یمن قهرمان ؛ تغییر موازنه برای پیروزی نهایی

پایگاه رهنما:

سخنگوی نیرو‌های مسلح یمن در یک کنفرانس مطبوعاتی، جزئیات عملیاتی که تحت عنوان عملیات «سی‌ام شعبان» انجام شد را اعلام کرد.در این عملیات،  ارتش و کمیته‌های مردمی یمن با استفاده از ۱۵ فروند پهپاد و دو موشک بالستیک عمق خاک عربستان را هدف قرار دادند و تأسیسات نفتی شرکت سعودی آرامکو در دو منطقه جده و «الجبیل» هدف قرار گرفتند. مجاهدان یمنی بارها اعلام کرده اند تداوم حملات خود علیه اهداف نظامی و اقتصادی سعودی را تا زمان رفع محاصره کامل یمن ادامه خواهند داد.

پیروزی‌ها و پیشروی‌های ارتش و کمیته‌های مردمی یمن در نبرد‌های میدانی در جبهه‌های شمال و جنوب در «مأرب و تعز» جدا از اینکه سبب گردیده، عملیات‌های ائتلاف سعودی با شکست مواجه شود و مأرب به عنوان مهم‌ترین پایگاه عربستان در یمن در آستانه آزادسازی قرار گیرد، منجر به بروز اختلاف بین امارات و عربستان و بروز جنگ نیابتی بین نیرو‌های مزدور دو طرف در یمن نیز شده است.

• زمزمه آتش بس برای نجات سعودی ها

خبر‌هایی در روز‌های اخیر منتشر شده در این مورد که تلاش‌هایی برای برقراری آتش‌بس در یمن طی یک ماه آینده انجام می‌شود. در حالی که انصارالله و دیگر نیروهای یمنی فقط به پیروزی نهایی در صحنه نبرد و تسلیم سعودی ها با گذشت 73 ماه زیر آتش ناجوانمردانه سعودی ها می اندیشند، این روزها سعودی ها و آمریکایی ها به تب و تاب افتاده اند تا صلحی را به آنها تحمیل کنند. در همین رابطه، روزنامه «القدس العربی » به نقل از یک منبع یمنی گفته است که رایزنی‌هایی برای برقرار شدن این آتش‌بس در حال اجراست تا اینکه با انجام آن طی یک ماه آینده، مذاکرات سیاسی فراگیر برای پایان جنگ از سر گرفته شود، اما دولت نجات ملی مستقر در صنعا پیش‌شرط‌هایی مطرح کرده که از جمله آنها جدا کردن پرونده انسانی از پرونده نظامی است تا اینکه بازگشایی بندر الحدیده و فرودگاه صنعا، لغو محاصره و توقف عملیات ائتلاف عربی قبل از آتش‌بس انجام شود.

برای آتش بس دولت عمان به عنوان میانجی اصلی مذاکرات بسیار فعال است و نیز نسبت به برقراری آتش‌بس کاملا خوشبین است وبا  صدور بیانیه‌ای در این مورد ابراز امیدواری کرده، خبر از به نتیجه رسیدن مذاکرات در آینده‌ای نزدیک داده است. ابراز خوش‌بینی دولت عمان حکایت از دست برتر دولت صنعا و پذیرش پیش‌شرط‌های مبارزین یمنی  دارد؛ چراکه سعودی‌ها و دولت مورد حمایتشان قبول کرده‌اند یمن امروز بسیار متفاوت تر از یمن شش سال پیش است.

تغییر موازنه جنگ، نتیجه شش سال مقاومت

صرف نظر از خوش بینی عمانی ها به عنوان طرف میانجی در مذاکرات، اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که در خصوص مذاکرات فعلی و احتمال برقراری آتش‌بس باید در نظر داشت، این است که نه این مذاکرات، نخستین مذاکرات و نه آتش‌بس احتمالی نخستین آتش‌بسی است که از زمان شروع تجاوز نظامی ائتلاف عربی به رهبری سعودی‌ها به یمن انجام شده است. سابقه مذاکره و آتش‌بس به حدود هفت ماه بعد از شروع تجاوز نظامی سعودی‌ها به یمن بازمی‌گردد که مذاکراتی در اواخر دسامبر2015( آذر1394 ) به میانجی‌گری نماینده وقت سازمان ملل در امور یمن «اسماعیل ولد الشیخ » در ژنو سوئیس انجام شد، اما نه آن مذاکرات و نه مذاکرات بعدی منجر به آتش‌بس پایدار در یمن شد تا مجالی برای از سرگیری جدی فرایند سیاسی فراهم شود. در واقع، سعودی‌ها در آن موقع و همچنین در مراحل بعد چنان به موفقیت نظامی خود در یمن امیدوار بودند که فقط برای حفظ ظاهر به نمایندگان دولت هادی اجازه رفتن به ژنو و انجام مذاکرات را می‌دادند، اما در واقع امر به چیزی کمتر از تصرف صنعا، خلع سلاح نیرو‌های دولت نجات ملی یمن و بازگرداندن دولت دست نشانده خود به صنعا رضایت نمی‌دادند. شش سال مقاومت نیرو‌های یمنی به خوبی نشان داده که این اهداف سعودی‌ها دست نیافتنی است و نه تنها حتی به این اهداف نزدیک نیز نشده‌اند، بلکه اختلاف در جبهه داخلی خود به خصوص از سوی جدایی‌طلبان جنوبی باعث شده تا وضعیت میدانی حتی در مناطق تحت تصرف نیرو‌های مورد حمایت‌شان نیز متزلزل بشود. از سوی دیگر، تحولات چند سال اخیر در عرصه میدانی و توانایی نیرو‌های یمنی برای حمله به اهداف استراتژیک سعودی ها در عمق خاک سعودی‌ها باعث شده تا موازنه قدرت در جنگ یمن به هیچ وجه مشابه شش سال قبل و زمان آن دور از مذاکرات نباشد.

• مقاومتی که موازنه در عرصه بین‌المللی را نیز تغییر داد

یکی از واقعیت‌های جنگ یمن طی شش سال گذشته، مربوط به خارج از واقعیت‌های میدانی جنگ و حمایتی می‌شد که از سعودی‌ها و ائتلاف تحت رهبری آن از سوی قدرت‌های غربی و به خصوص آمریکا می‌شد. در واقع این حمایت بود که باعث شد تا شورای امنیت سازمان ملل به دلیل فشار آمریکا نه تنها مانع جنگ‌افروزی سعودی‌ها نشد، بلکه چند روز بعد از تجاوز نظامی سعودی‌ها با یمن با تصویب قطعنامه 2216 مجوزی به سعودی‌ها داد تا یمن را تحت محاصره کامل هوایی، زمینی و دریایی دربیاورد و بزرگ‌ترین بحران انسانی هزاره اخیر را رقم بزند. در واقع، شورای امنیت با صدور این قطعنامه عامل مستقیم قحطی و مرگ و میر هزاران کودک یمنی شد؛ چراکه حامیان غربی سعودی‌ها تصور این را داشتند که کار یمن و دولت صنعا با این محاصره یکسره خواهد شد. چیزی که نه اعضای شورای امنیت و نه سعودی‌ها تصورش را نمی‌کردند، مقاومت و پایداری یمنی‌ها بود، زیرا با وجود تمام مصائب ناشی از این محاصره، یمن باز حاضر به تسلیم نشد و نیرو‌های یمنی توانستند با حفظ موقعیت خود، اوضاع را در درازمدت تغییر دهند. در واقع، بیانیه شورای امنیت در ۱۹ مارس2021 ( 28 اسفند 99) گذشته نشان می‌دهد که این شورا رویکردی متفاوت از قطعنامه 2216 در پیش گرفته است. هرچند که این شورا هنوز جنایات سعودی‌ها را در یمن نادیده می‌گیرد و حرفی از نقض توافق‌الحدیده از سوی سعودی‌ها نمی‌زند، اما رویکردش دیگر همانند قطعنامه 2216 به طور کامل در جهت محاصره و جنگ نیست و با تعدیل در این رویکرد، حالا از لزوم مذاکره و ورود کشتی‌های حامل کمک‌های بشردوستانه و سوخت به بندر حدیده می‌گوید.

• نکته ای که نباید فراموش کرد

نباید فراموش کرد که موقعیت دولت یمن نسبت به گذشته موقعیتی متفاوت در آتش‌بس و مذاکرات است و همین موقعیت باعث می‌شود تا بتواند به صورت جدی‌تر از موضع قدرت حرف بزند. قبل از هر چیز، نیرو‌های دولت نجات ملی با پیشروی در استان مارب توانسته‌اند وضعیت میدانی را به طور کامل به نفع خود تغییر دهند. باید توجه داشت که استان مارب به لحاظ جغرافیایی گلوگاه تردد کالا از شمال به جنوب و شرق به غرب یمن است. گذشته از اینکه برخورداری از صنایع قابل توجه نفت و گاز و رونق کشاورزی و سد مارب و شبکه آبیاری، آن را مبدل به قطب اقتصادی یمن کرده است. علاوه بر این، پیشروی دولت نجات ملی صنعا در استان مارب به معنای تسلط آن بر بیش از ۹۰ درصد از سرزمین و جمعیت یمن شمالی است. از سوی دیگر، حملات موشکی و پهپادی دولت نجات ملی به عمق خاک عربستان نشان داده که اهداف استراتژیک این کشور نظیر پالایشگاه‌ها، بنادر و پایگاه‌های نظامی دیگر امنیت سال‌های گذشته را ندارند و عربستان نمی‌تواند بدون توجه به هزینه‌های این حملات به تجاوز نظامی خود در یمن ادامه دهد. دولت نجات ملی با توجه به این واقعیت هاست که پیش‌شرط رفع محاصره، توقف عملیات ائتلاف و بازگشایی بندر الحدیده و فرودگاه صنعا را به عنوان پیش‌شرط هر آتش‌بسی روی میز گذاشته است، زیرا خود را در ابتدای هفتمین سال جنگ در موقعیتی برتر از گذشته می‌داند و طرف‌های مقابل آن نیز می‌دانند که این یمن دیگر همان یمن شش سال قبل نیست.