غرب به دنبال استراتژی زمین سوخته در جنگ اوکراین

جنگ اوکراین درحالی وارد پانزدهمین ماه می‌شود که چشم‌انداز روشنی برای پایان آن وجود ندارد. غربیها این روزها از یک طرف امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه را مأمور کرده‌اند تا طرح صلحی را برای پایان دادن به درگیریها در اوکراین تدوین کند، از طرف دیگر با تزریق سلاح‌های غیرمتعارف به رگ‌های ارتش نیمه‌جان اوکراین، به تنش‌ها را تشدید می‌کنند.

آمریکا و اروپا که نتوانستند از طریق سامانه‌های موشکی پاتریوت و تانک‌های لئوپارد، راه پیشروی روسها را سد کنند، اخیرا مسیر جدیدی را انتخاب کرده‌اند تا شانس خود را برای موفقیت در عرصه میدانی بیازمایند. در این رابطه، جیمز هیپی، معاون وزیر دفاع انگلیس روز سه‌شنبه در سخنانی اعلام کرد که این کشور هزاران گلوله برای تانک‌های چلنجر 2 از جمله گلوله‌های حاوی «اورانیوم ضعیف شده» را به اوکراین ارسال کرده است. به گفته هیپی، اکنون طریقه و مکان مورد استفاده از آنها توسط نیروهای مسلح اوکراین کنترل می‌شود و لندن نظارتی بر استفاده از آنها ندارد. این مقام انگلیسی به این مسئله هم اشاره کرد که لندن هیچ تعهدی برای از بین بردن عواقب استفاده از آنها پس از پایان درگیری ندارد.

تحویل این سلاحهای مخرب به کی‌یف درحالی است که در ماه مارس مشاوران نظامی آمریکا و انگلیس یک دوره تمرینی ویژه برای سربازان اوکراینی برگزار کردند تا تحوه کار با این مهمات را به آنان بیاموزند. این تسلیحات عمدتا در تانک‌های چلنجر ۲ انگلیس استفاده خواهد شد و لندن پیش‌تر وعده داده که ۱۴ دستگاه از این تانک‌ها را به اوکراین بفرستد، با این حال هنوز مشخص نیست که آیا این تانک‌ها به اوکراین تحویل داده شده یا نه.

اقدام جدید لندن، خشم روسها را برانگیخته است و سفارت روسیه در انگلیس در بیانیه‌ای تند گفت:«سخنان جیمز هیپی شاهدی شوم بر بی‌رحمی سیاست آنگلوساکسون‌ها برای افزایش شدید وخامت مناقشه‌ای نیابتی است که آنها خود در اوکراین به راه انداختند. او با وقاحت و خودخواهی گفته که لندن نظارتی بر نحوه استقرار و استفاده از این مهمات نداشته و مسئولیتی هم برای پاکسازی این مهمات پس از پایان جنگ ندارد».

در بیانیه سفارت روسیه آمده است:«دولت انگلیس مسئول اثرات این مهمات سمی بوده و نمی‌تواند با انداختن مسئولیت‌ها به گردن اوکراین، از پاسخگویی بگریزد. اکنون کاملاً مشخص است که غرب برای این کشور نه تنها نقش یک پایگاه آموزشی نظامی ضد روسی، بلکه یک "قبر رادیواکتیو را تعیین کرده است». ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هم روز سه‌شنبه هشدار داد که مسکو با توجه به اینکه غرب به معنای عام آن، شروع به استفاده از تسلیحات با مولفه هسته‌ای کرده است، پاسخ درخوری خواهد داد.

واکش تند روسها به ارسال سلاحهای اورانیوم ضعیف شده بیانگر این است که این نوع تسلیحات مخرب هستند اما با این حال مقامات واشنگتن و دبیرکل ناتو مدعی هستند که جای نگرانی وجود ندارد، چرا که این سلاحها چندان خطرناک نیستند.

خطرات اورانیوم ضعیف شده

اگرچه مقامات انگلیسی برای کاستن از حساسیت بین‌المللی و روسها ادعا کرده‌اند که خطرات جانی و محیط‌زیستی اورانیوم‌ ضعیف‌شده، پایین است، اما تحقیقات تازه‌ نشان می‌دهد که این مهمات می‌توانند سلامت انسان‌ها را در معرض خطر قرار دهند. اورانیوم ضعیف شده هر چند که نام ضعیف شده بر خود دارد و مانند بمب اتمی عمل نمی‌کند، اما ماندگاری بسیاری در سطح طبیعت داشته و تا سالیان دراز زمین و منابع طبیعی را به خود آلوده می‌کند و باعث ایجاد جهش‌های ژنتیک در گیاهان و به تبع آن انسانها می‌شود.

اورانیوم ضعیف شده مورد استفاده ارتش‌های آمریکا و اروپا از جمله سلاح‌های کشتار جمعی هستند که استفاده از آنها طبق بسیاری از معاهدات بین‌المللی ممنوع بوده و ارتباط میان آنها و بیماری مهلک سرطان از نظر پزشکی امری ثابت شده است. داگ ویر، کارشناس «رصدخانه درگیری و محیط‌زیست» در این باره گفت:«وقتی مهمات اورانیوم ضعیف‌شده به اهداف برخورد می‌کنند، خرد شده و می‌سوزند که باعث تولید مواد شیمیایی سمی و ذرات رادیواکتیو اورانیوم ضعیف‌شده می‌شود، تنفس این ذرات برای انسان‌ها خطرناک است». با این حال، مقامات آمریکا و انگلیس از دیرباز خطرات این سلاح‌ها را زیر سوال برده‌اند.

ایالات متحده برای اولین بار در عملیات «طوفان صحرا» در سال 1990، از این سلاحها علیه عراق استفاده کرد و پس از آن در جنگهای افغانستان و دومین جنگ عراق نیز مقادیر زیادی از این سلاحها را علیه مردم این کشورها بکار برد و به همین خاطر تعدادی از کودکان افغانی و عراقی به خاطر تشعشعات ناشی از این سلاحها با نقایص مادرزادی به دنیا می‌آیند و بیشتر آنها در معرص ابتلا به بیماری سرطان قرار دارند. بنابراین، استفاده از سلاحهای اورانیوم ضعیف شده در اوکراین هم که قرار است در مناطق روس تبارها در شرق این کشور مورد استفاده قرار گیرد، در آینده آثار زیانباری برای ساکنان این مناطق خواهد داشت. به عبارتی، غربیها با این سلاحها می‌خواهند نسل‌کشی علیه روس‌گرایان اوکراین شروع کنند تا به خیال خود شکست خود در برابر مسکو را اینگونه تلافی کنند.

مسئولیت گریزی غرب در اوکراین

اینکه انگلیس از تعهدات خود برای پاکسازی مناطق آلوده به این سلاحها پس از پایان جنگ شانه خالی می‌کند، نشان می‌دهد که غربیها نمی‌خواهند مسئولیت شروع جنگ در اوکراین را برعهده بگیرند. از آنجا که آثار استفاده از سلاح اورانیوم ضعیف شده برای سالیان دراز باقی خواهد ماند، مسئولیت آن بر گردن غربیها است.

همانگونه که مقامات آمریکایی و اروپایی مدعی هستند که روسیه باید هزینه بازسازی اوکراین را متقبل شود، غربیها هم باید مسئولیت ارتکاب جنایتهای خود و پاکسازی مناطق آلوده به اورانیوم ضعیف شده را متعهد شوند. غربیها پیش از این در افغانستان و عراق از پذیرش ارتکاب جنایات خود شانه خالی کرده بودند و در اوکراین هم همین منطق را در پیش گرفتند و حاضر نیستند برای اقدامات ضد انسانی خود که جان میلیونها نفر را تهدید می‌کند پاسخگو باشند.  

ارسال سلاح‌های حاوی اورانیوم ضعیف شده، نشان می‌دهد که جنگ اوکراین از حالت متعارف خارج شده و به سمت استفاده از سلاحهای غیرمتعارف پیش می‌رود. از نظر مقامات روس، استفاده از این گلوله‌ها، فقط راه را برای تشدید بیشتر تنش هموار می‌کند و نسبت به هسته‌ای شدن جنگ هشدار داده‌اند.

باتوجه به اینکه روسیه گفته اگر غربیها تلاش این کشور را شکست دهند، برای حفظ تمامیت ارضی خود مجبور می‌شود تا از سلاح هسته‌ای استفاده کند. لذا بکارگیری اورانیوم ضعیف شده علیه روسها، می‌تواند جنگ را از وضعیت کنونی خارج کرده و به مرحله آخرالزمانی نزدیک کند. همچنانکه در روزهای اخیر مقامات ارشد مسکو هشدار دادند که جهان به مرز خطرناکی رسیده است و احتمال وقوع جنگ جهانی سوم وجود دارد و غرب را مقصر این وضعیت اعلام کردند.

استراتژی زمین سوخته

آنگونه که از اسناد افشا شده پنتاگون بر‌آید اینکه غربیها از پیروزی اوکراین در برابر روسیه و بازپس‌گیری مناطق از دست رفته ناامید شده‌اند و به همین دلیل سعی دارند با ارسال سلاحهای پیشرفته و اورانیوم ضعیف شده با طولانی کردن جنگ، هزینه‌های مسکو را بالا برده و در نهایت زمین سوخته را به رقیب سنتی خود تحویل دهند. اکنون مناطق شرقی اوکراین به دلیل 15 ماه درگیری، به تلی از ویرانه تبدیل شده و بسیاری از شهرها خالی از سکنه هستند و در صورت استفاده از سلاحهای اورانیوم ضعیف شده، غیرقابل سکونت خواهند شد. بنابراین، تنها چیزی که نصیب روسها می‌شود خرابه‌هایی هستند که برای بازسازی آنها بیش از 500 میلیارد دلار هزینه لازم است.

ارسال سلاحهای پیشرفته غرب که در ماههای اخیر روانه اوکراین شده‌اند، فقط با هدف طولانی‌تر کردن جنگ و تضعیف قدرت نظامی و اقتصادی روسیه انجام می‌شود، اما این تحرکات ممکن است مسکو را به سمت اتخاذ تصمیمات دشوار و سرنوشت‌ساز سوق دهد که عاقبت خوشی برای جهان نخواهد داشت.  

تجربه استفاده آمریکا از اورانیوم ضعیف شده در افغانستان و عراق که آثار زیانبار آن پس از گذشت دو دهه گریبانگیر کودکان شده است، این حوادث ناگوار برای اوکراینی‌ها هم در آینده تکرار خواهد شد و مسبب آن همان غربیها هستند که به نام دفاع از متحدشان، اوکراین را به گورستان سلاحهای ممنوعه تبدیل کرده‌اند و تاوان آنرا مردمی خواهند پرداخت که قربانی جاه‌طلبی رهبران کاخ سفید و اروپا شده‌اند.