تلویزیون در محرم چه برنامه‌هایی دارد؟ / پیگیری تلویزیون برای پخش زنده برنامه‌ها از کربلا

دبیر شورای معارف سیما جزئیات برنامه‌های محرم و پوشش هیئت‌ها و پخش عزاداری‌ها را در حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه، اعلام کرد. تدارک ویژه شبکه‌های سیما و هماهنگی‌ها و پیشنهاد‌های دبیر شورای معارف نشان می‌دهد با فرارسیدن محرم و صفر حسینیه‌ای به‌وسعت ایران پیش‌ِروی مخاطبین خواهد بود، همان اتفاقی که در لیالی قدر افتاد و مورد استقبال مخاطبین قرار گرفت که عزاداری در قابِ تلویزیون منعکس شد همان برخورد را به‌صورت جدی‌تر و ویژه‌تر، دوربین‌های صداوسیما در ایام محرم، از اماکن و بقاع متبرکه و هیئت‌هایی که مجوز برگزاری می‌گیرند، پوشش می‌دهد و برای بینندگانی که به هر دلیلی در منزل‌اند، پای تلویزیون از این برنامه‌ها و عزاداری‌ها بهره ببرند.

پیش از این پیگیری کردیم در شبکه‌های سیما قرار است به این برنامه‌ها بپردازند:

شبکه یک به‌عنوان شبکه ملی تلویزیون به‌نوعی هیئت‌داری کند، برنامه‌هایی مثل مسابقه قرآنی ترنم و مسابقه ایران این فصل‌شان را به پایان می‌رسانند و در آغاز محرم برنامه‌هایی ویژه روی آنتن این شبکه تلویزیونی خواهد رفت. شبکه‌یکی‌ها با شعار حسینیه ایران، برنامه‌هایی را تدارک دیده‌اند که کاملاً حال‌وهوای هیئت‌داری تلویزیونی دارد. با توجه به شرایط کرونا، پیش‌بینی شده است شبکه یک بتواند سهم ویژه‌ای برای ایجاد حال‌وهوای معنوی و عزاداری امام حسین (ع) داشته باشد. خیلی از برنامه‌های روتین مثل "سیمای خانواده" رنگ‌وبوی محرمی به خودش می‌گیرد.

در این بین صحبت بر سرِ سریال تلویزیونی است که آیا شبکه یک بعد از "معراجی‌ها"، "پس از آزادی" را روی آنتن می‌برد؟ با پیگیری‌هایی که شده است، با پایان "معراجی‌ها"، "سرزده" با نام قبلی "مرثیه" که قرار بود شب‌های قدر به آنتن برسد، اما به‌دلیل افزایش تعداد قسمت‌های مجموعه از ۵ قسمت به ۱۰ قسمت، روی آنتن می‌رود و سریال محرمی شبکه یک سیما خواهد بود.

این سریال به‌کارگردانی بهادر اسدی در شرایط کرونایی ساخته شده است و سعی شده درباره ویروس کرونا اطلاع‌رسانی شود و سریالی بِروز در خصوص پلیس و یگان ویژه و مواردی مثل توبه و بخشش است. داستان این سریال درباره دو دوست است، اصلان و رضا دوستان دوران جوانی و رقبای کشتی با چوخه بوده‌اند که دست روزگار مسیر آن‌ها را از یکدیگر جدا کرده، رضا پلیس شده و اصلان به کار‌های خلاف کشیده شده است. در این سریال رؤیا میرعلمی، مریم مؤمن، بهرنگ علوی، علی انصاریان و... به ایفای نقش پرداختند.

شبکه دو در تدارک برنامه‌های ویژه‌ای برای ایام محرم است که فعلاً جزئیات آن مشخص نشده است و به‌محض تعیین کنداکتور و ساختار برنامه‌هایش حتماً اطلاع‌رسانی خواهد شد. "مرضیه" قرار است از شنبه ۲۵ مردادماه سریال شبکه دو سیما باشد. داریوش ارجمند، گوهر خیراندیش، پژمان بازغی، مرحوم ماه‌چهره خلیلی، امیرحسین صدیق، علی اوجی، حسن زارعی، نیلوفر شهیدی، شیوا خسرومهر، مختار سائقی همراه با آتیلا پسیانی گروه بازیگران "مرضیه" را تشکیل می‌دهند.

بعد از این سریال، قرار است با تلاش‌های شبانه‌روزی گروه "بوم و بانو"، جدیدترین اثر سعید سلطانی به شبکه دو سیما برسد، سریالی که پیش از این هم یکی از مجموعه‌های تلویزیونی بوده که قرار بوده است در ایام محرم به آنتن می‌رسد، اما مثل خیلی از کار‌های دیگر با سختی‌های کرونایی و مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کند. مسعود رایگان، بهنام تشکر، مهدی احمدی، دیبا زاهدی، ساغر قناعت و... از بازیگران این مجموعه تلویزیونی‌اند که برای پخش در ایام محرم آماده می‌شود.

در خلاصه داستان "بوم و بانو" آمده است: در ایامی که عشق رهروان محرم به مسلخ برده می‌شود و شورشان به یغما می‌رود، عشقی بی‌آلایش سر بر می‌آورد که در دل طوفان بلایای زمانه به ابتلا کشیده می‌شود و در سایه تزویر و فریب بدخواهان تا مرز نابودی می‌رود، اما در واپسین لحظات، چون سیمرغی از میان خاکستر برمی‌خیزد...، "بوم و بانو" قصه‌ای تاریخی دارد که در دوران رضاخان می‌گذرد و مسائلی، چون بحث ممنوعیت برگزاری مراسم عزاداری در آن زمان مطرح می‌شود. دست‌اندرکاران هم اعلام کرده‌اند که گروه با تلاش شبانه‌ورزی به‌دنبال رسیدن به آنتن ایام محرم است.

دست‌اندرکاران سریال "زمین گرم" در تلاشند خودشان را به آنتن محرم شبکه سه برسانند، اما توقف‌های کرونایی مانع شد که این سریال در موعد مقرر به تلویزیون برسد، به همین خاطر می‌توانیم منتظر اثر جدید "سعید نعمت‌الله" که خودش برای اولین بار در مقام کارگردانی‌اش قرار گرفته است، باشیم، اما با تأخیر چندروزه، بنابراین "زمین گرم" درام گرم و خانوادگی نعمت‌الله به آنتن شبکه سه سیما می‌رسد؛ کاری که با پس‌زمینه‌های مذهبی و لحنی متفاوت از کار‌های قبلی نعمت‌الله یعنی "جراحت" و "برادرجان" در ۳۰ قسمت روز‌های پایانی تولید را می‌گذراند.

بازیگران این سریال ۳۰ قسمتی عبارتند از: مرجان شیرمحمدی، علیرضا خمسه، اصغر همت، نادر فلاح، کامران تفتی، دنیا مدنی، علیرضا آرا، مارال فرجاد، شیوا ابراهیمی، صادق برقعی، ندا عقیقی، مرتضی درویش‌زاده، مسعود شریف، علیرضا اولیایی، وحید فعال و...، در خلاصه داستان «زمین گرم» که مضمونی اجتماعی ــ مذهبی دارد، آمده است: بعد از سال‌ها بی‌خبری دو برادر از هم، برادر بزرگ‌تر که آخرین ساعات حیات خود را پشت‌سر می‌گذارد به‌سراغ برادر کوچک‌تر می‌رود تا وصیت کند؛ وصیتی که زندگی برادر کوچک را دستخوش چالشی بزرگ می‌کند....

شبکه سه در بخش برنامه‌سازی هم تدارک ویژه دیده است و کنارِ پخش مداحی ستایشگران جوان مثل سال قبل، برنامه‌هایی مثل "چلچراغ" را با ساختار جدید و "در آستان خورشید" و "مخاطب خاص" را هم روی آنتن خواهد داشت.

این شبکه تلویزیونی سریال دیگری را هم برای ایام اربعین آماده می‌کند که نامش "نجلا" است. این سریال ۱۵ قسمتی با محوریت فرهنگ عاشورا و در قالب ملودرام اجتماعی دینی، ارزشی و عاشقانه‌ای در رثای امام حسین (ع) ساخته می‌شود. "نجلا" به‌کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور این روز‌ها در بوستان ولایت با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حال تصویربرداری است. این سریال با قصه‌ای ایرانی ــ عراقی به بحث پیاده‌روی اربعین و تاریخچه آن نیز می‌پردازد.

در شبکه ۵، سریال تأمینی به آنتن می‌رسد و می‌توانیم منتظر برنامه‌های ویژه ایام محرم در این شبکه تلویزیونی هم باشیم. در شبکه نسیم با پایان "دورهمی" و برخی از برنامه‌های شادانه این شبکه، باید منتظر برنامه‌هایی باشیم مثل "با حسین حرف بزن" با شکل و شمایل جدید و البته فصل جدید "چهل‌تیکه" که از ۲۵ مردادماه پخش خودش را آغاز می‌کند و هر شب روی آنتن می‌رود.

جزئیات برنامه‌های محرم تلویزیون و چگونگی پوشش هیئت‌ها به‌روایت جواد شیخ‌اکبری دبیر شورای معارف سیما به‌شرح ذیل است:

*رسانه ملی؛ حسینیه‌ای به‌وسعت ایران

نشست خبری تشریح برنامه‌های محرم شبکه‌های سیما با حضور جواد شیخ‌اکبری دبیر شورای معارف تلویزیون و مدیر شبکه قرآن و جمعی از مدیران معارف شبکه‌های سیما برگزار شد.

او در ابتدای صحبت‌هایش به اختلال برگزاری مراسم‌های دینی و مذهبی با شیوع کرونا، گفت: شیوع کرونا در اسفندماه باعث شد ما شاهد برگزاری مراسم‌های ماه شعبان در شیوع کرونا بودیم و برای اولین بار احیای نیمه شعبان در اماکن مقدسه را به‌صورت زنده و تلویزیونی داشتیم.

وی ادامه داد: اوج کار تلویزیون در ماه مبارک رمضان بود و براساس نظرسنجی در شب‌های قدر استقبال خوبی از مخاطبان را شاهد بودیم، توانستیم با پشتوانه این تجربه‌ها برنامه‌ریزی دقیق داشته باشیم. البته بعد از ماه مبارک با شورای معارف سیما و با نهاد‌های دیگر جلساتی را برگزار کردیم.

وی عنوان کرد: روز عرفه و عید غدیر دو تجربه خوبی برای ما به حساب می‌آید و شبکه‌های مختلف وارد این حوزه شدند و مدل خوبی در برگزاری مراسم در نظر گرفته شد. با نظر دوستان در وزارت بهداشت و سازمان تبلیغات نمونه خوبی به‌عنوان تجربه غدیر روی آنتن شبکه‌های سیما رقم خورد.

شیخ‌اکبری اظهار کرد: در بحث محرم با یک سنت چندصدساله عزاداری مردم مواجهیم، ابراز علاقه مردم و ابراز محبت آن‌ها به امام حسین (ع) نه‌تن‌ها کم نمی‌شود بلکه روز به روز بیشتر می‌شود.

وی عنوان کرد: امسال با توجه به شرایط کرونا امسال با یک‌سری محدودیت مواجهیم، آن چیزی که برای ما مهم است که بنا بر آنچه ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده است حرکت می‌کنیم.

دبیر شورای معارف سیما در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری تسنیم، درباره پوشش و برنامه زنده از کربلا، تصریح کرد: رایزنی‌ها و پیگیری‌ها در جریان است تا ما چند برنامه زنده و پوشش حال‌وهوای آن ایام را با تیم اعزامی در کربلا داشته باشیم به‌خصوص ویژه‌برنامه در آستان خورشید شبکه سه و مخاطب خاص که مثل سال گذشته برنامه داشته باشند. با یکی دو شبکه عراقی هم مذاکره کرده‌ایم که پخش زیارت وارث را از شبکه قرآن و معارف سیما داشته باشیم. ان‌شاءالله مشکلی نخواهد بود و مردم هم برنامه‌هایشان را از کربلا می‌بینند و هم این فرصت را در اختیار مخاطب قرار می‌دهیم گره دلتنگی‌هایش را با نمایش تصاویر کربلایی ویژه باز کند.

وی در ادامه بیان کرد: آنچه برای ما مهم است این است که طبق ملاحظات ستاد ملی کرونا حرکت کنیم و جمع‌بندی ما این بود که محوریت کار بر اساس دستورالعمل ابلاغی آن‌ها باشد.

شیخ‌اکبری درباره رسالت محرمی تلویزیون با ابلاغ ستاد ملی کرونا اضافه کرد: در این دستورالعمل برای صداوسیما هم راهکاری مصوب شد. ما باید در بحث فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی درباره مفاد این دستورالعمل کار کنیم که مردم و هیئت‌ها نسبت به آن آگاه شوند تا آنچه برگزار می‌شود بر اساس این دستورالعمل باشد و خود ستاد ملی کرونا این رسالت را به‌عهده صداوسیما گذاشته است. از امروز شبکه‌های سیما به‌طور متمرکز روی این دستورالعمل کار می‌کنند و آثاری موشن گرافیک ساخته شده است که این دستورالعمل تا ابتدای محرم برقرار خواهد بود.

وی همچنین با اشاره به کلیدواژه‌هایی که در برنامه‌ها محور قرار می‌گیرند، گفت: ما دو کلیدواژه محتوایی «صبر» و «ثبات قدم» را داریم که بر اساس تأکید رهبر انقلاب در روز عید قربان انتخاب شده است. نکته بعدی که به‌صورت ویژه برای آن برنامه‌ریزی شده است توجه به نذورات معنوی در ماه محرم است که این هم از محور‌های برنامه‌سازی در این ایام است که بر اساس آن پویش «نذر حسین (ع)» را راه‌اندازی می‌کنیم که با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی طراحی شده است. همچنین پویش «هر خانه یک حسینیه» هم راه‌اندازی خواهد شد.

مدیر شبکه قرآن و معارف سیما با اشاره به یک رویکرد کلی شبکه‌های سیما تصریح کرد: قرار است تمام خانه‌های ایرانیان به یک حسینیه تبدیل شود که جزئیات آن بیان می‌شود.

وی با اشاره به جریان تحریف و شبهه‌زدایی از مراسم محرم در برابر شبهه‌افکنی بیگانه عنوان کرد: یکی از محور‌هایی که رسانه‌های بیگانه روی آن تمرکز کرده‌اند و از ماه‌های قبل روی آن برنامه‌ریزی می‌کنند این است که به‌بهانه کرونا مراسم محرم را تحت‌الشعاع قرار دهند و نسبت به آن شبهه‌افکنی کنند که یکی از محور‌های کاری شبکه‌ها شبهه‌زدایی است.

شیخ‌اکبری در خصوص جزئیات برنامه‌های محرم تلویزیون گفت: امسال برنامه‌ریزی تلویزیون نسبت به سال‌های قبل متفاوت است. مهمترین برنامه ما «حسینیه تلویزیونی ایران» است که از ساعت ۱۷ عصر تا حدود یک بامداد تمام شبکه‌های سیما یک جدول پخش مجازی دارند که هر شبکه‌ای رأس ساعتی یک هیئت تلویزیونی را روی آنتن دارد که شامل مداحی و سخنرانی می‌شود و هرآنچه در هیئت‌ها رخ می‌دهد در این هیئت مجازی هم اتفاق می‌افتد. البته با توجه به این شرایط مجازی نوع سخنرانی و مداحی تا حدی متفاوت است. اگر مردم به هر دلیلی نتوانستند از خانه بیرون بیایند از این هیئت‌ها بتوانند استفاده کنند.

وی در خصوص راه‌اندازی کانال اختصاصی شمس توسط شورای معارف سیما افزود: ما به‌دنبال این هستیم که یک کانال تلویزیونی به‌نام کانال «شمس» با عنوان کامل شورای معارف سیما که روزی سه ساعت برنامه دارد، راه‌اندازی شود.

دبیر شورای معارف سیما تأکید کرد: پویش «هر خانه یک حسینیه» هم نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و این محتوایی که در بستر فضای مجازی فراهم می‌شود به‌گونه‌ای است که هر کسی در هر ساعتی که خواست از روضه یا محتوا‌های این‌چنینی استفاده کند، بتواند از آن بهره ببرد.

شیخ‌اکبری همچنین اظهار کرد: امسال از ظرفیت مداحان جوانان استفاده می‌کنیم و همچنین از ظرفیت کارشناسانی که شاید چهره تلویزیونی نبوده‌اند و امسال برنامه‌ریزی شده است نوعی تنوع به برنامه‌های سیما داده شود.

پخش شیرخوارگان بدون جمعیت

شیخ اکبری افزود: قبل از ورود به محرم برنامه‌ای به نام اذن عزا داریم که از حرم امام رضا (ع) روی آنتن می‌رود و مراسم شیرخوارگان حسینی را نیز خواهیم داشت و ما به صورت تلویزیونی و از آنجایی که برگزاری این مراسم ممنوع است ما بدون جمعیت این مراسم را برگزار می‌کنیم.

وی ادامه داد: شبکه یک حسینیه ایران را دارد و محوریت کار پوشش مراسم استانی است و ویژه برنامه این شب‌ها با رویکرد محرم روی آنتن می‌رود. شبکه دو تکیه خانه، کوی محبت، سخنرانی، ذکر عاشوراییان، ناگفته‌ها، خانه‌ها و تکیه‌ها، مکث، شعر عاشورایی، آیینه خانه، بر بال تعزیه از جمله برنامه‌های محرمی شبکه دو به شمار می‌روند.

مدیر شبکه قرآن همچنین ادامه داد: شبکه سه برنامه‌های سمت خدا، در آستان خورشید، سخنرانی، مخاطب خاص را دارد. همچنین ویژه برنامه سوره، نغمه‌های عاشورایی، سرگذشت و پرده عشاق از برنامه‌های محرمی شبکه چهار سیما به شمار می‌روند.

شیخ اکبری همچنین بیان داشت: رضوان، عشق یعنی، تا نیایش، سوگواره، قصه کربلا، مداحی و سخنرانی از برنامه‌های شبکه پنج سیما است. برنامه رو به راه، ضیافت حسینی (ع)، نگین ری، یاد خدا، خوشبخت، بیانات آیت‌الله جوادی از برنامه‌های شبکه قرآن سیما است.

وی ادامه داد: مستند هیات، صدای انقلاب، نغمویه از شبکه مستند، پاشو پاشو کوچولو و مداحی میثم مطیعی از شبکه پویا پخش می‌شود و مثل قاسم، هشتگ دوستی، به توان خدا، دوم شخص مفرد، دوربین امید از شبکه امید بروی آنتن می‌روند. برنامه روز حسین (ع)، سخنرانی، رواق، آنچه خود داشت برنامه‌های شبکه جام جم به شمار می‌روند.

محمد بیطرف مدیر معارف شبکه دو نیز گفت: برنامه تکیه خانه را از ۸ صبح تا ۱۲ شب به عنوان میزبان همه برنامه‌های شبکه خواهیم داشت. مهم‌ترین رویداد شیرخوارگان حسینی است که امسال این مراسم برگزار نمی‌شود، اما این مراسم نیز به صورت رسانه‌ای در ۳۱ مرداد پخش می‌شود که خانواده‌ها فرزندانشان را با پوشش لباس مخصوص و انعکاس آن از طریق رسانه خواهیم داشت. ناگفته‌ها قصه‌های کمتر بیان شده از عاشورا در قالب مستند و خانه‌ها و تکیه‌ها با توجه به رویکرد شبکه به سمت معرفی خانواده‌هایی می‌رود که سال‌ها به برگزاری هیئت اهتمام ورزیدند.

سعید سلطانی مدیر معارف شبکه پنج سیما گفت: دو برنامه اصلی در این شبکه داریم که فرمت آن‌ها مستند است. برنامه عشق یعنی مستندی پرتره است درباره زندگی افرادی که همه موفقیت شان را مدیون امام حسین (ع) می‌دانند. سوگواره مصاحبه با شاعران عاشورایی است. سخنران ثابت ما نیز حجت‌الاسلام پناهیان را خواهیم داشت.