«مجید» شکارچی جدید ریزپرنده‌ها و کروزهای متجاوز به کشور/ امکان تبدیل تانک‌های قدیمی به سکوهای مدرن پدافند هوایی فراهم شد +عکس

یکی از بزرگترین رزمایشهای نیروهای مسلح در سالهای اخیر، قرار است در هفته جاری و با شرکت یگانهای مختلف پدافند هوایی سپاه، ارتش و سایر نیروهای وابسته، برگزار شود که تست انواع سامانه های بومی، از جمله مهمترین بخش های آن خواهد بود. از جمله سامانه های جدیدی که به نظر می رسد قرار است در این رزمایش، به کار گرفته شود، سیستم پدافند هوایی "مجید" است که از جمله به روزترین تجهیزات دفاع هوایی کوتاه برد کشور در حوزه سطح به هوا محسوب می شود.

این سامانه برای اولین بار در رژه ۲۹ فروردین سال جاری، در معرض دید عمومی قرار گرفت و در جریان آن رژه، یک تصویر با کیفیت نه چندان مناسب از این سامانه منتشر شد. اما طی روزهای اخیر، تصاویر بهتر و بیشتری از شلیک این سامانه و هدف قرار دادن یک پهپاد هدف توسط آن منتشر شده که با این اطلاعات، حالا می توان با جزییات و دید بهتری به معرفی این سامانه پرداخت.

در سالهای اخیر توسعه سیستم های پروازی بدون سرنشین خصوصا کواد کوپترها، مهمات سرگردان و همچنین توسعه هر چه بیشتر قابلیت پرواز در ارتفاع پست برای بالگردها و هواپیماهای جنگی باعث شده تا نیاز به یک سیستم پدافند هوایی ارتفاع پایین برای مقابله با تهدیدات جدید در نقاط مختلف دنیا احساس شود. استفاده از توپ های ضد هوایی با ترکیب مهمات هدایت شونده و هدایت های اپتیکی و راداری، توسعه موشک های دوش پرتاب و حتی توسعه سیستم های پدافندی انرژی مستقیم (لیزر و ... ) از جمله کارهای انجام شده در این بخش برای تقویت این حلقه پدافندی است.

سامانه مجید در رژه ۲۹ فروردین سال جاری - در پشت سر آن سامانه راداری کاشف ۹۹

در اطراف کشور ما نیز بحث افزایش وجود سیستم های بدون سرنشین هوایی، افزایش خرید موشک های کروز و توانایی های هوایی چه توسط بازیگران دولتی و چه برخی گروه های تروریستی، طی سالهای اخیر بیشتر مشاهده شده است. در حقیقت سامانه مجید یک پاسخ تقریبا ساده، ارزان و با قابلیت تحرک بالا و استفاده در پلتفرم های مختلف توسعه یافته است.

بر اساس تصاویر جدید، دو تیر موشک سامانه جدید که احتمالا AD-۰۸ نام دارد بر پشت یک خودروی سبک تاکتیکی کویران به همراه سامانه اپتیکی کشف و هدایت کننده، نصب شده است. این مسئله به این معنا است که سامانه مورد نظر را می توان از پشت تقریبا یک وانت نیز حمل و پرتاب و در نتیجه، دشمن را از نقاط بیشماری غافلگیر کرد. در عین حال زمانی که بتوان این مجموعه را روی یک خودرو در کلاس کویران نصب کرد مشخصا قابلیت توسعه و نصب تعداد بیشتری از آن روی پلتفرم های بزرگتر زمینی، مثل انواع تانک های قدیمی موجود در کشور با تغییر کاربری وجود دارد که ماحصل آن، داشتن یک لایه پدافندی متحرک برای واحدهای زرهی و مکانیزه خواهد بود.

برد این موشک در حدود ۸ کیلومتر اعلام شده و با این اوصاف، در کلاس سیستم های کوتاه برد به حساب می آید. این موشک در مرحله اولیه پرواز از یک شتاب دهنده با دود کم بهره می برد که در سناریوهای درگیری نزدیک به میدان نبرد، امکان شناسایی بصیری مکان این سامانه را کاهش می دهد.

نکته مهم بعدی در خصوص ویژگی های سامانه مجید، مربوط به سیستم های کشف و هدایتی این موشک است که از جمله مهمترین نکات و ویژگی های یک سامان پدافندی به حساب می آید. بر اساس تصاویر، در کنار دو استوانه حامل موشک یک سیستم کشف اپتیکی نیز وجود دارد که می تواند به صورت غیر فعال به جستجو در فضای اطراف پرداخته و اقدام به هدف گیری و انتقال اطلاعات به سامانه تسلیحاتی برای درگیری با هدف کند. اما بر اساس برخی بررسی ها و گمانه زنی های فنی -از جمله تصاویر رژه 29 فروردین که در بالا به آن اشاره شد- سامانه راداری جدید کاشف ۹۹ نیز توان لینک شدن و تغذیه اطلاعات سیستم پدافندی مجید را دارد.

رادار کاشف-۹۹ ظاهرا علاوه بر کشف ریزپرنده‌ها، توان کشف موشک های کروز را نیز دارد و این رادار توان کشف یک موشک کروز با سطح مقطع یک دهم متر مربع و با سرعت ۲ ماخ را در برد ۳۰ کیلومتری را به نام خود ثبت کرده. مشخصات سیستم راداری فوق، اعداد مناسبی را برای دفاع هوایی در ارتفاع پایین نشان می دهد و در زمانی که به هر دلیل این سیستم در دسترس نباشد سیستم اپتیکی موجود در سامانه مجید می تواند بدون فاش کردن محل سامانه اقدام به کشف و رهگیری اهداف هوایی کند.

موشک جدید ایران شبیه به کدام موشک مشهور است؟

موشک به کار رفته در سامانه جدید احتمالا از نوعی سیستم هدایت حساس به گرما یا تصویر ساز فروسرخ بهره می برد. در تصاویر منتشر شده از آزمایش این سیستم موشک و در لحظاتی قبل از برخورد به پهپاد هدف، برای لحظاتی تصویری از سر موشک منتشر شده که احتمال استفاده از سیستم های تصویر ساز فروسرخ در این موشک را بسیار تقویت می کند. در صورت بهره گرفتن از این قابلیت با توجه به این که موشک نه فقط به دنبال رد حرارت بلکه به دنبال شکل از قبل ذخیره شده هدف در حافظه خود می رود اخلال روی آن نیز بسیار سخت خواهد شد.

با توجه به کار رفتن این سیستم موشک مورد نظر در فاز نهایی، از وضعیت شلیک کن فراموش کن بهره برده و تا زمان اصابت به هدف نیاز به ادامه هدایت از طرف واحد پرتاب کننده را نیز ندارد. از نظر بحث مکانیزم برخورد و نابودی هدف نیز باید گفت که این موشک از وضعیت برخورد مستقیم برای هدف قرار دادن بهره می برد.

نمایه گرافیکی از موشک AD-۰۸ که در سامانه مجید استفاده می شود

موشک AD-۰۸ از نمای نزدیک - به جستجوگر سر موشک دقت کنید

موشک RIM-۱۱۶

شکل ظاهری کلی موشک، از برخی جهات یادآور پرتابه به کار رفته در سامانه RIM-۱۱۶ ساخت شرکت ریتهون آمریکا است. این سامانه به صورت اختصاصی برای دفاع نزدیک از شناورهای رزمی چندین کشور غربی و متحدان آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد و پلتفرم مشهوری در دنیا به حساب می آید.

گزینه های دیگر برای استفاده از موشک سامانه مجید

سامانه پدافند هوایی مجید به دلیل اندازه کوچکی که دارد می تواند در کنار بحث زمینی، در کاربری های دیگری نیز وارد خدمت شود. برای نمونه با تجمیع استوانه های حامل موشک و اضافه کردن سیستم هدایت می توان انواع شناورهای سبک و سنگین موجود در نیروهای مسلح را با یک لایه پدافندی مطمئن مجهز کرد.

با توجه به تلاش ها و تجارب متخصصان بخش های مربوطه در نیروهای هوافضا و دریایی سپاه که ماحصل آن، تست سامانه مشهور و مدرن سوم خرداد (شکارچی گلوبال هاوک) روی یکی از شناورهای موشک انداز سپاه بود، می توان انتظار داشت تا نمونه های دیگر سامانه های پدافندی ساخته شده در بخشهای مختلف صنعت دفاعی، امکان و شرایط تست و استقرار روی شناورهای موجود در نیروهای مسلح کشورمان را پیدا کنند که ابعاد و ویژگی های سامانه مجید، کمک خواهد کرد حتی شناورهای کوچکتر نیز از این قابلیت برخوردار باشند.

برای نمونه نسل جدید شناورهای سنگین موشک انداز نیروی دریایی سپاه که بر پایه طراحی کاتاماران توسعه پیدا کرده و از نظر فضا برای موشک های زیاد دارای محدودیت هستند می توانند از این سامانه برای دفاع هوایی بهره ببرند. در عین حال با توجه به اندازه این موشک، احتمال توسعه نمونه هوا به هوای آن نیز وجود داشته و می تواند به عنوان گزینه جایگزینی برای موشک های قدیمی تر موجود در خدمت نیروی هوایی ارتش، روی آن حساب باز کرد.