یک اعتراف تاریخی درباره کودتای ترکیه و چند نکته

«خاویر سولانا» دبیرکل اسبق ناتو و مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دو سال پس از کودتای نافرجام در ترکیه، در پیامی توئیتری اعلام کرد: «می‌خواهم اعتراف کنم. می‌دانستیم که در ۱۵ جولای (سال ۲۰۱۶ میلادی) قراراست در ترکیه کودتائی روی دهد؛ اما به ترکیه کمکی نکردیم. به همین دلیل است که ناتو باید از آقای اردوغان عذرخواهی کند.» (این توئیت اکنون از صفحه او حذف شده است)

❓این اعتراف تاریخی در حالی صورت می‌گیرد که یک سوال اساسی در این خصوص وجود دارد؛ با وجود مطلع بودن ناتو از کودتا، آیا آمریکا نیز از آن آگاه بوده است؟ به نظر با توجه به نفوذ، سیطره و محوریت آمریکا در ناتو، پاسخ این سوال مثبت است.

❓سوال دیگر، اما نقش آمریکا در این کودتا است. آیا آمریکا صرفا از این کودتا مطلع بوده است؟ دو گونه پاسخ به این سوال قابل طرح است؛

۱-نخست این‌که آمریکا بر اساس کار‌های اطلاعاتی خود یا دیگر متحدانش در ناتو، صرفا مطلع بوده است که چنین کودتایی بناست در ۱۵ جولای ۲۰۱۶ صورت گیرد. در این صورت این سوال اساسی مطرح می‌شود که چرا چنین اطلاع مهمی را با دولت ترکیه در میان نگذاشته است؟! اگر فرض را صرفا بر مطلع بودن آمریکا از کودتا و دست‌نداشتنش در آن بگذاریم، نتیجه این خواهد بود که آمریکا قطعا رغبتی به دولت اردوغان نداشته که آن را از کودتا مطلع نکرده است.

۲- پاسخ دوم بدین صورت است که آمریکا و متحدانش نه تن‌ها از کودتا مطلع بوده‌اند که در طراحی آن نیز نقش ایفا کرده‌اند. از قضا وقتی آمریکا از کودتا آگاه بوده و به دولت ترکیه اطلاع نداده، ممکن است به این دلیل بوده باشد که خودش در طراحی آن اثرگذار بوده است. البته به نتیجه قطعی رسیدن در این خصوص، نیازمند اطلاعات بیشتر است. اما با اعتراف تاریخی خاویر سولانا، اتهام نقش‌آفرینی آمریکا در کودتای سال ۲۰۱۶ ترکیه، بیشتر از قبل شده است.

✔️ گفتنی است چند روز پس از کودتای نافرجام در ترکیه، رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنانی فرمودند: «شما ملاحظه کردید در کشور ترکیه؛ [البتّه]هنوز به نظر ما اثبات نشده است، امّا اتّهام قوی وجود دارد که این کودتایی که در ترکیه رخ داد، با تدبیر و تهیّه‌ی آمریکایی‌ها بود. اگر ثابت بشود، رسواییِ بزرگی برای آمریکا است. ترکیه کشوری بود که روابط خوبی با آمریکا داشت و میگفت متّحد منطقه‌ایِ آمریکا است؛ [امّا]حتّی با ترکیه هم حاضر نیستند [بسازند]؛ چون یک گرایش اسلامی آنجا وجود دارد؛ با اسلام مخالفند، با گرایش اسلامی مخالفند.»

 

منبع : اندیشکده راهبردی تبیین