واکنش‌ها به آغاز رسمی خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان ۱۴۰۰/۲/۱۱

روز شنبه ۱۱ اردیبهشت نیروهای آمریکایی و ناتو رسما روند خروج نیروهایشان از افغانستان را آغاز کردند. جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده در چهاردهم آوریل 2021 (25 فروردین 1400) اعلام کرده بود که تمامی نیروهای آمریکایی تا یازدهم ماه سپتامبر امسال افغانستان را ترک خواهند کرد. این تصمیم بدین معنا است که در بیستمین سالروز حملات به برج‌های دوقلوی تجاری در نیویورک، نظامیان آمریکا با پذیرش شکستی بزرگ از افغانستان خارج خواهند شد.

 بر اساس قرارداد صلح فوریه ٢٠٢٠ میان دولت دونالد ترامپ و گروه طالبان، قرار بود تمامی نیروهای خارجی تا دیروز -١١ اردیبهشت ۱۴۰۰ (١ مه ٢٠٢١)- از افغانستان خارج شده باشند و در عوض طالبان نیز حملات خود به سربازان خارجی و پایگاه‌های آنها را متوقف کند. اکنون دولت بایدن با نقض نسبی این توافق، وعده 11 سپتامبر را داده و به طور رسمی خروج نظامیان آمریکایی از این کشور کلید خورده است که این رخداد واکنش‌های مختلفی را در سطح داخلی افغانستان، آمریکا و نیز مجامع جهانی به همراه داشته است.

واهمه سیاست‌مداران سنتی آمریکایی نسبت به خروج از افغانستان

تاکید پنتاگون بر تداوم سیاست خروج نظامی از کانون‌های بحران و آغاز رسمی خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان در سطح داخلی آمریکا واکنش‌های انتقادی جدی را به همراه داشته است. در همین زمینه، رهبر جمهوریخواهان سنای آمریکا تاکید دارد که تصمیم جو بایدن برای تخلیه تمام نیروهای رزمی باقیمانده آمریکا از افغانستان تا یازدهم سپتامبر مایه تاسف است و احتمالا موجب می‌شود تا طالبان کل این کشور را به دست بگیرد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، سناتور میچ مک‌کانل، رهبر جمهوریخواه سنای آمریکا گفت: به اعتقاد من این تصمیم مایه تاسف است. ما طی یک سال حتی یک شخص را هم در مبارزه در افغانستان از دست نداده‌ایم... آنچه من نگران آن هستم، این است که تا پایان سال طالبان کنترل افغانستان را به دست بگیرد. مک‌کانل گفت که تصمیم بایدن در کوتاه مدت مطلوب به نظر می‌رسد، اما او درباره خروج تمام متحدان آمریکا در ایساف هم که کلا نیروهایشان را از این کشور در همان زمان خارج می‌کنند، هشدار داد. رهبر جمهوریخواهان سنا گفت: رئیس جمهور در کوتاه مدت با تیترهایی مواجه میشود که همه دوست خواهند داشت.... اکنون دو برابر نیروهای آمریکایی، نیروهای متحدان در افغانستان حضور دارند اما همگی آنها هم میروند. من به شدت نگرانم که اوضاع در افغانستان شبیه به آن چیزی شود که قبلا بود.

علاوه بر مک کانل، هیلاری کلینتون و کاندولیزا رایس، وزاری خارجه سابق آمریکا در دولت‌های جرج بوش پسر و باراک اوباما، به اعضای کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا گفتند که بابت برنامه بایدن برای خارج ساختن تمام نیروهای آمریکایی از افغانستان نگرانند و رایس گفت که شاید لازم شود که آمریکا دوباره بازگردد.

کلینتون و رایس در جریان نشست مجازی روز چهارشنبه نظرات خودشان را با اعضای کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در میان گذاشتند. یکی از اعضای این کمیته به آکسیوس گفت: کاندولیزا رایس و کلینتون در جلسه صحبت کردند. اندکی اختلاف درباره افغانستان وجود دارد اما هر دوی آنها موافق بودند که ضرورت دارد که ما باید به نوعی یک ماموریت مبارزه با تروریسم را در خارج از آن کشور ادامه دهیم. این عضو کنگره گفت: حرف کاندولیزا رایس این بود که شاید ما مجبور شویم به آنجا بازگردیم، خصوصا در بحبوحه افزایش بالقوه تروریسم.

واکنش‌ها در افغانستان به نهایی شدن خروج آمریکا از افغانستان

همزمان با آغاز رسمی خروج کامل نیروهای آمریکا و ناتو از افغانستان، گزارش‌ها حاکی از آن هستند که تدابیر امنیتی در کابل و سایر شهرهای بزرگ افغانستان تشدید شده است. اما در مهم‌ترین سطح،  با وجود آغاز رسمی خروج نظامیان آمریکایی، سخنگوی طالبان هشدار داده که جنگجویان این گروه، پس از این متعهد نیستند که به سربازان خارجی در افغانستان حمله نکنند. در واقع، در توافقنامه دوحه میان آمریکا و طالبان که سال گذشته به امضا رسید، طالبان متعهد به آتش بس با نیروهای ائتلاف بین‌المللی تا زمان خروج این نیروها تا اول ماه می شده بود. اظهارات طالبان مبنی بر متعهد نبودن به عدم حمله به نظامیان آمریکایی، در شرایطی است که هفته گذشته ژنرال اسکات میلر، فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان، به طالبان هشدار داد در صورت حمله به نیروهای ناتو با «پاسخ سخت» روبرو خواهند شد.

علاوه بر مواضع جدید طالبان، طی یک هفته اخیر واکنش‌های متعدد مقامات افغانی را شاهد بوده‌ایم. در همنی راستا، وحید عمر مشاور ارشد روابط عمومی ریاست جمهوری افغانستان تاکید کرده که به تصمیم آمریکا احترام می گذارد و افغانستان با مقامات آمریکا بارها در این رابطه بحث و گفتگو کرده است.

محمدامیری معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان نیز در واکنش به اعلام خروج نظامیان آمریکایی و تغییر موضع طالبان که گفته است تا زمانی که نظامیان خارجی در این کشور حضور داشته باشد، در هیچ نشستی شرکت نمی کند، از آنها خواست که دست از بهانه جویی برداشته و برای پایان جنگ در نشست استانبول شرکت کند.

عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان نیز امروز در نشستی با حضور شماری از مردم در کابل گفت که اکنون که آمریکا و ناتو تصمیم قطعی خود را برای خروج اعلام کرده اند، لازم است افغانستان طی ۴ ماه دیگر تصمیم خود را برای صلح بگیرد.

اما میررحمان رحمانی رئیس مجلس افغانستان هشدار داد که اگر نیروهای خارجی بدون تأمین صلح این کشور را ترک کنند افغانستان با جنگ داخلی مواجه خواهد شد. وی گفت که شرایط برای خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان فراهم نشده و آمریکا باید خروج نیروهای خود را مشروط به وضعیت این کشور بسازد. رییس مجلس افغانستان خاطرنشان ساخت که نیروهای خارجی برای دست یافتن به اهداف مشخصی از جمله سرکوب گروه‌های تروریستی و مبارزه با تولید مواد مخدر به افغانستان آمده بودند، اما تاکنون این اهداف برآورده نشده و گروه‌های تروریستی به گونۀ قابل توجهی از تولید و قاچاق مواد مخدر سود می‌برند.

ابراز نگرانی دیده‌بان حقوق بشر از خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان

علاوه بر واکنش‌ها در افغانستان و آمریکا، دیدبان حقوق بشر واکنشی منفی به رخداد خروج نظامیان غربی از افغانستان داشته است. این نهاد، در بیانیه‌ای گفت اعلام طرح خروج تمامی نیروهای آمریکایی از افغانستان، نگرانی‌هایی را در مورد تشدید ناامنی‌ها برانگیخته است. در بیانیه دیدبان حقوق بشر آمده است، حکومت ایالات متحده باید کمک‌های خود به بخش‌های آموزش و بهداشت به‌خصوص برای دختران و زنان و نیز حمایت از رسانه‌های مستقل را تقویت کند. به گفته دیدبان حقوق بشر، تهدید گسترش دامنۀ جنگ، دستاورد‌ها در بخش حقوق بشر را زیر سوال می‌برد و به تشدید بحران بشری در افغانستان می‌انجامد.