمومی در راستای ایجاد اعتماد متقابل، اجماع ، و جلب اعتماد ذی نفعان، بر حمایت از سیاست ها، اصلاحات و برنامه‌ها تأکید دارد.
برای مثال، در یک شرکت تولیدی، سازماندهی جلسات عمومی برای ایجاد محمل مناسب به منظور طرح دیدگاه ها و نگرش‌ها، ارتباط با مخاطبان و ذی نفعان کلیدی، ایجاد کارگروه‌های مشترک و اجرای کمپین ، توجه و توصیه دربارۀ نگرانی ها و کسب بازخورد از ذی نفعان برای اتخاذ تصمیمات نهایی و ایجاد اجماع و کاهش مخالفت عمومی می‌تواند روندی از مدل اجماعی را به تصویر بکشد.
با توجه به مطالب یاد شده ، همان‌طور که واقف هستیم ، جامعه امروز ایران با توجه به سطح تعارضات و دامنه و تنوع آنها، برای غلبه بر چالش‌ها ، نیازبه اجماع سازی پیرامون مسائل و اهداف کلان دارد؛ یعنی باید یک توافق گسترده درباره موضوعات مورد نیاز و اولویت دار ایجاد شود. بی تردید، رسیدن به اجماع و طی فرایند آن ، نیازمند ابزارهای مختلف ارتباطی با ملاحظات علمی ـ کاربردی است که توسط نهادی به نام «روابط عمومی» صورت می گیرد و پیش نیاز آن ،محیط دموکراتیک برای طرح موضوعات و نقد دولت و گفت و شنود آزاد درباره آن‌هاست.
حال که در کشور ما «وفاق» به عنوان یک اکسیر و راهکار برای ایجاد هم ذهنی، هم فهمی، هم کنشی، همدلی و همکاری مطرح شده است، جامعه ایران بیش از پیش نیازمند استقرار روابط عمومی علمی و تخصصی با رویکرد اجماع سازی ، و به ویژه نیازمند اجماع عمومی برای اجرای طرح های بزرگ گره گشا از جمله جراحی ها و اصلاحات اقتصادی است.

طنز تلخی به نام «لایحه فرونشست»