شنبه ؛ 22 آذر 1404

تداوم بی دولتی در لبنان

در سفر حریری به ترکیه آن است که وی به جای نگاه به داخل و توافق با گروه های سیاسی، چشم امید خود را به بیگانگان دوخته است.

کد خبر : 8190

پایگاه رهنما:

حدود پنج ماه پیش «سعد حریری» برای چهارمین بار از سوی «میشل عون» رییس جمهور لبنان و با تایید شکننده پارلمان این کشور، مکلف به تشکیل کابینه شد، اما به دلیل دخالت های خارجی و اختلافات داخلی، هنوز خبری از تشکیل دولت نیست.

لبنان طی چند سال گذشته با مشکلات فراوانی روبه رو بوده است، از جمله مشکلات حاد اقتصادی، فساد دستگاه اجرایی، شیوع ویروس کرونا و نهایتا انفجار مهیب بندر بیروت در تاریخ ۱۴ مرداد ماه سال جاری که حداقل 10 میلیارد دلار خسارت به بار آورده است.

در چنین شرایطی فقدان دولت برای لبنان یک خسارت مضاعف بوده و مطالبات مردم که طی چند نوبت دست به تظاهرات و اعتراضات زده اند، هنوز برآورده نشده است.

یکی از مشکلات ساختاری لبنان آن است که تحولات داخلی این کشور از جمله روند تشکیل دولت، تابعی از متغیرهای خارجی است. علاوه بر دخالت های خارجی، از دیگر مشکلات جدی لبنان وجود برخی جریان‌ های وابسته داخلی است، جریان‌ هایی که بیشتر به منافع کشورهای مداخله گر فکر می ‌کنند تا به منافع لبنانی‌ ها؛ در نتیجه به جای همگرایی، به واگرایی ها دامن می زنند.

آمریکا، فرانسه و عربستان سه کشوری هستند که در چند دهه اخیر دخالت های زیادی در جهت تامین اهداف خود و منافع رژیم صهیونیستی در لبنان کرده اند و بارها ثبات و آرامش این کشور را بر هم زده اند.
سید حسن نصرالله در مصاحبه اخیر خود با شبکه المیادین به مساله خلا دولت در لبنان اشاره کرده و تاکید کرد آمریکا خواهان بی دولتی در این کشور است. نصرالله ضمن اشاره به بحران بی اعتمادی میان همه طرف های داخلی در لبنان، اعلام کرد که آماده کمک به تسهیل روند تشکیل دولت است و خواستار آن شد که مذاکرات تشکیل کابینه، معطل به قدرت رسیدن «جو بایدن» در کاخ سفید نشود.

در این میان سعد حریری در سفری از پیش اعلام نشده به ترکیه رفت و با «رجب طیب اردوغان» دیدار کرد. به گفته کاخ ریاست‌ جمهوری ترکیه، در این دیدار دو ساعته و پشت درهای بسته، دو طرف در خصوص توسعه همکاری‌ های مشترک و روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تجاری گفت ‌وگو کردند.

آن ‌گونه که محافل لبنانی اعلام کرده اند، نخست وزیر مکلف لبنان پیش از سفر به آنکارا، بارها برای دیدار با «محمد بن سلمان» ولی عهد سعودی تلاش کرده، اما پاسخی از ریاض دریافت نکرده است. از این رو حریری دست به دامان ترکیه شده است که با عربستان در سیاست های منطقه ای اختلافات زیادی دارد.

حریری در حالی به ترکیه سفر کرده است که عربستان و امارات نسبت به نفوذ ترکیه در کشورهای عربی و از جمله لبنان حساسیت زیادی دارند و سفر او به آنکارا می ‌تواند مقدمه‌ ای برای تبدیل اردوغان به یک بازیگر اساسی در فضای سیاسی و در میان گروه های اهل سنت لبنان با محوریت جریان «المستقبل» باشد.

در چرایی سفر حریری به آنکارا، برخی محافل لبنانی گفته اند این سفر ناشی از تلاش مشترک فرانسه و ترکیه برای حل بحران لبنان پس از انفجار بندر بیروت و استعفای نخست وزیر «حسن دیاب» است.
بر این اساس محافل فوق معتقدند حریری با اشاره «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه به ترکیه سفر کرده و ماکرون قصد دارد از این طریق، طرح اصلاحات خود را در لبنان به پیش ببرد.

در هر حال نکته قابل توجه در سفر حریری به ترکیه آن است که وی به جای نگاه به داخل و توافق با گروه های سیاسی، چشم امید خود را به بیگانگان دوخته است.

برای نمونه حریری از ظرفیت بزرگی به نام حزب الله غافل بوده و بلکه با این سازمان دچار تنش شده است، تا حدی که نام وزرای حزب الله را از لیست پیشنهادی کابینه خود حذف کرده و با مخالفت میشل عون مواجه شده است.
این در حالی است که دبیر کل حزب الله بارها از توافق و همکاری با حریری استقبال کرده و حتی زمانی که در اوج اعتراضات داخلی لبنان می خواست استعفا دهد، از دولت حریری حمایت کرده و اینک نیز به رغم مخالفت برخی سران جریان 14 مارس با حریری، از نخست وزیری او حمایت کرده است.

به همین دلیل، تحلیلگران مسایل لبنان بعید می دانند پس از سفر حریری به ترکیه، گرهی از کار این کشور گشوده شود و دولت جدید ظهور کند.
با توجه به تضاد بین ریاض و آنکارا، سفر حریری به ترکیه خشم مقامات سعودی را برانگیخته و در روند تشکیل دولت سنگ اندازی خواهند کرد. در این راستا برخی رسانه های منطقه ای قائل به آنند که عربستان قصد عبور از حریری را دارد.

در مقابل این تحلیل، برخی گفته اند سفر حریری به ترکیه با چراغ سبز عربستان انجام شده است. اگر این گزاره را بپذیریم، نوعی هماهنگی بین فرانسه و عربستان (و به تبع آن آمریکا) نسبت به تحولات داخلی لبنان صورت رفته که ممکن است مقدمه تشکیل دولت در این کشور باشد.

نگاه دیگر آن است که لبنانی ها و نیز سایر بازیگران خارجی در انتظار ورود جو بایدن به کاخ سفید هستند و تا آن زمان تحول خاصی در لبنان رخ نخواهد داد.
در پایان باید گفت با توجه به مداخلات خارجی و تضادهای داخلی، احتمال تداوم بی دولتی در لبنان، همچنان وجود دارد.

منبع: بصیرت