- جوان‌های ورزشکار موجب سربلندی ایران هستند/ ملت را شاد کردید، از همه شما صمیمانه تشکر می‌کنم
- ماهوارهبر «قائم-۱۰۵» و ماهواره «نور-۴» تا سال آینده پرتاب می‌شود +فیلم
- صالح قاسمی: سازمان برنامه و بودجه پاشنه آشیل موفقیت قانون جوانی جمعیت است
- سپاه ۷۳ مجتمع آبرسانی برای ۳۵۰۰ روستا میسازد
- رشد خزنده دلار نیما/ پروژه تکنرخسازی ارز کلید خورد؟
- سلطان مصرف برق تهران کشف شد؛ مصرف برق یک محله در یک خانه شمال شهر!
- رشد ۸ درصدی؛ دشوارِ ممکن!
- شیعیان شبه قاره روی گسل ناامنی و تروریسم
- ترور شهید هنیه باشلیک پرتابه کوتاهبرد انجام شده است
- به مناسبت روز بزرگداشت شهدای مدافع حرم؛
- جنگ آبی؛ مجازات بیرحمانه علیه ساکنان کرانه باختری
- سومین پیروزی مادورو؛ اتمسفر پایدار ضدآمریکایی در منطقه لاتینتبار
- قول سدید رئیس‌جمهور در آیین پیروی از ملت
- دولت چهاردهم و مسئله «آسیبهای اجتماعی»
- بازی دو سر باخت؛ رهآورد فرش قرمز برای یک جانی تحت تعقیب
پنجشنبه ؛ 29 شهريور 1403 
جریان صدر، بعد از اعمال نفوذ در تعیین رئیس پارلمان عراق، این‌بار بازی سنتی کردها برای انتخاب رئیس‌جمهور را به هم زده و با حمایت از «ریبر احمد»، تکلیف رئیس‌جمهور بعدی را هم تا حد زیادی مشخص کرده اند.
منابع خبری عراق گفته ند که جریان صدر به رهبری مقتدا صدر و ائتلاف «السیاده» متحد سنی این جریان در پارلمان، از ریبر احمد، نامزد حزب دموکرات کردستان حمایت می‌کنند. احمد که هم اکنون وزیر داخله اقلیم کردستان عراق است، جانشین هوشیار زیباری، نامزد پیشین حزب دموکرات می‌شود که بعد از اعتراض‌های گسترده به نامزدی‌اش، با حکم دادگاه از نامزدی برای این پست محروم شد.
جریان صدر، ائتلاف السیاده و حزب دموکرات کردستان، ائتلافی سه‌جانبه تشکیل داده‌اند و از نفوذ زیادی در پارلمان برخوردار هستند.
زیباری متهم است که بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ در دوران وزارتش در دولت، منابع عمومی را تلف کرده و درگیر چندین پرونده فساد بوده است. زیباری گفته است که هیچ دادگاهی او را متهم نکرده است و این اتهام‌ها، هرگز ثابت نشده‌اند.
مشکل اساسی کُرد‌ها
طبق قانون اساسی عراق، کرسی مجلس سهم سنی‌ها، نخست‌وزیری سهم شیعیان و ریاست‌جمهوری هم سهم کُردهاست. اما کُرد‌ها طی هفته‌های اخیر درگیر یک جنگ قدرت برای تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری بوده‌اند و عملا برای تصمیم‌گیری در این زمینه به بن‌بست رسیده اند.
پست ریاست‌جمهوری در عراق، تقریبا تشریفاتی است و رئیس‌جمهور این کشور، قدرت اجرایی چندانی ندارد. رئیس‌جمهور فعلی عراق، «برهم صالح» از حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق یعنی حزب مربوط به مرحوم جلال طالبانی یا به تعبیر دیگر همان «کاک جلال» که بیشتر از مسعود بارزانی و حزب دموکرات او به ایران نزدیک بود، است. این حزب، دومین حزب بزرگ کُرد عراق و رقیب دیرینه حزب دموکرات است.
بعد از سال ۲۰۰۳، یعنی زمانی که رژیم صدام ساقط شد، طبق توافق میان احزاب شیعه، سنی و کرد، کرسی ریاست‌جمهوری به کردها رسید. ۲ حزب اصلی اقلیم کردستان یعنی حزب دموکرات و اتحادیه میهنی هم بین خود بر سر تقسیم ۲ کرسی ریاست اقلیم و ریاست‌جمهوری عراق توافق کردند. آن‌ها توافق کردند که ریاست اقلیم سهم حزب دموکرات و ریاست‌جمهوری سهم اتحادیه میهنی باشد. این رویه دنبال شد تا آنکه در سال ۲۰۱۸، حزب دموکرات در پی نقض این توافق برآمد. این حزب به رهبری مسعود بارزانی، بر نامزدی «فؤاد حسین» در رقابت با برهم صالح که از سوی اتحادیه میهنی معرفی شده بود، پافشاری می‌کرد. در آن دوره، حزب دموکرات کاری از پیش نبرد و برهم صالح در نهایت رئیس‌جمهور عراق شد.
امسال نیز بار دیگر بارزانی‌ها سر ناسازگاری با جریان رقیب گذاشته‌اند و ابتدا «هوشیار زیباری» که روزگاری وزیر خارجه عراق بود را در مقابل برهم صالح معرفی کردند که در نهایت با حکم دادگاه، زیباری از رقابت محروم شد. اما حالا حزب دموکرات، «ریبر احمد» را با کمک جریان صدر و متحدان سنی‌اش وارد رقابت کرده است.
یک عضو جریان صدر در بغداد به العربی‌الجدید گفته است: «جریان صدر و ائتلاف السیاده به توافق کردها بر سر یک نامزد امید زیادی داشتند، اما این توافق حاصل نشد. به ما گفته شده بود که اتحادیه میهنی حاضر است در مقابل برخی سمت‌ها در داخل اقلیم و خارج از آن، ریاست‌جمهوری را واگذار کند. ما از صحت این موضوع خبر نداریم، اما به تعهد خودمان پایبند هستیم.»
جریان صدر، جلسه پیشین پارلمان عراق برای انتخاب ریاست‌جمهوری را تحریم کرده بود. بدون حضور نمایندگان این حزب، عملا انتخاب ریاست‌جمهوری موضوعیت نداشت. اعتراض آن‌ها در آن زمان به این مسئله بود که کردها بر سر انتخاب یک نامزد به توافق نرسیده‌اند و اختلاف نظری عمیق بین آن‌ها وجود دارد. همین ماجرا باعث شد جریان صدر جلسه پارلمان را تحریم کند. اما حالا به‌نظر می‌رسد برای حل این مسئله، جریان صدر خودش پیشقدم شده است و می‌خواهد با استفاده از نفوذش مسئله ریاست‌جمهوری را در عراق حل کند.
پایان بن‌بست سیاسی
انتخابات زودهنگام پارلمانی در عراق ۱۸ مهر ماه گذشته برگزار شد. ناکامی احزاب سیاسی در توافق برای تعیین دولت، باعث ناراحتی زیادی در این کشور شده است. بعد از انتخاب رئیس مجلس، انتخاب رئیس‌جمهور می‌تواند گام بلندی در سر و سامان دادن به اوضاع سیاسی در این کشور باشد.
رئیس‌جمهور عراق براساس قانون، با رای‌گیری در پارلمان انتخاب می‌شود و جایگاه جریان صدر که بزرگ‌ترین پیروز انتخابات پارلمان عراق بوده، به این معناست که هیچ‌کس در این سمت تعیین نخواهد شد مگر اینکه جریان صدر از آن حمایت کند. جریان صدر، پیش از این در تعیین تکلیف رئیس مجلس نقشی اساسی داشته و طبیعتا نخست‌وزیر این کشور هم بدون نظر موافق این جریان انتخاب نخواهد شد. اما نباید از نقش دیگر گروه‌های سیاسی هر چند با تعداد کم کرسی در پارلمان عراق غافل شد آنهم با شرایط اختلافی که در میان حزب دموکرات و اتحادیه میهنی بر سر تقسیم قدرت وجود دارد و این بر خلاف آن تصوری است که جریان صدر از شرایط خود در پارلمان دارد؛ چراکه مخالفین می‌توانند با آبستراکسیون و خروج از پارلمان در صورت مشاهده یکه تازی صدری ها، شرایط انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر را برای آن‌ها سخت کنند.
رئیس مجلس عراق، محمد الحلبوسی، یکی از متحدان صدری‌هاست. در واقع حزب او، تقدم، یکی از ۲ حزبی است که ائتلاف سنی السیاده را در پارلمان ایجاد کرده است. دیگر حزب این ائتلاف، حزب عزم به رهبری حمیس الخنجر است. حلبوسی ۴۱ ساله که سابقه استانداری استان انبار را هم در کارنامه دارد، در دوره قبلی هم رئیس مجلس عراق بود. با این حال بعد از انتخابات پاییز، آینده سیاسی مطمئنی نداشت. به درازا کشیده شدن انتخاب رئیس مجلس در عراق که نشانی از تشتت سیاسی در این کشور بود، باعث خشم زیادی شده بود تا اینکه حلبوسی، در اتحادی بی‌سابقه که به لطف ائتلاف جریان صدر با دیگر احزاب به‌دست آمد، مجددا به‌عنوان رئیس معرفی شد. بسیاری انتخاب او را، بعد از مدت‌ها بلاتکلیفی، شروع مرحله تعیین تکلیف سیاسی در عراق می‌خواندند. حلبوسی سیاستمداری است که در بین عراقی‌ها به سازش و مصالحه و جوش دادن توافق‌ها حتی برای بقای آمریکا در عراق معروف است.
حفظ یکپارچگی قدرت شیعه
با همه اختلافاتی که شیعیان گروه‌های مختلف در پارلمان عراق با هم دارند و تلاش می‌کنند با شکل دهی به ائتلاف‌های دردسر ساز برای صدری ها، نگذارند صدر یکه تاز میدان سیاست در عراق باشد، اما به نظر می‌رسد هم به جهت ظرفیت اندکی که آن‌ها در این دوره بدون حضور جریان صدر دارند و هم به دلیل درک این نکته که نباید جریان شیعه در عراق تحت الشعاع برخی خود خواهی‌ها شود، پیش بینی می‌شود آن‌ها در نهایت در مقابل جریان صدر برای یک مصلحت بزرگتر کوتاه بیایند. با توجه به همین نگاه است که رهبران کمیته هماهنگی شیعیان با مقتدی صدر ملاقات کردند و نمایندگان احزاب شیعیان بار‌ها گفته‌اند که از ائتلاف با جریان صدر استقبال می‌کنند. برخی از آن‌ها گفته‌اند حتی اگر در نهایت ائتلاف شکل نگیرد، با نخست‌وزیر بعدی عراق همکاری خواهند کرد و از روند‌های سیاسی حمایت خواهند کرد. با توجه به فضای موجود در مجلس عراق، به‌نظر می‌رسد نامزدی که در نهایت به‌عنوان نخست‌وزیر عراق انتخاب خواهد شد، با نظر موافق تمام شیعیان مواجه خواهد بود و اختلاف نظر عمیق و بنیادینی بین آن‌ها برای انتخاب یک نامزد وجود نخواهد داشت.
منابع خبری عراق گفته ند که جریان صدر به رهبری مقتدا صدر و ائتلاف «السیاده» متحد سنی این جریان در پارلمان، از ریبر احمد، نامزد حزب دموکرات کردستان حمایت می‌کنند. احمد که هم اکنون وزیر داخله اقلیم کردستان عراق است، جانشین هوشیار زیباری، نامزد پیشین حزب دموکرات می‌شود که بعد از اعتراض‌های گسترده به نامزدی‌اش، با حکم دادگاه از نامزدی برای این پست محروم شد.
جریان صدر، ائتلاف السیاده و حزب دموکرات کردستان، ائتلافی سه‌جانبه تشکیل داده‌اند و از نفوذ زیادی در پارلمان برخوردار هستند.
زیباری متهم است که بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ در دوران وزارتش در دولت، منابع عمومی را تلف کرده و درگیر چندین پرونده فساد بوده است. زیباری گفته است که هیچ دادگاهی او را متهم نکرده است و این اتهام‌ها، هرگز ثابت نشده‌اند.
مشکل اساسی کُرد‌ها
طبق قانون اساسی عراق، کرسی مجلس سهم سنی‌ها، نخست‌وزیری سهم شیعیان و ریاست‌جمهوری هم سهم کُردهاست. اما کُرد‌ها طی هفته‌های اخیر درگیر یک جنگ قدرت برای تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری بوده‌اند و عملا برای تصمیم‌گیری در این زمینه به بن‌بست رسیده اند.
پست ریاست‌جمهوری در عراق، تقریبا تشریفاتی است و رئیس‌جمهور این کشور، قدرت اجرایی چندانی ندارد. رئیس‌جمهور فعلی عراق، «برهم صالح» از حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق یعنی حزب مربوط به مرحوم جلال طالبانی یا به تعبیر دیگر همان «کاک جلال» که بیشتر از مسعود بارزانی و حزب دموکرات او به ایران نزدیک بود، است. این حزب، دومین حزب بزرگ کُرد عراق و رقیب دیرینه حزب دموکرات است.
بعد از سال ۲۰۰۳، یعنی زمانی که رژیم صدام ساقط شد، طبق توافق میان احزاب شیعه، سنی و کرد، کرسی ریاست‌جمهوری به کردها رسید. ۲ حزب اصلی اقلیم کردستان یعنی حزب دموکرات و اتحادیه میهنی هم بین خود بر سر تقسیم ۲ کرسی ریاست اقلیم و ریاست‌جمهوری عراق توافق کردند. آن‌ها توافق کردند که ریاست اقلیم سهم حزب دموکرات و ریاست‌جمهوری سهم اتحادیه میهنی باشد. این رویه دنبال شد تا آنکه در سال ۲۰۱۸، حزب دموکرات در پی نقض این توافق برآمد. این حزب به رهبری مسعود بارزانی، بر نامزدی «فؤاد حسین» در رقابت با برهم صالح که از سوی اتحادیه میهنی معرفی شده بود، پافشاری می‌کرد. در آن دوره، حزب دموکرات کاری از پیش نبرد و برهم صالح در نهایت رئیس‌جمهور عراق شد.
امسال نیز بار دیگر بارزانی‌ها سر ناسازگاری با جریان رقیب گذاشته‌اند و ابتدا «هوشیار زیباری» که روزگاری وزیر خارجه عراق بود را در مقابل برهم صالح معرفی کردند که در نهایت با حکم دادگاه، زیباری از رقابت محروم شد. اما حالا حزب دموکرات، «ریبر احمد» را با کمک جریان صدر و متحدان سنی‌اش وارد رقابت کرده است.
یک عضو جریان صدر در بغداد به العربی‌الجدید گفته است: «جریان صدر و ائتلاف السیاده به توافق کردها بر سر یک نامزد امید زیادی داشتند، اما این توافق حاصل نشد. به ما گفته شده بود که اتحادیه میهنی حاضر است در مقابل برخی سمت‌ها در داخل اقلیم و خارج از آن، ریاست‌جمهوری را واگذار کند. ما از صحت این موضوع خبر نداریم، اما به تعهد خودمان پایبند هستیم.»
جریان صدر، جلسه پیشین پارلمان عراق برای انتخاب ریاست‌جمهوری را تحریم کرده بود. بدون حضور نمایندگان این حزب، عملا انتخاب ریاست‌جمهوری موضوعیت نداشت. اعتراض آن‌ها در آن زمان به این مسئله بود که کردها بر سر انتخاب یک نامزد به توافق نرسیده‌اند و اختلاف نظری عمیق بین آن‌ها وجود دارد. همین ماجرا باعث شد جریان صدر جلسه پارلمان را تحریم کند. اما حالا به‌نظر می‌رسد برای حل این مسئله، جریان صدر خودش پیشقدم شده است و می‌خواهد با استفاده از نفوذش مسئله ریاست‌جمهوری را در عراق حل کند.
پایان بن‌بست سیاسی
انتخابات زودهنگام پارلمانی در عراق ۱۸ مهر ماه گذشته برگزار شد. ناکامی احزاب سیاسی در توافق برای تعیین دولت، باعث ناراحتی زیادی در این کشور شده است. بعد از انتخاب رئیس مجلس، انتخاب رئیس‌جمهور می‌تواند گام بلندی در سر و سامان دادن به اوضاع سیاسی در این کشور باشد.
رئیس‌جمهور عراق براساس قانون، با رای‌گیری در پارلمان انتخاب می‌شود و جایگاه جریان صدر که بزرگ‌ترین پیروز انتخابات پارلمان عراق بوده، به این معناست که هیچ‌کس در این سمت تعیین نخواهد شد مگر اینکه جریان صدر از آن حمایت کند. جریان صدر، پیش از این در تعیین تکلیف رئیس مجلس نقشی اساسی داشته و طبیعتا نخست‌وزیر این کشور هم بدون نظر موافق این جریان انتخاب نخواهد شد. اما نباید از نقش دیگر گروه‌های سیاسی هر چند با تعداد کم کرسی در پارلمان عراق غافل شد آنهم با شرایط اختلافی که در میان حزب دموکرات و اتحادیه میهنی بر سر تقسیم قدرت وجود دارد و این بر خلاف آن تصوری است که جریان صدر از شرایط خود در پارلمان دارد؛ چراکه مخالفین می‌توانند با آبستراکسیون و خروج از پارلمان در صورت مشاهده یکه تازی صدری ها، شرایط انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر را برای آن‌ها سخت کنند.
رئیس مجلس عراق، محمد الحلبوسی، یکی از متحدان صدری‌هاست. در واقع حزب او، تقدم، یکی از ۲ حزبی است که ائتلاف سنی السیاده را در پارلمان ایجاد کرده است. دیگر حزب این ائتلاف، حزب عزم به رهبری حمیس الخنجر است. حلبوسی ۴۱ ساله که سابقه استانداری استان انبار را هم در کارنامه دارد، در دوره قبلی هم رئیس مجلس عراق بود. با این حال بعد از انتخابات پاییز، آینده سیاسی مطمئنی نداشت. به درازا کشیده شدن انتخاب رئیس مجلس در عراق که نشانی از تشتت سیاسی در این کشور بود، باعث خشم زیادی شده بود تا اینکه حلبوسی، در اتحادی بی‌سابقه که به لطف ائتلاف جریان صدر با دیگر احزاب به‌دست آمد، مجددا به‌عنوان رئیس معرفی شد. بسیاری انتخاب او را، بعد از مدت‌ها بلاتکلیفی، شروع مرحله تعیین تکلیف سیاسی در عراق می‌خواندند. حلبوسی سیاستمداری است که در بین عراقی‌ها به سازش و مصالحه و جوش دادن توافق‌ها حتی برای بقای آمریکا در عراق معروف است.
حفظ یکپارچگی قدرت شیعه
با همه اختلافاتی که شیعیان گروه‌های مختلف در پارلمان عراق با هم دارند و تلاش می‌کنند با شکل دهی به ائتلاف‌های دردسر ساز برای صدری ها، نگذارند صدر یکه تاز میدان سیاست در عراق باشد، اما به نظر می‌رسد هم به جهت ظرفیت اندکی که آن‌ها در این دوره بدون حضور جریان صدر دارند و هم به دلیل درک این نکته که نباید جریان شیعه در عراق تحت الشعاع برخی خود خواهی‌ها شود، پیش بینی می‌شود آن‌ها در نهایت در مقابل جریان صدر برای یک مصلحت بزرگتر کوتاه بیایند. با توجه به همین نگاه است که رهبران کمیته هماهنگی شیعیان با مقتدی صدر ملاقات کردند و نمایندگان احزاب شیعیان بار‌ها گفته‌اند که از ائتلاف با جریان صدر استقبال می‌کنند. برخی از آن‌ها گفته‌اند حتی اگر در نهایت ائتلاف شکل نگیرد، با نخست‌وزیر بعدی عراق همکاری خواهند کرد و از روند‌های سیاسی حمایت خواهند کرد. با توجه به فضای موجود در مجلس عراق، به‌نظر می‌رسد نامزدی که در نهایت به‌عنوان نخست‌وزیر عراق انتخاب خواهد شد، با نظر موافق تمام شیعیان مواجه خواهد بود و اختلاف نظر عمیق و بنیادینی بین آن‌ها برای انتخاب یک نامزد وجود نخواهد داشت.
منبع: هفته نامه تبیین
اشتراک گذاری:
ارسال نظرات