گزارش تکان دهنده از شکنجه در زندان مخفی عربستان سعودی

زندان «الحائر» در چهل کیلومتری جنوب ریاض، پایتخت عربستان سعودی، یکی از بدنام‌ترین زندان‌های دنیاست که در ابتدا قرار بود محلی برای نگهداری متهمان جرایم تروریستی باشد، اما به مرور محلی برای شکنجه و آزار فعالان حقوق بشر و مخالفان تبدیل شده است.

به نوشته وبسایت «سعودی لیکس»، کسانی که از این زندان رهایی یافته‌اند نام «گوانتاناموی سعودی» یا «جهنم زندان‌ها» را بر روی آن می‌گذارند. مکانی که خبری از ارزش‌های انسانی و حقوق بشری نیست و طبق گزارش‌های نهادهای حقوق بشری این زندان یکی از بدترین زندان‌های جهان به شمار می‌رود.

در این مکان که شدیدترین تدابیر امنیتی اعمال می‌شود، به علت نبود امکانات پزشکی و عدم توجه به شرایط جسمانی، نوعی «مرگ خاموش» در جریان است. دکتر «عبدالله الحامد» یکی از زندانیان معروف سیاسی در ۲۳ آوریل ۲۰۲۰ به علت سکته مغزی و بی توجهی مأموران زندان فوت کرد که بار دیگر حرف و حدیث‌ها از شرایط این زندان را برانگیخت. علاوه بر این در سال‌های گذشته تصاویر و ویدئوهای مختلفی از داخل زندان به بیرون درز پیدا کرده که نشان از شکنجه زندانیان دارد.

به نوشته سی ان ان شرایط این مکان پس از به قدرت رسیدن محمد بن سلمان، فاجعه‌بارتر شده و کاربری زندان «الحائر» بیش از پیش به سمت محل نگهداری زندانیان سیاسی تغییر یافته است.

وبسایت «رصد اخبار العالم» در خصوص شرایط و ویژگی‌های زندان «الحائر» می‌نویسد: «این زندان یک طبقه از سلول‌هایی در ابعاد سه در سه متر تشکیل شده که فاقد سرویس بهداشتی است و تمامی دیوارها نم‌زده است و بهداشت در آن رعایت نمی‌شود. چراغ‌ها در ساعت ۹ شب خاموش شده و ساعت شش صبح بیدارباش اعلام می‌شود و به زندانیان اجازه خروج از سلول‌هایشان داده نمی‌شود.»

به نوشته این وبسایت، زندان الحائر به «زندان مرگ» شناخته می‌شود، چرا که زندانیان به انواع بیماری‌های عفونی مبتلا می‌شوند. بالغ بر ۱۲۰۰ زندانی از قاتلان و سارقان و تروریست‌ها و اخیرا نیز فعالان حقوق بشر و زندانیان سیاسی در آن نگهداری می‌شوند که اغلب آن‌ها مراحل دادرسی را طی نکرده‌اند.

نام این زندان به عنوان مکانی برای شکنجه، اولین بار در سال ۲۰۰۷ زمانی که ویدئویی از ضرب و شتم یکی از زندانیان و مرگ او به بیرون درز پیدا کرد، رسانه‌ای شد و سپس سازمان جهانی حقوق بشر با فشار بر دولت ریاض توانست وارد زندان شده و با زندانیان گفت‌و‌گو کند که در خلال آن مشخص شد که انواع شکنجه‌ها در این مکان رخ می‌دهد. دولت سعودی در آن زمان گزارش این نهاد حقوق بشری را فاقد ارزش حقوقی دانست.

سال ۲۰۱۲ نیز زمانی که زندانیان دست به شورش زده و با مأموران زود و خورد صورت گرفت، مجددا نام زندان «الحائر» در رسانه‌ها تیتر شد. زندانیان در آن زمان تعدادی از بخش‌های زندان را به کنترل خود در آوردند. دولت سعودی پس از سال ۲۰۰۷ دیگر به هیچ نهاد حقوق بشری یا رسانه‌ای اجازه ورود به این زندان را نداده است؛ اما سازمان عفو بین‌الملل در گزارش سالیانه خود در ۲۰۱۷، از بروز شکنجه‌های شدید در این زندان انتقاد کرد و گفت که صدها تن به بهانه مبارزه با تروریسم به این زندان منتقل شده‌اند و عموما زندانیان تحت شکنجه مجبور به بیان سخنانی می‌شوند که در دادگاه علیه خودشان استفاده می‌شود. 

در ژوئن ۲۰۲۰ «یحیی عسیری» از مخالفان دولت سعودی ویدئویی از داخل زندان «الحائر» منتشر کرد که زندانیان از ضرب  شتم خود با کابل و پرتاب صندلی از سوی مأموران زندان سخن می‌گفتند.

اما نام زندان الحائر بار دیگر در ماجرای بازداشت گسترده شاهزدگان در نوامبر ۲۰۱۷ در هتل ریتز کارلتون در ریاض و سپس انتقال آن‌ها به زندان «الحائر» بر زبان‌ها افتاد. بالغ بر ۶۰ تن از بازداشت شدگان در این هتل به زندان الحائر منتقل شدند.

در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۸ نیز «سعود المعجب» دادستان سعودی از بازداشت ۱۱ شاهزاده در اعتراض به فرمان پادشاهی مبنی بر قطع پرداخت پول آب و برق شاهزادگان خبر داد. رسانه‌ها در آن زمان گفتند که این ۱۱ تن به زندان الحائر منتقل شده‌اند.

با تمامی اوصافی که از این زندان در رسانه‌ها منتشر شده‌ است، اما روزنامه‌های سعودی مدعی هستند که الحائر همانند یک هتل پنج ستاره می‌ماند!

عربستان پرونده سیاهی در مقوله حقوق بشر دارد و در طول سالهای گذشته گزارش های متعددی از اعدام های فراقانونی، شکنجه، بازداشت های خودسرانه، ناپدید شدن قهری، بازداشت فعالان سیاسی و حقوق بشری و سرکوب خواسته های مشروع اقلیت های دینی در داخل عربستان به بیرون درز کرده است. برخی از شاهدان و قربانیان نقض حقوق بشر در زندان های سعودی نیز از گوشه ای از این وضعیت ناگوار پرده برداشته اند که توسط نهادهای حقوق بشری بین المللی مستند سازی شده است.

با تعیین محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد عربستان در ژوئیه سال ۲۰۱۷ میلادی، حکومت سعودی تلاش کرد تا تصویر مثبتی از بن سلمان به جهان ارائه کند و او را آغازگر دوره ای جدید در تاریخ سیاسی و حقوق بشری عربستان و فردی معرفی کند که به دنبال متحول کردن عربستان و اصلاحات اجتماعی و حقوق بشری است.

اما دیری نپایید که محمد بن سلمان نیز ماهیت واقعی خود را نشان داد و با اقداماتش ثابت کرد که هدف او بیشتر از آنکه اجرای اصلاحات واقعی باشد، حذف مخالفان و رقبا از طریق اصلاحات ظاهری و نیز به بهانه های مبارزه با فساد است. از همین رو است که محدودیت و سرکوبگری در سطح داخلی بویژه علیه فعالان زن تشدید شده است.

سرکوب فعالان سیاسی و مدنی و مخالفان حکومت سعودی به داخل این کشور محدود نشد و دامنه آن مخالفان خارج نشین را نیز در برگرفت که بارزترین آنها، جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد حکومت سعودی بود که در کنسولگری عربستان به قتل رسید