روزهای سخت پیش روی ماشین جنگی ترکیه در لیبی

پایگاه رهنما:

تحولات جنگ لیبی پس از توقف پیشروی‌های نیروهای دولت وفاق ملی تحت رهبری فائز سراج اما همچنان بحرانی به قوت خود باقی مانده و عرصه جنگ نیابتی میان بازیگران منطقه ای و بین المللی روبه تشدید است.

در حالی که ترکیه و قطر از دولت فائز السراج، رئیس دولت وفاق ملی مستقر در طرابلس حمایت می‌کنند، روسیه، مصر و امارات از خلیفه حفتر، فرمانده کل نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی در شرق این کشور حمایت می‌کنند.

در جدیدترین رویداد روز گذشته پایگاه الوطیه برای اولین بار از زمان کنترل نیروهای دولت وفاق ملی بر آن در ۱۸ مه گذشته، هدف بمباران جنگنده‌های ناشناسی قرار گرفت. جنگنده‌های وابسته به نیروهای موسوم به "ارتش ملی لیبی" در این حملات رادارها و سامانه‌های پدافند هوایی "هاوک" و سامانه‌های اخلالگر "کورال" در پایگاه الوطیه را هدف قرار دادند. این خبر را «صلاح النمروش» سرپرست وزارت دفاع دولت وفاق ملی لیبی روز یکشنبه در رسانه های اجتماعی اعلام کرد.

اهمیت الوطیه و واکنش ترکیه

حمله هواپیماهای ارتش ملی لیبی به تأسیسات پیشرفته تازه استقرار یافته در پایگاه الوطیه که نشان از آمادگی کشورهای مخالف حضور و نفوذ ترکیه در لیبی برای مقابله تمام عیار با اقدامات آنکارا به منظور تثبیت حضور بلندمدت نظامی در این کشور می باشد، با واکنش مقامات ترک روبه رو شد.

مسؤول وزارت دفاع ترکیه در واکنش به حمله بامداد یکشنبه به پایگاه الوطیه اظهار کرد: این حمله به صورت آشکار قصد حفتر و قدرت‌های خارجی حامی او برای استمرار بی‌ثباتی در لیبی را نشان داد.

این مسؤول آنکارا گفت: ادامه این حملات و حمایت آشکار از حفتر، این چهره کودتایی در لیبی موجب تقویت وضعیت آشوب و درگیری‌ها در لیبی خواهد شد.

او افزود: حمله به الوطیه که دولت وفاق ملی لیبی بر آن کنترل دارد، باعث خرابی برخی سیستم‌های آن شد.

گفتنی است تلاش ترکیه برای استقرار دائمی در پایگاه هوایی «الوطیه» و پایگاه دریایی «مصراته»٬ از اهداف مهمی است که می‌تواند بر آینده لیبی تاثیر بگذارد.

«الوطیه» در 140 کیلومتری جنوب غربی طرابلس٬ پذیرای جنگنده‌های اف 16 و بالگردهای نظامی آتاک ترکیه خواهد بود و در صورتی که نیروهای این کشور در مصراته هم حضور ثابت و بدون دردسر داشته باشند٬ ترکیه از کارت‌های بیشتری برای بازی برخوردار خواهد بود. موضوعی که می تواند از سرفصل های سفر اخیر مقامات ارشد نظامی ترک به لیبی باشد.

روز جمعه گذشته ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع و ژنرال یاشار گولر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه به صورت از پیش اعلام نشده وارد لیبی شدند.

وزیر دفاع ترکیه در مصاحبه با خبرنگاران بر این موضوع تأکید کرد که ارتش کشورش در لیبی می‌ماند تا به تعبیر او٬ «برادران و خواهران لیبیایی در امنیت و آسایش بیشتری زندگی کنند.»

آکار همچنین به تاریخ پانصد ساله مشترک ترکیه و لیبی اشاره کرده و در ادامه گفته «به منظور حفظ عدالت و بر اساس حقوق بین‌الملل٬ به شیوه‌ای که شایسته شان و شهرت اجدادمان باشد در لیبی خواهیم ماند.»

اما تلاشهای ترکیه برای حضور بلندمدت نظامی به هیچ وجه خوشایند رقبایی چون مصر، روسیه و امارات نیست.

تداوم تهدیدات مکرر مصر

همزمان با بلندپروازی های ترکیه در لیبی، مصر یکی از مهمترین مخالفان حضور بلندمدت نظامی آنکارا در جوار مرزهایش در خاک لیبی می باشد. عبدالفتاح السیسی پس از آنکه ترکیه پیشنهاد آتش مصر را نپذیرفت مواضع نظامی در امتداد مرزهای با لیبی را تقویت کرده است.

در همین راستا رئیس جمهوری مصر امروز دوشنبه (16 تیر) در دیدار با فرماندهان ارشد نیروهای مسلح این کشور خواستار تامین امنیت در مرزهای مشترک با لیبی شد.  سخنانی که می توان آن را تهدید به مداخله مستقیم نظامی در لیبی دانست.

منطقه شرق لیبی مرکز منافع مصر محسوب می شود و قاهره مشتاق است کنترل بر تهدیدات نامتقارن در امتداد مرز 1115 کیلومتری که دو کشور را از هم جدا می‌کند در دست گیرد.

مصر در چند سال گذشته اقدامات امنیتی متعددی همچون استقرار ارتش در مأموریت ضد تروریستی و انجام مانور نظامی گسترده به نام رعد 24 در منطقه غرب کشور نزدیک ایست بازرسی شهرک السلوم برای حفاظت از مرز پرمنفذ و جلوگیری از ورود جهادی‌ها از شرق لیبی به داخل مصر انجام داده است.

تمرکز ویژه‌بر حفاظت از صحرای سینا به‌عنوان ناحیه راهبردی وجود دارد که گروه ولایت سینا وابسته به داعش به این منطقه بارها حمله کرده است.

از دیدگاه قاهره، تسری خشونت به خاک مصر می‌تواند همگرایی خطرناک منافع با گروه‌های اخوان‌المسلمین ایجاد کند که هم در بخش شرقی لیبی و هم در بخش صحرای غربی مصر حضور دارند.

تشدید حضور مزدوران نیابتی در لیبی

روند پیچیده بحران لیبی و حضور بازیگران مختلف بین المللی در این عرصه موجب شده تا بسیاری جنگ لیبی را به سمت سوریه ای شدن برآورد کنند. اما شاید یکی از مهمترین وجوه تشابه میان جنگ لیبی و بحران سوریه حضور گسترده نیروهای تروریستی خارجی است که از سوی طرف های مختلف به جنگ گسیل می شوند.

در این رابطه روز گذشته روزنامه "لیبیا آبزرور" چاپ لیبی نوشت عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای انتقالی سودان در ماه ژوئن به موجب قراردادی که امارات بودجه آن را تامین کرد، سه هواپیمای باری نظامی حامل تسلیحات و تجهیزات نظامی به شرق لیبی ارسال کرد.

پیش از این امارات از حمیدتی (دیگر چهره اصلی قدرت در سودان) خواسته بود در حمایت از عملیات خلیفه حفتر علیه طرابلس، تجهیزات نظامی و مزدور به لیبی بفرستد و حمیدتی نیز با اعزام دو گروه شبه‌نظامی به لیبی موافقت کرد.

در آن طرف ماجزا نیز دیده بان حقوق بشر سوریه روز یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد بازگشت سری جدیدی از شبه نظامیان از لیبی به سوریه رصد شده و این بازگشت همزمان با عملیات عکس آن یعنی خروج شورشیان سوری آموزش دیده از پادگان‌های ترکیه به مقصد خاک لیبی است.

دیده بان حقوق بشر سوریه که نهاد وابسته به مخالفان سوری است، آورده است: افزایش تعداد جنگجویانی که تا امروز به خاک لیبی رفته‌اند به حدود ۱۵ هزار و ۳۰۰ تن رسیده، ۵۲۵۰ تن آنها به سویه بازگشته‌اند در حالی‌که ترکیه به انتقال نیروهای مزدور بیشتر به پادگان‌هایش جهت آموزش ادامه می‌دهد.

این نهاد خاطرنشان کرد: از مجموع کلی نیروهای داوطلب جذب شده حدود ۳۰۰ تن بین ۱۴ تا ۱۸ سال و اکثرا از گردان "السطان مراد" هستند، جذب آنها برای جنگ در لیبی از طریق پیشنهادات مالی و در راستای سوء استفاده کامل از وضعیت معیشتی سخت و فقر این افراد است، به اضافه این‌که ۴۰۰ مزدور نیز رفتن به لیبی را بهانه‌ای برای رسیدن به اروپا قرار داده‌اند و به طرق غیرقانونی از طریق ایتالیا وارد خاک اروپا شده‌اند.