ایمن‌سازی "توران"؛ کلید پایداری یوزپلنگ ایرانی

تبیین:

پارک ملی توران در استان سمنان آخرین زیستگاه زادآور یوزپلنگ ایرانی در کشور و آخرین کورسوی امید برای حفظ این گربه‌سان ارزشمند در کشور است؛ لذا حفاظت در این منطقه اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.
اگرچه با گذشت هر روز، نجات یوز از پرتگاه انقراض دشوارتر می‌شود، اما مواردی ازجمله مشاهده یوز در منطقه توسط محیط‌بانان یادآوری می‌کند که شاید هنوز دیر نشده باشد. در مرداد ۱۴۰۳، تصاویر یک یوزپلنگ ماده به نام «هرب» همراه با دو توله حدود یک‌سال‌ونیمه در پارک ملی توران توسط دوربین‌های تله‌ای ثبت شد. این سومین زایمان موفق «هرب» در این منطقه است که او را در کنار یوزپلنگ ماده دیگری به نام «تلخاب» به‌عنوان رکوردداران زادآوری در توران قرار می‌دهد.
همچنین، در همان ماه، حضور یک یوزپلنگ ماده دیگر همراه با چهار توله چندماهه در مجموعه حفاظتی توران به ثبت رسید. این نخستین مشاهده توله‌های متولدشده در سال جاری در این منطقه بود که نشان‌دهنده بهبود شرایط زیستی و افزایش موفقیت‌آمیز جمعیت یوزپلنگ‌ها در توران است. بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، در نتیجه پایش‌های انجام‌شده، هفت یوزپلنگ ماده، دو یوزپلنگ نر و هشت توله یوز در منطقه توران شناسایی شده‌اند که نشان می‌دهد حداقل ۱۷ قلاده یوز در این زیستگاه زندگی می‌کنند.
این مشاهدات نشان‌دهنده اثربخشی اقدامات حفاظتی در منطقه توران است. از جمله این اقدامات می‌توان به حصارکشی جاده‌ها، نصب تابلو‌های هشدار در محدوده تردد یوزپلنگ‌ها، کاهش سرعت مجاز خودرو‌ها در این مناطق و برنامه‌های تکثیر طعمه‌های طبیعی مانند آهو، قوچ و میش اشاره کرد که با همکاری بخش خصوصی و نظارت سازمان محیط زیست در حال اجرا هستند.
علاوه بر این، برای نخستین بار، ردپای یوزپلنگ در جنوب شرق توران مشاهده شده است که با بررسی‌های بیشتر مشخص شد حداقل دو قلاده یوز در این منطقه حضور دارند. این امر نشان‌دهنده گسترش قلمرو یوزپلنگ‌ها و موفقیت برنامه‌های حفاظتی در مناطق جدید است. با وجود این دستاوردها، همچنان چالش‌هایی نظیر تصادفات جاده‌ای و کمبود طعمه‌های طبیعی برای یوزپلنگ‌ها وجود دارد که نیازمند تداوم و تقویت برنامه‌های حفاظتی و آگاهی‌بخشی عمومی است. تلاش‌های مستمر سازمان‌های محیط‌زیستی و همکاری جوامع محلی می‌تواند به حفظ و افزایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی در ایران کمک شایانی کند.