گِله قدیمی از انحصار واردات نهاده دام در دست ۱ نفر/ چرا دولت ایران هیچ‌گاه قدرت برخورد با ۱ دلال را نداشته است؟

موضوع واردات نهاده‌های دامی از سالهای متمادی گذشته همچنان به‌عنوان یک چالش مطرح است و در سالهای اخیر که بحث واردات نهاده با ارز 4200تومانی مطرح شده است، این مشکل بیش از پیش نمایان شده است.

علی‌رغم اینکه دولت به واردات نهاده دام ارز 4200 می‌دهد، ولی بسیاری از تولیدکنندگان دام و طیور می‌گویند که نهاده دام ارزان به دستشان نمی‌رسد و مجبورند نهاده دام را به‌قیمت آزاد بخرند که موجب افزایش قیمت مرغ و گوشت و تخم‌مرغ شده است.

یکی از مشکلات قدیمی در عرصه واردات نهاده دام این است که انحصار واردات نهاده دام در دست یک نفر است که در قیمت‌گذاری انحصاری در بازار نهاده و محصولات دامی مؤثر است و نمی‌گذارد رقابتی در این بازارها به‌نفع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان شکل بگیرد، الآن هم که بحث رانت‌خواری در توزیع ارز 4200 برای واردات نهاده‌های دامی مطرح است، با این حال نه دولت، نه مجلس و نه قوه قضائیه علی‌رغم اینکه سالهای سال بحث این دلال انحصاری قدیمی در بازار نهاده‌های دام مطرح است، ظاهراً توان و قدرت برخورد با این یک نفر دلال را ندارند و این ضعف حاکمیتی عجیب است.

تشکل جدید بازرگانی از سوی اتحادیه‌های بخش تولید دام و طیور هم که سالهای گذشته برای شکستن این انحصار تشکیل شده بود تا بخشی از انحصار در این بازار را بشکند، امروز دیگر قدرت عملیاتی ندارد و سامانه بازارگاه هم که اخیراً وزارت جهاد کشاورزی برای توزیع عادلانه نهاده‌های دامی به‌قیمت دولتی بین تولیدکنندگان تشکیل داده است، دچار کاستی و ضعف است و به‌درستی عمل نمی‌کند. بر اساس گزارش‌هایی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی اراده داده‌اند در ماه‌های گذشته تنها 50 درصد نهاده‌ها در این سامانه وارد شده است و وضعیت سایر نهاده‌های وارداتی با ارز 4200تومانی معلوم نیست.

خبرگزاری تسنیم برای بررسی بخشی از ابعاد این معضل به‌سراغ برخی مسئولان بخش خصوصی در حوزه دام و طیور رفت و با آنها گفتگو کرد که در ادامه می‌خوانیم:

 * 20درصد نهاده دام توسط خود تشکل‌های تولید وارد شود بازار دوباره متعادل می‌شود

رضا ترکاشوند مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری مرغ تخمگذار کشور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: اتحادیه‌های بخش کشاورزی شرکت بازرگانی تأسیس کرده‌اند تا بتوانند نهاده‌های دام و طیور مورد نیاز را به‌طور مستقیم وارد کنند و به دست تولیدکنندگان برسانند.

وی افزود: ورود این شرکت برای واردات 20 درصد از نهاده‌های دامی، می‌تواند به ایجاد رقابت و متعادل کردن بازار نهاده‌های دامی کشور مؤثر باشد.

مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری مرغ تخمگذار کشور ادامه داد: این شرکت چون مربوط به خود تشکل‌های بخش کشاورزی است به‌دنبال منافع مالی از واردات نیست، بلکه جزء اهداف و برنامه‌های این شرکت است تا نیازهای تولیدکنندگان را به‌طور مستقیم تأمین کند.

وی تصریح کرد: شرکت بازرگانی تشکل‌های کشاورزی کشور از سال‌های گذشته وجود داشته اما سهم آن‌چنانی از واردات نداشته است تا بتواند در بازار نهاده‌های دامی کشور تأثیرگذار باشد.

* واردات نهاده‌ها در انحصار یک نفر است و اجازه واردات به تشکل‌های تولیدی نمی‌دهد

پرویز فروغی دبیر کانون مرغداران گوشتی کشور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: در صورتی که امکان واردات حتی بخشی از نهاده‌های دامی توسط خود تشکل‌های تولیدی فراهم شود، به‌نفع تولید کشور است و این محصولات به‌طور مستقیم به دست تولیدکننده خواهد رسید.

وی افزود: به تشکل‌های تولیدی اجازه واردات نهاده داده نمی‌شود و بخش عمده واردات در انحصار یک شرکت است و مابقی توسط تعدادی از واردکنندگان به‌صورت جسته‌گریخته صورت می‌گیرد.

دبیر کانون مرغداران گوشتی کشور ادامه داد: در گذشته بخشی از نهاده‌های دامی توسط تشکل‌ها به کشور وارد می‌شد اما شرکت‌های غولی در زمینه واردات وجود دارند که اجازه سرپاماندن تشکل‌ها برای واردات را نمی‌دهند.

فروغی گفت: زمین و آب زیادی نیز در کشور وجود دارد که می‌توانیم حتی نهاده‌های دام و طیور  را در کشور تولید کنیم.

وی ابراز کرد: در مقاطعی نیز تعاونی بازرگانی تعاونی‌های کشاورزی برای واردات نهاده‌های دامی مورد نیاز تولیدکنندگان اقدام کرد اما از آنجا که یک نفر در واردات دست انداخته است، اجازه واردات به دیگران را نداد؛ در صورتی که قرار باشد منافع آن شرکت بزرگ به خطر افتد جلوی واردات تشکل‌ها گرفته می‌شود.

* دلال بزرگ نهاده دام با یک اقدام، دیگر واردکنندگان را نابود می‌کند

سید فرزاد طلاکش دبیرکل کانون سراسری انجمن‌های صنفی پرورش‌دهندگان مرغ تخمگذار در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: تشکل‌ها به‌طور معمول پول و توان واردات نهاده‌ها را ندارند.

وی اضافه کرد: هر وقت نیز تشکل‌های تولیدی نقدینگی لازم برای واردات را تأمین  کنند، واردکننده بزرگ این بخش کافی است قیمت نهاده‌ها را در بازار تغییر دهد تا تشکل‌های تولیدی و صنفی که خود اقدام به واردات کرده‌اند، نابود شوند.

طلاکش ادامه داد: در این شرایط بهتر است که خود واردکنندگان اقدام به واردات کنند.

* تشکل خود تولیدکنندگان در تحریم هم می‌تواند برای واردات نهاده ال‌سی باز کند

امین شالچیان مدیرعامل شرکت بازرگانی تعاونی‌های کشاورزی ایران با اشاره به مشکلات تأمین نهاده‌های دامی برای اتحادیه‌های دام و طیور اظهار کرد: باید جلوی دخالت دولت در فعالیت‌های تشکل‌ها گرفته شود؛ تشکل‌ها و تعاونی‌ها خود می‌توانند به تنظیم بازار و حتی تأمین نهاده‌های مورد نیاز از دیگر کشورها اقدام کنند و نیازی به اقدام دولت برای واردات نیست.

شالچیان تأکید کرد: در شرایطی که شرکت‌های دولتی نمی‌توانند به‌راحتی نهاده وارد کنند، نماینده تشکل‌های تولیدی حتی می‌توانند ال‌سی باز کنند و پول خرید را با 9 ماه تأخیر به فروشنده خارجی پرداخت کنند اما دولت اجازه فعالیت به تشکل‌ها را نمی‌دهد.

مدیرعامل شرکت بازرگانی تعاونی‌های کشاورزی ایران با اشاره به ضعف دولت در واردات نهاده‌های دامی ادامه داد: دولت در زمان مناسب، یعنی در فصل برداشت اقدامی برای خرید و ذخیره‌سازی نهاده‌های دامی صورت نداد، حال بعد از گذشت چندین ماه که قیمت این محصولات در مقایسه با فصل برداشت 33 درصد افزایش یافته است به‌دنبال واردات است.

 وی با تأکید بر ضعف دولت برای واردات نهاده‌های دامی افزود: در این شرایط بانک مرکزی نیز می‌گوید که "ما به‌طور کامل پول نهاده‌های دامی را پرداخت کرده‌ایم" در حالی که به‌دلیل عدم تدبیر لازم و خرید بموقع هزینه خرید این محصولات افزایش یافته است.

مدیرعامل شرکت بازرگانی تعاونی‌های کشاورزی ایران در ادامه صحبت‌های خود با ارائه چند راهکار به وزارت جهاد کشاورزی برای حل مشکلات تشکل‌های این بخش گفت: لازم است که تصمیم‌گیری‌ها به بخش تولید و تعاونی‌های کشاورزی برگردد؛ همچنین از فعالیت افراد غیرمسئول در واردات نهادهای تأثیرگذار دولتی جلوگیری به‌عمل آید.

* سازمان تعاون روستایی مانع تشکل‌های کشاورزی است

سعید سلطانی سروستانی مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: تشکلهای بخش کشاورزی شرکت بازرگانی با عنوان بتکا یا شرکت بازرگانی تشکل‌های کشاورزی ایجاد کردند تا از آن طریق بتوانند نهاده‌های مورد نیاز خود را توسط تشکیلات مرتبط وارد کنند؛ اما نمی‌گذارند این تشکل تولیدکنندگان پا بگیرد و از این طریق واسطه‌ها حذف شود.

وی اضافه کرد: سازمان مرکزی تعاون روستایی نمی‌گذارد تشکل بازرگانی تعاونی‌ها و اتحادیه‌های بخش کشاورزی برای واردات و صادرات مستقیم محصولات کشاورزی شکل گیرد و در امور آن دخالت می‌کند.

مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور ادامه داد: در صورتی که تشکل خود تولیدکنندگان، اقدام به واردات نهاده‌های دامی مورد نیاز کند، این محصولات به‌صورت مستقیم در اختیار آنها قرار می‌گیرد کما اینکه در سال گذشته نیز به همین شکل، نیاز آنها به‌شکل مناسبی تأمین شد.

وی تصریح کرد: از زمانی که سامانه بازارگاه ایجاد شده است عملاً امکان واردات مستقیم برای تشکل‌های تولیدی از بین رفته است زیرا محصول واردشده باید ابتدا در آن سامانه توزیع و از طریق آن در بازار توزیع شود، درحالی که نهاده‌ها با پول تولیدکننده وارد می‌شود اما دولت درباره توزیع آن تصمیم‌گیری می‌کند.

سلطانی با بیان اینکه سامانه بازارگاه نهاده‌ها را به‌عدالت میان تولیدکنندگان توزیع نمی‌کند اظهار داشت: برای ایجاد این سامانه از تولیدکنندگان مشورتی گرفته نشد و دولت درد دامداران را نمی‌داند.

* وزارت کشاورزی به‌دنبال رفع مشکل واردات مستقیم نهاده‌ها توسط تولیدکنندگان است

محمدعلی کمالی مشاور عالی اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ابراز کرد: مرغداران سرمایه و امکانات کافی برای واردات نهاده‌های دامی ندارند به همین منظور تشکل بازرگانی برای تعاونی و تشکل‌های بخش کشاورزی ایجاد شد تا تولیدکنندگان با قرار دادن پول خود در اختیار آن، به‌صورتی مستقیم‌تر اقدام به واردات کنند اما از زمانی که سامانه بازارگاه در وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شده است عملاً امکان فعالیت این تشکل از بین رفته است.

* بانک کشاورزی همکاری نمی‌کند

وی افزود: مرغداران به خرید از واسطه عادت کردند که این موضوع باعث بروز مشکلات قابل مشاهده تأمین نهاده‌ها در بازار شده است.

کمالی از تلاش وزارت جهاد کشاورزی برای رفع این مشکل خبر داد و گفت: این مشکل به وزارت جهاد کشاورزی اعلام شده است و آنها نیز در صدد رفع آن هستند، اما بانک کشاورزی که مسئول نرم‌افزاری سامانه بازارگاه است برای رفع مشکل فعالیتی نمی‌کند.