«جهش تحصیلی» خوب است یا بد؟ / آغاز ارزیابی جهش تحصیلی از فردا

پایگاه رهنما:

هر دانش‌آموز برای گرفتن دیپلم باید 12 سال درس بخواند البته در یک دوره‌ای، دوره اخذ دیپلم در کشور 11 ساله بود و یک سال دوره پیش‌دانشگاهی بود؛ در هر حال هر دانش‌آموز در هر سال یک پایه تحصیلی را می‌گذراند اما دانش‌آموزانی هستند که دارای هوش بالایی نسبت به همسن و سال‌های خود هستند و نه تنها به دروس سال تحصیلی جاری خود بلکه به دروس سال تحصیلی بعد هم اشراف دارند.

همین موضوع باعث شد تا بحث جهش تحصیلی مطرح شود و خانواده‌هایی که فکر می‌کنند فرزندشان دارای هوش بالایی است و از سوی دیگر آمادگی جهش را هم دارد، از این امکان استفاده کنند؛ این در حالیست که جهش تحصیلی همواره موافقان و مخالفان مختلفی داشته است؛ برخی عنوان می‌کردند که «دانش‌آموز مستعد در حصار سن تقویمی زندانی می‌شود و جهش تحصیلی راهی برای برون‌رفت از این شرایط برای او محسوب می‌شود» و از سوی دیگر برخی نیز معتقد بودند که «جهش تحصیلی مانع از بروز خلاقیت‌های کودک می‌شود و تحت فشار قرار گرفتن او زمینه مشکلات روحی را برای او ایجاد می‌کند».

مثلا شهناز نعمتی دکترای روانشناس عمومی معتقد است «اجبار خانواده برای شرکت کودکان خود برای شرکت در طرح جهش تحصیلی اشتباه است؛ در این طرح کودکان باید با افرادی همکلاس شوند که ۲ سال بزرگتر از آنها است و اخلاق و رفتارهای متفاوتی دارند این کار باعث می شود که «طرح واره» ( دوران و مراحل رشد کودک) دچار اختلال شود؛ یک کودک برای شرکت در این طرح دچار نگرانی می‌شود که اگر این نگرانی زیاد شود در بلند مدت تبدیل به اختلال روحی و و روانی و یا دچار اضطراب مداوم می‌شود».

وی ادامه داد: «وقتی کودک تحت تأثیر اضطراب قرار گیرد دچار افزایش ضربان قلب و اختلال در عملکرد روده و معده می‌شود، پس شرکت دادن کودکان در این طرح نه تنها می‌تواند مشکلات روحی و روانی را به دنبال داشته باشد در مواردی سلامت فرد را نیز تهدید می کند به همین دلیل توصیه می‌شود که خانواده فرزندان خود را برای شرکت در این طرح مجبور نکند و آنها را زیر فشار قرار ندهند؛ این طرح برای افراد خاصی است که بهره هوشی بسیار بالایی دارند».

یا  جهانگیر مرادی کارشناس ارشد علوم تربیتی معتقد است: «جهش تحصیلی از نظر علمی و کارشناسی برای دانش آموزان توصیه نمی شود و از خانواده ها می‌خواهیم  به دلایلی مثل چشم و هم چشمی و انتظارات زیاد از فرزندانشان، آنها را مجبور به جهش تحصیلی نکنند تا سلامت روحی و روانی فرزند خود را به خطر نیندازند».

جهش تحصیلی به دلایل علمی مورد تأیید نیست

این روزها مخالفان جهش تحصیلی بیشتر هم شده‌اند؛ رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش دوم اردیبهشت امسال در جلسه شورای سیاستگذاری «طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان و پیش‌دبستانی» گفت: «بارها اعلام کرده‌ایم که جهش تحصیلی به دلایل علمی مورد تأیید ما نیست زیرا معتقدیم ابعاد مختلف شخصیت باید پرورش یابد و نباید کودکان‌مان را با این اقدام به بزرگسالی پرتاب کنیم؛ باید برای این گونه دانش‌آموزان، غنی سازی برنامه‌ها انجام شود. اما وقتی جهش رخ می‌دهد آنها از همسالان‌شان جدا می‌شوند. باید رشد اجتماعی و عاطفی کودکان با همسالان‌شان اتفاق افتد».

وی با بیان اینکه یکی از اقدامات لازم در این زمینه آگاه کردن خانواده‌هاست، افزود: «از بیش از ۱۰ هزار نفری که در آزمون جهش تحصیلی شرکت می‌کنند حدود ۱۸۰۲ نفر مردود می شوند و به لحاظ هوشی برچسب می‌خورند و ما داریم در حق اینها ظلم و آنها را از رشد طبیعی محروم می‌کنیم».

مکاتبه برای حذف جهش تحصیلی

یک بخش اجرای جهش تحصیلی به سازمان آموزش و پرورش استثنایی باز می‌گردد که آن هم سنجش هوش است؛ با توجه به اینکه ابزار این سازمان در زمینه تست هوش به‌روز است، تست هوش دانش‌آموزان در طرح جهش به این سازمان واگذار شده است.

سید جواد حسینی رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در خصوص طرح جهش تحصیلی گفت: «بنده از نظر نظری و عملی موافق طرح جهش تحصیلی نیستم چراکه دانش‌آموزان را از شخصیت ارگانیسم خودشان به شخصیتی دورتر پرتاب می‌کنیم؛ قرار است بنده و خانم حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی، نامه‌ای را در جهت حذف طرح جهش تحصیلی آماده کنیم».

ثبت‌نام 10 هزار دانش‌آموز در جهش تحصیلی 

به هرحال به رغم مخالفت برخی مسؤولان آموزش و پرورش با طرح جهش تحصیلی، اما امسال اجرا می‌شود؛ محمدحسن عظیم‌عراقی معاون تشخیص سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور درباره زمان اجرای جهش تحصیلی دانش‌آموزان، اظهار کرد: «جهش تحصیلی جزو قوانین است و از 31 خرداد آغاز شده و تا 22 مرداد ادامه دارد؛ کسانی که می‌خواهند جهش تحصیلی انجام دهند، در مدرسه نوبت‌گیری می‌کنند و سنجش هوش آنها در آموزش و پرورش استثنایی انجام می‌شود».

وی با بیان اینکه در سال‌ گذشته 10 هزار دانش‌آموز خواستار جهش تحصیلی بودند، افزود: تمام دانش‌آموزانی که درخواست جهش تحصیلی دارند باید در ارزشیابی امسال و سال‌های قبل در تمام دروس، خیلی خوب کسب کرده‌ باشند؛ از 10 هزار دانش‌آموز که خواستار جهش تحصیلی در گذشته بودند، 50 درصد در آزمون هوش قبول شدند».

* آغاز ارزیابی جهش تحصیلی از 31 خرداد

ارزیابی دانش‌آموزان برای جهش تحصیلی از 31 خرداد پس از صدور کارنامه نهایی شروع شده و تا 22 مرداد به اتمام می‌رسد. مدارک لازم جهت ارزیابی شامل اصل شناسنامه دانش‌آموز، پرینت معرفی‌نامه عکس‌دار و ممهور به مُهر مدرسه است؛ در حقیقت اولین مرحله برای جهش تحصیلی توسط مدرسه آغاز می‌شود و در صورت تأیید مدیر مدرسه و ارائه معرفی‌نامه عکس‌دار، باقی مراحل آن انجام می‌شود یعنی از سوی مدرسه به اداره آموزش و پرورش منطقه معرفی شده و سپس به اداره آموزش و پرورش استثنایی برای انجام مراحل سنجش معرفی می‌شود؛ اگر دانش‌آموز در تست هوش پذیرفته شود، باید  بتواند در امتحانات دروس سال آینده که در شهریور همان سال برگزار می‌شود، نمره قبولی کسب کند.

ارزیابی دانش‌آموزان متقاضی جهش از پایه اول به سوم، دوم به چهارم، سوم به پنجم و چهارم به ششم و جهش برای بار دوم با رعایت شرایط این بخشنامه و سایر مقررات مربوطه، در استان انجام می‌شود البته جهش از پایه اول به سوم و جهش برای بار دوم، مشروط به اخذ رأی کمیسیون(منطقه/ استان) و ثبت شماره و تاریخ آن در سامانه سناد است.

قبل از ورود دانش‌آموز به اتاق آزمون، احراز هویت دانش‌آموز از طریق تطبیق عکس، اخذ رضایت‌نامه کتبی از والدین انجام می‌شود و ارزیابی دانش‌آموزان توسط آزمایندگان مسلط و مجرب که دارای مجوز از معاونت تشخیص و پیشگیری سازمان آموزش و پرورش استثنایی هستند، صورت می‌گیرد.

در رضایت‌نامه متنی نوشته شده است که والدین باید نسبت به آن آگاه بوده و برگه را امضا کنند؛ به عنوان مثال خستگی و گرسنگی از جمله عواملی است که برعملکرد دانش‌آموز تأثیر نامطلوب دارد؛ از به کار بردن کلماتی نظیر هوشبهر، تست هوش جدا خودداری کنند زیرا این کلمات دارای بار عاطفی بوده و باعث ایجاد اضطراب و نگرانی و در نتیجه کاهش سطح عملکرد فرزندشان در آزمون می‌شود.

همچنین با توجه به هوشمند بودن سیستم، نتیجه از طریق سامانه سنجش به مدرسه اعلام می‌شود لذا کارشناسان سنجش مجاز به ارائه نتیجه ارزیابی به والدین نیستند.

در صورتی که دانش‌آموز به علت ابتلا به بیماری و یا هر دلیل دیگر قادر به انجام تست نیست، مسؤول اجرای آزمون را مطلع کنند تا نسبت به تغییر تاریخ اجرای آزمون اقدام شود و در نهایت اینکه به منظور جلوگیری از تأثیر تکرار و تمرین بر نتیجه ارزیابی، آزمون هوش فقط یکبار اجرا می‌شود.

به گزارش فارس، حال باید دید آیا جهش تحصیلی در سال‌های آینده حذف می‌شود یا کماکان ادامه دارد؟