اخبار ویژه روزنامه‌های ۲۹ فروردین

روزنامه کیهان**

از پادویی مدیریت اشرافی تا اشک تمساح برای معیشت مردم
سایت حق‌العمل‌کار و بزک‌کننده اقدامات دولت سابق، ناگهان درباره معیشت مردم غیرتی شد!
«عصر ایران» در طول 8 سال سوءمدیریت مدعیان تدبیر و امید، در حال توجیه و تطهیر دولت روحانی بود اما خودمانیم، غریبه‌ای هم میانمان نیست، امروز غم مردم، کدام دولتمرد و کدام نماینده مجلس را ذره‌ذره آب می‌کند؟ امیرکبیر نزدیک به 3 سال صدراعظم ایران بود. اما به اندازه 300 سال از او گفته می‌شود. از دغدغه‌هایش، از کارهایی که برای مردم ایران کرد.
ستون فقرات زندگی مردم زیر آواره‌های تورم و گرانی در حال خرد شدن است و مسئولان کشور انگار نه انگار. کار خود را می‌کنند و ساز خود را می‌زنند و به دنبال اهداف سیاسی خود هستند.
مگر می‌شود این همه درد و سختی را دید اما کاری نکرد؟ بله؛ در حرف زدن و شعار دادن نمره مسئولان ما عالی است. مردم در عهد قاجار بدون هیچ شبکه اجتماعی، صدراعظم را دوست داشتند چون با چشم‌هایشان کارهایی که او برای مردم می‌کرد را می‌دیدند. حالا هی بگوییم تورم پایین آمده، گرانی کنترل شده اما کافی است برای یک ساعت دل به بازار بزنید تا ببینید تورم و گرانی هست که هست تازه بالاتر هم می‌رود که می‌رود.
وقتی پراید 200 میلیون می‌شود یا قیمت گوجه و خیار طعنه به موز و آناناس می‌زند، چگونه می‌شود باور کرد که برای مردم قدمی برداشته می‌شود.
مگر می‌شود مردم غرق در مشکلات باشند و دغدغه‌های آنهایی که می‌توانند کار کنند در مورد مسائل حاشیه‌ای باشد و هر هفته در مورد آن حرف بزنند؟ همه‌اش به‌دنبال پشت پرده‌ها هستیم و این در حالی است که مشکلات مردم جلوی پرده عیان است.
کاش حداقل ناراحتی و دردمندی از شرایط کشور را در چهره برخی از مسئولان می‌دیدیم. کاش می‌فهمیدیم آنها درک می‌کنند که ما چه می‌کشیم. اما آنها حقوق‌شان سروقت می‌رسد و یخچال‌هایشان پر می‌شود و زندگی برایشان به سامان به سامان است. تازه بعضی از بچه‌هایشان هم در فرنگ، روزگار سپری می‌کنند.»
گردانندگان سایت اجاره‌ای البته خود را به نادانی زده‌اند وگرنه بهتر از هرکسی می‌دانند که مدیران بی‌غیرتی که آدرس‌شان را می‌دهند، همان مدیریت اشرافی غرابگرایی هستند که درد مردم را نداشتند و فرزندان‌شان مشغول تجارت و خوشگذرانی در خارج کشور بودند؛ و با این وجود، صدایی به اعتراض از رسانه‌های زنجیره‌ای برنمی‌خاست، هیچ که حتی تحسین و تمجید هم می‌شدند. نویسنده متن می‌خواهد به یاد بیاورد که قیمت پراید فکسنی در دولت روحانی بیش از 7 برابر (700 درصد) افزایش پیدا کرد.
نکته بعدی این است که اگر امیرکبیر به‌خاطر خدمتگزار، محبوب مردم و مغضوب انگلیسی‌ها شد و جانش را پای مبارزه با استعمار گذاشت، برخی مدیران دولت سابق گاردشان برای نفوذ جاسوسان انگلیسی و آمریکایی باز بود و به خاطر همین گارد باز هم فریب غرب را خوردند و کشور را به مدت 8 سال معطل خوش‌خیالی نسبت به آمریکا و انگلیس گذاشتند و تورم بالای 700 تا هزار درصد در اقلام مختلف در طول 8 سال را به ارمغان آوردند.

راه لفت و لیس بسته شد پس آینده، تاریک است(!)
روزنامه زنجیره‌ای اعتماد به نقل از گزارش بانک جهانی، خبر از «خوش‌بینی به کاهش رکود اقتصادی ایران» داد، اما در عین حال به نقل از یکی از سیاست‌بازان مدعی اصلاح‌طلبی نوشت فردا بهتر از امروز نیست.
اعتماد گزارش جدید بانک جهانی را منتشر کرده که طی آن، پیش‌بینی رشد اقتصادی ایران از 2/4 درصد به 3/7 درصد افزایش یافته و ضمناً پیش‌بینی شده که امسال و سال آینده، نرخ تورم در ایران کاهش یابد.
این روزنامه در عین حال در صفحه سیاسی خود، نوشته‌ای از فیاض زاهد را منتشر کرد؛ فردی با تحصیلات تاریخ و از فعالان فتنه 88 که در دولت روحانی توانست خود را به عنوان مشاور اقتصادی، به برخی وزرای اقتصادی دولت وقت قالب کند.
وی در یادداشتی با عنوان «فردا بهتر از امروز نیست»، ادعا کرد: دولت عمران خان در پاکستان سقوط کرده، و در افغانستان تلاش برای ایجاد دوئیت و تنفر اجتماعی از ایران در حال کار است.
دور نمای روشنی از مذاکرات ایران و عربستان دیده نمی‌شود و...
به این مجموعه که می‌نگریم درمی‌یابیم، وضعیت در اطراف‌مان خیلی خوب نیست. بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازبینی و دقت در درک وضعیت سیاست‌های داخلی و خارجی خویش هستیم.
متأسفانه وضعیت در داخل هم چندان تعریفی ندارد. دولتی که بر سر کار آمده، با کمترین درصد پشتیبانی ملی رأی آورده است.
اعتماد اجتماعی به شکل گسترده‌ای دچار تخریب شده است. ماشین تخریب تندروها و متولیان امنیتی بیشتر شخصیت‌ها و نهادهای مرجع را نابکار و بی‌اعتبار کرده‌اند.
این خود تخریبی تنها در سطح رهبران و نخبگان سیاسی و دینی باقی نماند. ماشین تخریب ارزش‌های ملی، برای هیچ دسته و گروهی اعتبار نگذاشت. ما به شکل وحشتناکی به تخریب خویش دست زدیم نه معلم، نه روحانی، نه شاعر و نه نویسنده، نه بازنشسته و نه شاغل، نه پزشک و نه راننده... هیچ کس در دامنه اعتبار و وجاهت عمومی باقی نماند.»
نویسنده در ادامه لازمه امیدوار کردن جامعه را «اعلام عفو عمومی، به نتیجه رساندن مذاکرات برجام، تصویب FATF، بازگشت فردوسی‌پور به تلویزیون، ورود بانوان به ورزشگاه‌ها و...» عنوان کرد.
نویسنده البته درد اصلی خود در زمینه سیاه دیدن آینده را - که همانا کوتاه شدن دستش از مزایای حضور در فعالیت‌های نان و آبدار دولتی است- بازگو نکرده است- اما در عین حال باید گفت اگر هم کام مردم ما تلخ است، به اعتبار خسارت‌هایی است که سوء مدیریت در دولت سابق برجای می‌گذاشت اما سیاست‌بازان متظاهر به روشنفکری، روی آن ماله می‌کشیدند و ظاهر را می‌آراستند.
اولاً کشور در دولت سابق به اعتبار انفعال مدیران وقت، با بیشترین تهدیدهای امنیتی و نظامی و اقتصادی مواجه شد. ثانیاً افراطیون مدعی اعتدال و اصلاحات،‌کشور را به جایی رساندند که حتی فروش چند ده هزار بشکه نفت تبدیل به آرزوی مدیران مورد حمایت آنها شد.
بالاترین نرخ تورم و صف‌های عجیب و غریب واکسن و مرغ و روغن و... مربوط به همان حوزه مدیریتی است که تقریباً تمام توقعات FATF اجرایی شده بود اما ضمناً کشور با بالاترین حجم تحریم‌ها رو به رو شد و مقدار تحریم‌ها در مقایسه با قبل از برجام، 2 برابر افزایش یافت.
درباره «عفو عمومی» نیز نویسنده سیاسی کار توضیح نداده که درباره چه کسانی باید عفو عمومی داده شود؟ عفو عمومی در کشورهای درگیر جنگ و تجزیه یا کودتا انجام می‌شود که به معنای منع تعقیب افراد است و باید توضیح داد اکنون جز مفسدان اقتصادی و مجرمان دانه درشت اجتماعی (اراذل و اوباش و قاچاقچیان مواد مخدر و آدم‌کش‌ها) چه کسانی تحت تعقیب هستند که باید عفو شوند؟!

بدهکاران کلان بانکی هم رانت گرفتند و هم موجب گرانی شدند
یک کارشناس اقتصادی گفت: تسهیلاتی که ابربدهکاران گرفتند، گرانی ایجاد کرد اما اراده‌ای برای شفاف‌‌سازی اسامی آنها نبوده است، چراکه ابربدهکاران بانکی به راحتی ایجاد نمی‌شوند.
آلبرت بغزیان در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین اظهار داشت: مردم سپرده‌ای در بانک دارند و بانک این سپرده را به فردی وام داده و آن فرد آن مبلغ را در کاری مصرف کرده است، اینکار غیرمولد و غیراشتغال‌زا و تنها سودآور بوده که تنها منجر به تورم و احتکار کالا خواهد شد.
وی افزود: این ابربدهکاران بانکی قطعا به زمینه‌هایی وارد شده‌اند که می‌توانند از امضاهای طلایی استفاده کنند و دسترسی به منابع دیگری نیز داشته‌اند و ممکن است این مبالغ را در بازارهای مالی رمزارز، ارز و خودرو برده باشند و مسلما چنین بدهکارانی سرمایه‌های خود را در حوزه‌های سودآور و مقطعی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
بغزیان متذکر شد: در نتیجه تبعات این اقدامات گرانی و تورم افسارگسیخته خواهد بود چراکه این پول در تولید و اشتغال نرفته است و از طرفی به واردات کالاهای خارجی و بیکاری نیز دامن زده است و اثرات مثبتی برای چنین وجوهی قابل تصور نیست.
اظهارات این کارشناسان در حالی است که خبر آنلاین (وابسته به برخی مدیران دولت سابق) طی چند تحلیل مدعی شده بود انتشار اسامی بدهکاران بانکی کاری بی‌فایده و پوپولیستی است.
خبر آنلاین اخیرا در مطلبی به قلم یکی از سردبیران خود نوشته بود: «یکی دو روز گذشته رسانه‌های دولتی با هیاهوی بسیار فهرستی از ابربدهکاران بانکی منتشر کردند که هیچ واکنشی از سوی مردم نداشت و خواص هم با خنده از کنار آن گذاشتند و فرصت دادند دولت با این‌گونه دستاوردهایش خوش باشد!»
اظهارات کارشناس اقتصادی تاکیدی بر این مطلب است که کلان بدهکاران با امضاهای طلایی برخی مدیران ارشد دولتی در گذشته توانسته‌اند به رانت تسهیلات چند هزار میلیارد تومانی دست یابند و همان رانت را هم نه در خدمت تولید، بلکه سوداگری و احتکار و ایجاد تورم هزینه کرده‌اند.

3 هزار روز مشکل تراشیدند حال می‌گویند چرا حل نمی‌کنید؟!
حامیان دولت روحانی که در تمام 3 هزار روز فعالیت این دولت، مطالبات معیشتی مردم را مسخره می‌کردند، ظرف چنده ماه اخیر متوجه شده‌اند کشور دچار مشکلات عدیده‌ای است و مردم، با مسائل معیشتی دست به گریبانند.
این اظهار شگفتی درباره عملکرد متناقض حامیان دولت سابق را روزنامه وطن امروز منتشر کرده و نوشت: حامیان روحانی و دولتش که تمام رکوردهای تأسف‌بار در حوزه‌های مختلف را به تنهایی به نام خود زده‌اند‌، بدون اشاره به وضعیتی که تحویل دولت بعد داده‌اند، اکنون در مقام مطالبه‌گر و حامی مردم خود را جا زده و امیدوارند با این تردستی‌ها از حافظه ملت پاک شود که چگونه دولت وقت در مهیا کردن بدیهیات زندگی مردم نیز ناکارآمد بود و ضربه مهلکی به سرمایه اجتماعی نظام وارد کرد!
بزرگترین کاهش ارزش پولی‌، بالاترین نرخ تورم در 2 دهه گذشته، رشد منفی اقتصادی و زیر صفر‌، بیشترین درصد رشد نقدینگی کشور به نحوی که میزان رشد نقدینگی در طول سال ۹۹ معادل کل نقدینگی ایجاد شده از ابتدای تاریخ انتشار و خلق پول در ایران تا پایان سال 94 بوده، افزایش بیکاری جوانان‌، فاجعه قیمت مسکن که روحانی بدترین عملکرد را در بین تمام دولت‌های چند دهه اخیر داشته و رشد قریب به ۷۰۰ درصدی را ثبت کرده است، کاهش تولید ناخالص داخلی‌، جهش قیمت ارز از ۳ هزار تومان به بیش از ۲۶ هزار تومان‌، رشـد ۶۵۰ درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی از ۱۳ هزار و ۱۶۱ میلیارد تومان به ۹۶ هزار و ۹۷۰ میلیارد تومان‌، افزایش ۱۴۶ تا ۷۵۰ درصدی قیمت اقلام خوراکی‌، ۶ برابر شدن قیمت انواع خودرو‌، جهش نرخ سکه، وضعیت اسفبار بورس‌، حیف و میل‌های ده‌ها میلیارد دلاری و... تنها گوشه‌ای از مثنوی هفتاد من کاغذ گزارش عملکرد دولت روحانی است که سال‌ها ‌گریبانگیر مردم و دولت‌های پس از آن خواهد بود.
به این لیست، بدهی نزدیک به ۵۵۰ هزار میلیارد تومانی دولت در قالب اوراق قرضه را نیز باید اضافه کرد که عملاً دولت فعلی در کنار تمام هزینه‌ها مجبور است ماهانه به طور میانگین 10 هزار میلیارد تومان از آن را تسویه کرده و عملاً پولی که معلوم نیست دولت قبل، با آن چه کرده، برای دولت سیزدهم فاکتور شده و باید پرداخت کند. همچنین دولت روحانی توانست با ثبت بدترین وضعیت در شاخص‌های توزیع درآمد مانند ضریب جینی، عملاً فقرا را فقیرتر و مرفهان را پولدارتر کند و افزایش شکاف طبقاتی به مراتب بدتر از دولت پدر معنوی خودیعنی دولت سازندگی را به مردم هدیه کند!
حامیان دولتی که چندین تن طلا و میلیاردها دلار از ذخایر کشور را در پوشش «دلار جهانگیری» در جیب مفسدان و رفقا ریختند و دم برنیاوردند‌، امروز سوگوار وضعیت مردم شده و در حالی که تا سال‌ها جیب مبارک از مواهب دولت قبلی پر شده‌، اشک تمساح می‌ریزند!
حامیان دولتی در همان روزهای نخستین دولت فعلی پرداخت حقوق مرداد را بزرگ‌ترین مسئله پیش رو قلمداد می‌کردند‌، تاکنون به این سؤال پاسخ نداده‌اند که چگونه دولت فعلی توانست علاوه‌بر فروش نفت‌، حقوق کارمندان را سـر وقـت در تمام ماههای گذشته پرداخت کند؟
آنان که تابلوی مطالبه در دست گرفته و پیگیر محل هزینه‌کرد پول‌های نفت فروخته شده هستند‌، خود بهتر از همه می‌دانند آن‌قدر چاه در برابر دولت فعلی کنده‌اند که تا مدت‌ها باید این پول‌ها برای پر کردن آن‌ها صرف شود تا فشاری بیش از پیش به ملت وارد نشود! حامیان دولتی که تمام ارز ترجیحی ۱۴۰۰ را پیش از تحویل دولت به اتمام رساند‌، امروز نمی‌توانند با نمودار و درصد افزایش قیمت خود را دلسوز‌ مردمی نشان دهند که کمرشان زیر تدابیر(!)‌ اندیشیده شده از ۱۳۹۲ تا 1400 خم شده است! منتقدان دولت به جای تردستی و شعبده بازی برای بزک چهره دولت سابق بهتر است اولا سابقه دولت متبوع خود در روانه کردن سیل تورم به سوی سفره‌های مردم و نابود کردن قدرت خرید اقشار ضعیف جامعه را مرور کرده و ثانیاً کمی به آمارهای رسمی مراجعه کنند که نشان می‌دهد اتخاذ تصمیمات مهم پولی و مالی در این مدت موجب شد نرخ تورم ۱۲ ماهه از ۶۰ درصد در شهریور ۱۴۰۰ به ۴۶ درصد در اسفند ۱۴۰۰ برسد (یعنی بیش از ۱۳ درصد کاهش داشته است).

***************

 روزنامه وطن امروز **

*************

روزنامه خراسان**

**************

 روزنامه ایران**

مهرشاد سهیلی در دادگاه ویژه اطفال محاکمه شد

 خبر اول اینکه، وکیل‌مدافع مهرشاد سهیلی گفت، یک جلسه دادگاه برای رسیدگی به اتهامات «تحصیل مال نامشروع» ، «غصب عنوان» و «جعل سند» موکلش برگزار شده است.  به گزارش ایسنا، عبدالصمد خرمشاهی اظهار کرد: «دادگاه مهرشاد سهیلی روز ۲۰ فروردین در شعبه ۱۱۰ دادگاه کیفری دو استان قم برگزار شد و از آنجا که موکلم زیر ۱۸ سال است، دادگاهش در شعبه ۱۱۰ دادگاه کیفری قم که ویژه اطفال هم است، برگزار شد.» خرمشاهی گفت: در دفاع از موکلم گفتم که هرگز و در هیچ جا عنوانی برای خود قائل نشده و اگر دیگران او را با عناوینی مانند فرمانده یاد کردند، مشمول غصب عنوان نمی‌شود. پیش‌تر ذبیح‌الله خداییان، سخنگوی قوه قضائیه درباره بازداشت مهرشاد سهیلی گفت: این شخص هنوز تحت تعقیب دادسرای عمومی و انقلاب قم است و با اعطای نیابت قضایی نسبت به دستگیری او اقدام شد.  اتهامات متعددی متوجه این شخص است و با صدور قرار تأمین به‌دلیل عجز از تودیع وثیقه در بازداشت است و چند نفر هم به‌عنوان مطنون و مطلع دعوت شدند ولی غیر از این شخص هنوز کسی بازداشت نیست.

عراق برق ایران را به کشورهاى عربى ترجیح مى دهد

 خبر دیگر اینکه، «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیرعراق کارگروهی را به جمهوری اسلامی ایران مأمور کرد تا هماهنگی‌های لازم را درباره رفع اشکالات احتمالی تجهیز نیروگاه‌های برق عراق با گاز ایران انجام دهد. دفتر نخست‌وزیر عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد در این نشست، آمادگی‌ها برای تأمین انرژی برق در فصل تابستان و موانع موجود بررسی شد و هماهنگی‌ها با طرف ایرانی درباره تأمین انرژی گاز تزریقی به نیروگاه‌های برق عراق و راهکارهای ارتباط مؤثر با جمهوری اسلامی ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

روایت سردار نجات از جنگ نفتکش‌ها در دوران تحریم

 شنیدیم که، جانشین فرمانده کل سپاه در قرارگاه ثارالله در روایتی از فراز و فرود جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تحریم‌ها، با اشاره به اینکه اکنون تحریم‌ها دور زده می‌شود و نفت کشور به فروش می‌رسد، اظهارکرد: رژیم اشغالگر قدس، جنگ نفتکش‌ها را به راه انداخت و نفتکش‌های ما را زد، اما ما چنان بلایی در زدن کشتی‌های آنها در دنیا بر سرشان آوردیم که خودشان جنگ نفتکش‌ها را متوقف کردند. به گزارش ایرنا، سردار نجات افزود: نیروهای رژیم اشغالگر قدس، نفتکش ما را دزدیده و در سواحلی نگه داشته بودند اما ما نفتکش خود را با قوت بازگرداندیم و امریکایی‌ها هیچ کاری نتوانستند انجام دهند. انگلیسی‌ها نفتکش ما را تصرف کردند، به آنان اولتیماتوم دادیم و نفتکش آنان را که می‌خواست از خلیج فارس خارج شود، تصرف کردیم.

بازداشت ۸ نفر در اهواز به اتهام اخذ رشوه

 با خبر شدیم که، دادستان عمومی و انقلاب اهواز از بازداشت تعدادی از کارکنان یکی از ادارات دولتی به اتهام دریافت رشوه خبر داد. به گزارش ایسنا، دادستان اهواز در این باره توضیح داد: در راستای مبارزه با فساد اقتصادی و اداری و با توجه به گزارش‌ واصله از اداره اطلاعات استان خوزستان درخصوص اینکه تعدادی از کارکنان و مدیران اداره راه و شهرسازی شهرستان اهواز با دریافت رشوه از اشخاص متعدد و جعل اسناد دولتی و با استفاده از اسناد جعلی مبادرت به واگذاری زمین‌های دولتی به اشخاص فاقد صلاحیت می‌کنند، موضوع به یکی از شعب بازپرسی ارجاع و به‌صورت ویژه در دستور کار قرار گرفت. وی افزود: پس از انجام تحقیقات لازم و با توجه به اقدامات سربازان گمنام امام زمان(عج)، جرایم ارتکابی احراز و ضمن برخورد کیفری با متهمان و بازگرداندن املاک دولتی به بیت‌المال، با صدور کیفرخواست برای هشت نفر از کارکنان اداره راه و شهرسازی و برخی دلالان و سودجویان، درخواست تعلیق کارمندان دولت از سمت‌های تحت تصدی صادر شد.

موافقت امیر قطر با انتقال ۲۸ زندانی ایرانی به کشور

 دست آخر اینکه، امیر قطر با صدور فرمانی با انتقال ۲۸ نفر از زندانیان ایرانی به کشورمان موافقت کرد. به گزارش ایرنا، حمیدرضا دهقانی سفیر ایران در دوحه در توئیتی نوشت: «پیرو سفر ریاست محترم جمهوری به قطر، امیر محترم قطر با صدور فرمانی با انتقال ۲۸ نفر از زندانیان ایرانی به کشورمان موافقت کرد. در طول ماه گذشته در حال آماده‌سازی پرونده و اخذ رضایت از زندانیان برای انتقال بوده‌ایم.»

**************

روزنامه شرق**

نخست‌وزیر جدید پاکستان با نیم‌نگاهی به غرب مدعی روابط متعادل با همه کشور‌های منطقه شد
تراز مصنوعی تعادل
«به ملت پاکستان دروغ نخواهم گفت و حقایق را تحریف نخواهم کرد. حقیقت باید آشکار شود». این بخشی از جدیدترین وعده‌های شهباز شریف نخست‌وزیر جدید پاکستان است، کشوری که کمتر دولتی در آن دوره قانونی خود را به پایان می‌رساند. پارلمان پاکستان هفته گذشته سرانجام پس از چند هفته ناآرامی سیاسی با رأی عدم اعتماد به عمران خان او را از مقام نخست‌وزیری عزل کرد تا شهباز شریف رهبر حزب مسلم لیگ پاکستان (شاخه نواز)، با وجود سابقه نه چندان شفافش بتواند به قدرت برسد و تا انتخابات بعدی که قرار است ۲۰۲۳ برگزار شود بر کرسی نخست‌وزیری تکیه بزند. شهباز شریف ۷۰ساله، برادر کوچک‌تر نواز شریف است که سه بار به مقام نخست‌وزیری رسیده است. او پس از انتخابات ۱۹۹۷ برای نخستین بار به ریاست دولت محلی ایالت پنجاب، پرجمعیت‌ترین ایالت پاکستان، رسید. با این حال، دوره ریاست او با کودتای نظامی پرویز مشرف در سال ۱۹۹۹ کوتاه شد، ولی دوباره در ۲۰۰۸ و پس از بازگشت از تبعید سیاسی، به عنوان رئیس دولت محلی ایالت پنجاب انتخاب شد. شهباز شریف در پی سلب صلاحیت برادر بزرگ‌ترش، نواز شریف از تصدی پست‌های کلیدی از جمله نخست‌وزیری پس از افشای فساد مالی او در «اسناد پاناما» در سال ۲۰۱۸ به عنوان رهبر حزب مسلم لیگ انتخاب شد.

تراز مصنوعی تعادل
بهاره محبی: «به ملت پاکستان دروغ نخواهم گفت و حقایق را تحریف نخواهم کرد. حقیقت باید آشکار شود». این بخشی از جدیدترین وعده‌های شهباز شریف نخست‌وزیر جدید پاکستان است، کشوری که کمتر دولتی در آن دوره قانونی خود را به پایان می‌رساند. پارلمان پاکستان هفته گذشته سرانجام پس از چند هفته ناآرامی سیاسی با رأی عدم اعتماد به عمران خان او را از مقام نخست‌وزیری عزل کرد تا شهباز شریف رهبر حزب مسلم لیگ پاکستان (شاخه نواز)، با وجود سابقه نه چندان شفافش بتواند به قدرت برسد و تا انتخابات بعدی که قرار است ۲۰۲۳ برگزار شود بر کرسی نخست‌وزیری تکیه بزند. شهباز شریف ۷۰ساله، برادر کوچک‌تر نواز شریف است که سه بار به مقام نخست‌وزیری رسیده است. او پس از انتخابات ۱۹۹۷ برای نخستین بار به ریاست دولت محلی ایالت پنجاب، پرجمعیت‌ترین ایالت پاکستان، رسید. با این حال، دوره ریاست او با کودتای نظامی پرویز مشرف در سال ۱۹۹۹ کوتاه شد، ولی دوباره در ۲۰۰۸ و پس از بازگشت از تبعید سیاسی، به عنوان رئیس دولت محلی ایالت پنجاب انتخاب شد. شهباز شریف در پی سلب صلاحیت برادر بزرگ‌ترش، نواز شریف از تصدی پست‌های کلیدی از جمله نخست‌وزیری پس از افشای فساد مالی او در «اسناد پاناما» در سال ۲۰۱۸ به عنوان رهبر حزب مسلم لیگ انتخاب شد.

اقتصاد درهم‌شکسته پاکستان را می‌توان جدی‌ترین چالش پیش‌روی شهباز شریف خواند. در دوران زمامداری عمران خان تورم و افزایش قیمت نفت عرصه را بیش از پیش بر اسلام‌آباد تنگ کرد؛ به‌طوری که دولت وقت مجبور شد تا با وجود پیش‌بینی نارضایتی‌های عمومی قیمت سوخت را افزایش دهد که نتیجه چندانی هم نداشت.

جهانگیر ارشاد تحلیلگر اقتصادی ـ سیاسی پاکستانی، می‌نویسد: «ریشه بحران اقتصادی پاکستان در ناآرامی‌های سیاسی است. اغلب دولت‌ها برای آرام‌کردن مخالفان و نگه‌داشتن خود در قدرت، تاکتیک‌ها و استراتژی‌های کوتاه‌مدت را به برنامه‌های پایدار ترجیح می‌دهند و همین برنامه‌های دم‌دستی است که در بلندمدت کشور را دچار بحران‌هایی به مراتب عمیق‌تر می‌کند مانند افزایش کمرشکن بدهی‌های خارجی، بالارفتن تورم، تشدید بی‌کاری و استفاده نابجا از منابع طبیعی» و این دقیقا میراثی است که دولت عمران خان برای شهباز شریف به جا گذاشته است. گفته شده، نرخ تورم پاکستان در ماه مارس به ۱۲.۷ رسیده و این روند همچنان در حال افزایش است. از سوی دیگر، شهباز شریف نیز مانند برادر بزرگ‌ترش با اتهامات جدی فساد مواجه است. در دسامبر ۲۰۱۹ میلادی، ۲۳ ملک متعلق به شهباز شریف و پسرش حمزه به اتهام پول‌شویی توقیف شد. او در سپتامبر ۲۰۲۰ نیز در جریان بررسی این پرونده به طور موقت بازداشت شد. شریف اکنون باید اعتبار از‌دست‌رفته خود را احیا کند. شاید به همین خاطر بود که پس از به قدرت رسیدن در نخستین قدم سازمان ملی حسابرسی پاکستان را منحل کرد، سازمانی که توسط عمران خان بنا شده و وظیفه‌اش افشای پرونده‌های فساد اعضای حزب مردم و حزب مسلم لیگ شاخه نواز بود. تنظیم رابطه با ارتش پاکستان که تقریبا تعیین‌کننده سرنوشت دولت‌ها در این کشور است نیز از جمله چالش‌های داخلی جدی شهباز شریف به شمار می‌رود.

سیاست خارجی از کابل تا واشنگتن

پاکستان مجهز به سلاح هسته‌ای و جمعیت ۲۲۰ میلیون نفری، با همسایگانی، چون افغانستان در غرب، چین در شمال شرق و رقیب هسته‌ای هند در شرق، اهمیت استراتژیک بالایی دارد. از همین رو گمانه‌زنی‌ها درباره سیاست خارجی دولت جدید این کشور نیز بالا گرفته است. دولت شهباز شریف در حالی به قدرت رسیده که روابط سازمان اطلاعات ارتش پاکستان و طالبان در افغانستان سست و پرتنش شده است، به‌طوری که اکنون برای طالبان که به دلیل کسری منابع مالی و انزوای بین‌المللی با بحران اقتصادی و انسانی مواجه شده، قطر جای پاکستان را گرفته است. لیزا کورتیس مدیر برنامه امنیتی هند و اقیانوس آرام ایالات متحده، در این باره می‌گوید: «ما به پاکستان به عنوان پل ارتباطی با طالبان نیاز نداریم چراکه حالا قطر این نقش را برعهده گرفته است». شهباز شریف در اولین سخنرانی خود در پارلمان پاکستان رویکرد خود در حوزه سیاست خارجی را تا حد زیادی مشخص کرد و گفت: «نقش ملک سلمان و شاهزاده محمد بن سلمان پادشاه و ولیعهد عربستان به‌دلیل حمایت‌های دائمی آن‌ها از پاکستان را ارج می‌نهم». او همچنین همه کشور‌های غربی را به «تعاملی متوازن و متعادل» با پاکستان دعوت کرد. شهباز شریف بر ضرورت بهبود روابط کشورش با ایالات متحده و همچنین برقراری روابط خوب با هند، کشور هسته‌ای همسایه و رقیب پاکستان، تأکید کرد. نخست‌وزیر جدید پاکستان در بخش دیگری از اظهارات خود، اطمینان خاطر داد که درباره ادعا‌های مطرح‌شده از سوی عمران خان، نخست‌وزیر برکنارشده این کشور، مبنی بر وجود «توطئه‌ای خارجی» برای براندازی رژیم اسلام‌آباد تحقیق خواهد شد. در این میان آنچه مشخص است این است که رابطه چین و پاکستان چشم‌انداز مثبتی دارد. به اعتقاد ناظران، دولت شهباز شریف سیاست دولت قبل در برابر پکن را ادامه خواهد داد و کریدور اقتصادی چین-پاکستان به ارزش ۶۰ میلیارد دلار همچنان همسایگان را به هم پیوند خواهد داد. شهباز شریف تأکید کرده که دولت آتی پاکستان با سرعت بیشتری طرح راهروی مشترک اقتصادی پاکستان و چین موسوم به «سیپک» را ادامه خواهد داد.

نگاه مثبت خاندان شریف به هند

هند و پاکستان از زمان استقلال در سال ۱۹۴۷ سه بار به‌طور جدی با یکدیگر درگیر شده‌اند که دو مورد آن‌ها بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر با اکثریت مسلمان بوده است. اکنون گرچه تنش‌های دو کشور در امتداد مرز‌ها به پایین‌ترین سطح خود از سال ۲۰۲۱ رسیده، اما به دلیل بی‌اعتمادی عمیق نسبت به طیف وسیعی از موضوعات از جمله انتقاد شدید عمران از نارندرا مودی نخست‌وزیر هند، به دلیل مدیریت حملاتش به مسلمانان اقلیت در هند، تقریبا هیچ گفت‌وگوی دیپلماتیک رسمی بین دو کشور وجود نداشته است. با این حال خانواده شریف همواره تلاش کرده‌اند که در روابط با دهلی پیش‌قدم شوند، سیاستی که به نظر می‌رسد شهباز شریف نیز آن را ادامه خواهد داد. خاندان شریف معمولا مناسبات دوستانه‌ای با «نارندرا مودی» دارند. نواز شریف نخست‌وزیر سابق پاکستان نیز در اقدامی تاریخی در سال ۲۰۱۴ در مراسم تحلیف نارندرا مودی نخست‌وزیر هند شرکت کرده بود. یک سال بعد هم مودی به اقامتگاه نواز شریف در لاهور رفت و در مراسم عروسی نوه او حضور یافت.

اشتیاق شریف، بی‌تفاوتی واشنگتن

شهباز شریف در عین حال حامی سرسخت بهبود روابط با آمریکاست. شریف در روز‌های گذشته در مصاحبه‌ای گفته بود که روابط خوب با ایالات متحده برای پاکستان بسیار مهم است. در عین حال حامی سرسخت حفظ و ارتقای روابط حسنه با آمریکاست. او هفته گذشته در مصاحبه‌ای گفت که روابط خوب با ایالات متحده برای پاکستان بسیار مهم است و وی امیدوار است بتواند با حمایت دیگر حزب مطرح و قدرتمند پاکستان یعنی «حزب مردم» به نخست‌وزیری کشورش برسد. گرچه اسلام‌آباد قویا به‌دنبال بهبود روابط آسیب‌دیده خود با واشنگتن است، اما برخی از کارشناسان سیاسی مستقر در ایالات متحده بر این باورند که روابط با پاکستان برای دولت آمریکا که این روز‌ها درگیر بحران‌های بزرگ‌تری، چون حمله روسیه به اوکراین است اولویت چندانی ندارد مگر آنکه سیاست‌های دولت جدید به ناآرامی‌های گسترده داخلی پاکستان یا افزایش تنش با هند منجر شود. «رابین رافل» دستیار سابق وزیر امور خارجه آمریکا در جنوب آسیا که از همکاران ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی است، معتقد است که ایالات متحده مشکلات زیادی برای رسیدگی دارد و پاکستان یکی از آنان نیست، اما او معتقد است که روابط اسلام‌آباد و واشنگتن در دوره شهباز شریف قطعا تنش‌های کمتری در مقایسه با دوره عمران خان خواهد داشت. کورتیس نیز که به عنوان مدیر ارشد شورای امنیت ملی دونالد ترامپ خدمت می‌کرد، می‌گوید: «از آنجایی که این ارتش پاکستان است که سیاست‌های حائز اهمیت از نظر ایالات متحده، یعنی افغانستان، هند و تسلیحات هسته‌ای را سازمان‌دهی می‌کند، تحولات سیاسی داخلی پاکستان تا حد زیادی برای ایالات متحده بی‌اهمیت است». روابط اسلام‌آباد و تهران نیز از جمله موضوعاتی است که دولت آینده اسلام‌آباد توجه ویژه‌ای به آن خواهد داشت. شهباز شریف در نخستین روز‌های به قدرت رسیدن بر تقویت رابطه اسلام‌آباد ـ تهران تأکید کرده است. او در سخنرانی‌اش در برابر نمایندگان پاکستان از لزوم تقویت روابط تجاری کشورش با تهران صحبت کرده است. نخست‌وزیر پاکستان همچنین از عزم خود برای تقویت روابط با عربستان خبر داده و بر تحقق شراکت راهبردی میان دو کشور تأکید کرده است. شهباز شریف چند روز پیش با انتشار توییتی تأکید کرد که روابط پاکستان و عربستان روابطی ویژه با اعتماد متقابل استثنائی است. وب‌سایت تحلیلی ژئوپلیتیکس می‌نویسد: «خلاف سیاست داخلی که، چون کلافی سردرگم به نظر می‌رسد، مسیر دولت پاکستان در سیاست خارجی تقریبا مشخص است. شهباز شریف به احتمال بسیار زیاد با توجه به منافع اقتصادی‌اش روابط با پکن را در اولویت قرار خواهد داد. در ارتباط با غرب نیز اسلام‌آباد منافع پاکستان را در نظر خواهد گرفت و تلاش خواهد کرد که روابط با غرب و شرق را تنظیم کند».

چالش‌های بهبود رابطه پاکستان و ایران

محسن روحی‌صفت کارشناس شبه‌قاره و جنوب شرق آسیا و همچنین سرپرست سابق سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در افغانستان، معتقد است که «در دولت جدید اسلام‌آباد، میان پاکستان و ایران مشکلی پیش نخواهد آمد و این منوط به کسی که در آنجا نخست‌وزیر شود یا در ایران رئیس‌جمهور شود، نیست. معمولا مراودات بین دو کشور مراودات خوبی است. در منطقه اگر یک وضعیت استقلال‌طلبانه بیشتری داشته باشند احتمال همکاری بیشتر هست به شرطی که ما هم آمادگی آن را داشته باشیم».

یکی از نکات مهم و استراتژیک در رابطه میان ایران و پاکستان، به توسعه بندر چابهار مربوط می‌شود. از زمان امضای موافقت‌نامه سه‌جانبه میان ایران، افغانستان و هند برای توسعه همکاری بر محور بندر چابهار، این مفروض که توسعه این بندر در تقابل با بندر گوادر پاکستان قرار دارد، به طور گسترده‌ای مطرح شده است. رابطه نزدیک پاکستان با چین و سرمایه‌گذاری پکن در این کشور که در مسیر پروژه «کمربند و جاده» قرار دارد باعث توسعه سریع بندر گوادر پاکستان شده و در مقابل، وضعیت بندر چابهار در ایران به دلایل متعددی مطلوب نیست. روحی‌صفت می‌گوید: «ما هیچ وقت در گذشته آمادگی اینکه بخواهیم وارد یک تعامل قوی با پاکستان بشویم نداشته‌ایم و حاضر نبودیم که سرمایه‌گذاری جدی کنیم. به عنوان مثال، نفت آن‌ها را با شرایطی که این کشور می‌خواهد تأمین کنیم. در مورد توسعه بنادر جنوب شرقی هم همین مسئله مطرح است. نه از طرف ایران و نه از طرف مقابل اراده‌ای جدی برای توسعه و سرمایه‌گذاری وجود نداشته است. البته تحریم هم وجود داشته و آن‌ها هم ملاحظه تحریم‌ها را می‌کنند. فکر می‌کنم در آینده هم پاکستان همین ملاحظات آمریکا را خواهد کرد و ما به این سرعت شاهد یک تحول مهم در روابط پاکستان نخواهیم بود».