فایل صوتی جنجالی؛ منافع ملی قربانی پروژه‌های انتخاباتی

همزمان با انتشار فایل این گفت: وگو مشخص شد که ظریف این اظهارات را در راستای پروژه تاریخ شفاهی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری به ریاست حسام الدین آشنا و در گفتگو با سعید لیلاز یکی از محکومان امنیتی سال ۸۸ مطرح کرده است. در مجموع ظریف در مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری دو گفتگوی مجزای سه ساعته و چهار ساعته انجام داده که ایران اینترنشنال صرفاً گفتگوی ۳ ساعته را منتشر کرد. این در حالی است که برخی از چهره‌های نزدیک به دولت مدعی بودند که گفتگوی منتشر شده توسط ایران اینترنشنال تقطیع شده است که با بررسی صوت گفتگو مشخص شد هیچ تقطیعی در کار نبوده بلکه این گفتگو بخش اول از گفتگوی ۷ ساعته محمدجواد ظریف به حساب می‌آید. برخی خبر‌ها حاکی است بیش از ۳۰ نفر از اعضای دولت، چنین گفتگو‌هایی انجام داده و تنها جهانگیری و واعظی گفتگو نکرده اند.

فایل صوتی منتشر شده از ظریف سعی دارد ۵ پیام کلی را به مخاطب القا کند؛ نافرجامی برجام و عدم انتفاع کشور از آن مربوط به کارشکنی‌های داخلی و سنگ اندازی‌های روسیه است و نباید عامل اصلی را بدعهدی غرب دانست

- روسیه و به طور کلی شرق غیرقابل اعتماد هستند

- سیاست خارجی محور و اولویت اصلی کشور است و تا سامان نگیرد سایر حوزه‌ها نیز سامان نخواهد گرفت

- تقویت انگاره بی اختیاری دولت و قدرتمندی ساختار‌های موازی (دوگانه نهاد‌های انتخابی و انتصابی)

- معرفی ظریف به عنوان دیپلماتی کاردان و کاربلد که اگر دستش باز باشد و نظام به او اعتماد کند می‌تواند کار‌های بسیار بزرگی انجام دهد.

فارغ از محتوا و اهداف انتشار دهندگان این فایل، اصلی‌ترین نکته‌ای که در این میان به ذهن می‌رسد آن است که وضعیت سیاست ورزی در ایران به مرحله نگران کننده‌ای رسیده است که فایل صوتی سخنان محرمانه وزیر امورخارجه کشور از شبکه متعلق به سعودی سردرمی آورد و منافع ملی کشور دستاویز طراحی‌ها و پروژه‌های انتخاباتی می‌شود! چنین رخدادی، در کنار اتفاقات دیگری مانند ترور شهید فخری زاده، خرابکاری چندباره در نطنز، سرقت اسناد و ... وضعیت وخیم و دورنمای نگران کننده‌ای را ترسیم می‌کند و این سوال را در ذهن تقویت می‌کند که آیا اساساً هیچ موضوع محرمانه‌ای وجود دارد؟! با توجه به نحوه تهیه این مصاحبه، شخص آشنا و افراد دخیل در این پروژه اولین و اصلی‌ترین متهمان انتشار این فایل هستند. عدم پیگیری و برخورد جدی و سخت با عوامل این قضیه می‌تواند تبعات قابل توجهی را در آینده داشته باشد. نکته قابل ذکر دیگر آنکه به حکم عقل و احتیاط، از هم اکنون باید سایر مصاحبه‌های انجام شده توسط این تیم را نیز لو رفته و دشن را از محتوای آن مطلع دانست.

برای فهم گستره خسارت و ضربه انتشار این فایل به منافع ملی کافی است به توئیت مایک پمپئو وزیر خارجه پیشین آمریکا رجوع کنید؛ «حمله عالی دولت ما به قاسم سلیمانی تاثیر گسترده‌ای بر ایران و خاورمیانه داشت. لازم نیست این حرف را از من بشنوید. از ظریف بپرسید. رئیس جمهور بایدن همچنان فکر می‌کند اشتباه بود.»

دو هدف اصلی

به نظر می‌رسد تهیه کنندگان و منتشرکنندگان دو هدف کلی از انتشار این فایل داشته اند؛ اثر گذاری بر آرایش سیاسی داخلی معطوف به انتخابات ریاست جمهوری و دوم مذاکرات وین. عده‌ای این فایل را سند ردصلاحیت ظریف و حذف وی از انتخابات می‌دانند و برخی دیگر معتقدند ظریف با انتشار این فایل برندسازی شده و می‌تواند در قامت نامزد یا بازی ساز در انتخابات نقش جدی تری ایفا کند. نکته مهم و قابل توجه دیگر آنکه کلیت محتوای این فایل فضای سیاسی کشور و افکار عمومی را معطوف به دوگانه مذاکره-مقاومت می‌کند. یعنی همان چیزی که طیف اصلاحات و حامی دولت به شدت درپی آن است و آن را نسخه نجات بخش خود در رقابت پیش رو می‌داند.

چند نکته

۱- برخلاف ادعا‌های مطرح شده، این مصاحبه نه برای تاریخ که برای اهداف انتخاباتی و سیاسی روز ضبط شده است. هدف این صوت، انتخابات است که برجام در آن چشم اسفندیار جناح دولت خواهد بود؛ چرا که بسیاری وضعیت امروز کشور را معلول ضعف‌ها در برجام می‌دانند. دولتی که برای رفع سایه جنگ و تحریم به برجام ورود کرد و حالا کشور را غرق تحریم‌های بیشتر و خطر جنگ بالاتر دارد تحویل می‌دهد. این یک شکست تاریخی است.

۲- واکنش‌های گسترده به فایل صوتی وزیرامور خارجه نشان داد، سردار سلیمانی قهرمان ملی مردم ایران است و محبوبیت وی پس از شهادت نه تنها کاهش نیافته بلکه رشد نیز کرده است.

۳- ظریف در این مصاحبه مدعی است روس‌ها یکی از عوامل اصلی شکست برجام بوده اند. او در این فایل هیچ اعتراضی به آمریکایی‌ها ندارد و طوری سخن می‌گوید که گویا این روس‌ها بودند که از توافق خارج شدند و ۱۵۰۰ تحریم بر ایران تحمیل کردند!

۴- وزیر امورخارجه مدعی است دیپلماسی باید مقدم بر میدان و قدرت نظامی باشد و به طور آشکار میان این دو تعارض می‌سازد. حال آنکه در دنیای واقعی این دو مقوم و مکمل یکدیگرند و بدون قدرت میدانی، اساساً دیپلماسی محلی از اعراب نداشته و کسی به آن وقعی نمی‌نهد.

۵- این فایل صوتی مملو از تناقض‌های عجیب و غریب محتوایی است. برای نمونه ظریف چند هفته قبل در کلاب‌هاوس دعوت شدن سردار سلیمانی به مسکو و مذاکره در مورد سوریه را با افتخار جزو ثمرات برجام به ملت می‌فروخت، در این نمایش تبلیغاتی می‌گوید اساسا این سفر و رایزنی روس‌ها با سلیمانی برای بر هم زدن برجام بود! بعلاوه فراموش نکرده ایم که پس از شهادت حاج قاسم، دولتی‌ها او را مدافع برجام معرفی کردند، اما امروز ظریف ایشان را مانع برجام می‌خواند.

۶- تحریفات تاریخی یکی از اشکالات مهم این فایل صوتی است. در یک نمونه جان کری هرگونه دادن اطلاعات به ظریف درباره عملیات اسرائیل در سوریه را تکذیب کرد و یا روایت‌های ناقص و یک سویه ظریف از استعفای تاسف بار و مشهور خود در پی سفر بشار اسد به تهران.

۷- استفاده از افرادی که سوابق منفی امنیتی دارند برای پیشبرد چنین پروژه‌ای در دولت که با اسرار و مسائل حساس نظام سر و کار دارد، محل تامل بسیار است. دستگاه‌های امنیتی در این زمینه وظیفه‌ای خطیر بر عهده دارند و ماجرا نشان می‌دهد پروژه نفوذ که عده‌ای سعی دارند آن را عادی سازی و توهم آمیز جلوه دهند، بسیار جدی است.

۸- و بالاخره نکته مهم و پایانی اینکه چرا عده‌ای از همکاری ایران و روسیه در سوریه ناراحت هستند و آن را عامل شکست برجام می‌دانند؟! مگر در برجام ایران به آمریکایی‌ها وعده داده بوده است که سوریه و کل منطقه را دو دستی تقدیمشان کند؟ آیا این جزو توافقات جانبی و نانوشته برجام بوده است؟!